Alda Merini
“Në fund të fundit isha poete”. Kështu shkruan Alda Merini në faqen e parë të “E vërteta tjetër. Ditari i një të ndryshme” (1986). Poetja italiane, si pasojë e lëkundjeve të vazhdueshme mendore, provoi shumë herë të jetonte në kufirin e padukshëm të reales dhe imagjinares. Por pavarësisht kësaj provoi të dashurojë. Madje edhe në korridoret e azilit psikiatrik, ku kjo ishte e ndaluar. “Por më në fund diçka filloi të ndryshojë në thellësitë e ferrit, që në këtë rast ishte azili ‘Paolo Pini’, disa gjëra të ndaluara. Pavijonet u hapën dhe na autorizuan të flasim me burrat. Si burrat, ashtu edhe gratë dukeshin të kënaqur, sepse kjo lloj hapje na e bënte jetën më të shumëllojtë dhe më autentike. Filluam të shëtisnim në kopshte, deri ditën kur zbulova në krahët e një adoleshenteje gjurmë të qarta e të shumta në numër të bëra me një brisk rroje. ‘Përse tenton të vetëvritesh?’, e pyeta. Nuk dinte ç’të më përgjigjej e shkreta, por ishte e qartë që vuante mungesën e dashurisë, të cilën s’do të mund ta gjente as në azil. Në azil takova Pjetro. Ishte shumë i butë, një i sëmurë që thuajse nuk thoshte asgjë. Kishte rënë në dashuri me mua dhe kjo më bëri të kuptoj se pse më hidhte vështrime aq të ëmbla e më sillte thuajse çdo ditë tufa të vogla luleshqerrash. Një prej ditëve më solli ‘Romeo dhe Xhuljeta’, duke i mëshuar me gisht fjalës ‘Romeo’. U lidha shumë me Pjetron. Kuptova gjithë problemet e tij dhe u rreka të kujdesesha. Pjetro kishte talent për pikturë, por i mungonin materialet. Kalonim orë të tëra duke pikturuar mbi pluhurin e të vetmes tavolinë të spitalit, e paskëtaj shiheshim në sy. Dy qenie njerëzore nuk kanë qenë kurrë kaq të afërt e të duheshin aq shumë sa unë dhe Pjetro. Koha kalonte dhe unë fillova ta pranoj se ky mjedis ishte i dobishëm. Nuk e kuptova se po ecja drejt një fenomeni që psikiatrit e quanin ‘mikpritje’, një manifestim ndaj refuzimit të botës së jashtme dhe nga të jetuarit në një botë të huaj për veten e të tjerët. Më qëndronte në kokë një ide shumë e ëmbël: unë isha një lule që kishte mbirë në një copëz tokë të vetmuar. Nuk i fola kurrë askujt dhe ky proces psikologjik më dukej më se i natyrshëm. Por unë nuk e dija, nuk e kisha imagjinuar kurrë se kjo ‘ide’ do të ishte shumë e vështirë të më mbante në shoqëri. Në sytë e mi, shoqëria kishte vdekur. Pastaj dashuria, familja ishin koncepte të vjetruara. E gjithë kjo ishte çmenduri e pastër, por atëkohë nuk mund ta kuptoja. Për më tepër, nuk më ka mbetur shumë hapësirë për të ndryshuar atë çka kam menduar atëherë. Mendoj se atë ditë kur dola me Pjetron, ndodhi fraktura e parë e psikikës sime. Papritur kisha një burrë para meje, një burrë me të gjithë plotësinë e tij, pavarësisht sëmundjes. Kisha edhe lirinë e hershme. E kaluam së bashku këtë shok dhe kur s’kishim ç’të bënim tjetër, pushonim mbi bar, përkëdhelnim duart me dashuri dhe flisnim për fëmijën hipotetik që mund të kishim në të ardhmen.
Në azil, seksualiteti ishte i ndaluar, si diçka e turpshme. Mund ta konsiderojmë sikur mbart mikrobeve patogjene. Shihej e arsyeshme që ne të mos interesoheshim për seksin. Pikërisht për këtë arsye ne nuk e shprehnim dëshirën apo kërkesën për seks. Të nesërmen eca përgjatë parkut. Isha e lumtur: atë ditë, nuk kishte pikë dyshimi se do të takoja dashurinë. Por dashuria, të paktën ashtu siç unë e imagjinoja, i përkiste diçkaje tjetër, diçkaje që ndoshta gjendej vetëm në imagjinatën time. Nga drejtimi i kundërt me mua afrohet një burrë me shtat të vogël, me linja shumë të holla, me lëkurë gati të tejdukshme; në të qeshur me kapi dorën.
-Kush jeni ju, e pyeta.
-Unë jam Pjetro, tha ai. Thjesht Pjetro. Një i sëmurë si ty. I buzëqesha. E kuptova menjëherë se Pjetro nuk do të pyeste dhe s’do të bënte asgjë. Doni të vraponi?
- Oh, po! Ndjehem ende adoleshent. Këtu nuk na mundojnë shqetësimet, mund të hamë, të pimë e të flemë. Jemi vetëm me vetveten...
- Në këto rrethana, i thashë, pse vjen të më takosh?
- Ja kështu, sepse më dukesh simpatike.
Një ish i dashur fëmijërie më erdhi befas në mendje, një djalë që e kisha njohur kur isha 7 vjeçe. Quhej Robert, i ndrojtur pa kufi. Me Pjetron, ashtu si atëkohë, dashuria mund të ishte shumë e veçantë.
- Çfarë dhurate ke për mua, e pyeta me ton të vrazhdë.
- Oh! Asgjë. Por në qoftë se ju pëlqejnë cigaret, unë mund të kërkoj për ju.
Qesha.
Do të kërkonit për mua?
Po! Për ju, edhe një paketë të tërë.
Atëherë iu hodha në qafë dhe e shtrëngova mes krahëve. ‘Po Pjetro, t’i duhet t’i kërkosh për mua, sepse këtu në azil nuk ka asgjë tjetër. Pastaj do të dhuroj një libër të mirë që ta lexojmë së bashku livadheve’.
- Por ti e di që aty ka mbikëqyrës?
- Do t’i shmangim. Do të bësh dashuri me mua?
Pjetro më shikoi i habitur.
- Në fakt, tha duke fërkuar bordurat e veshjes së spitalit, nuk kam njohur asnjë femër.
- Mirë, thashë, tani më njeh mua.
Po ecnim duke qeshur drejt dyqanit të azilit. Prej asaj dite takoheshim shumë shpesh. Vinte çdo mëngjes në hyrjen e pavijonit tim me një buqetë luleshqerrash dhe më shikonte me ëndje. Duke i shpëtuar mbikëqyrjes së infermiereve, vrapoja të strehohesha në krahët e tij.
-Pjetro, sa të lumtur jemi dhe sa i mirë je ti!
Ai qeshi duke u skuqur. Një ditë e pyeta: ‘Pse nuk kërkojmë një leje dalje? Kështu mund të ecim përgjatë Affori, të shikojmë vitrinat e të bëjmë dashuri’. Thonë se gruaja ka qenë gjithmonë spiralja e së keqes, se ka qenë e para që hapi portat e mëkatit. Unë s’e kisha vënë re se sa herë flisja për dashurinë, Pjetro djersitej, dukej i trembur dhe i rezervuar. Unë flisja si me veten time, sikur kisha hedhur në ajër një fustan që më pëlqente.
‘Ju keni këmbë të bukura’, më tha një ditë, dhe këto fjalë më bënë të lumtur. Pjetro dhe unë nuk u takuam kurrë jashtë mureve të azilit, nga dita kur me një trishtim të papërshkrueshëm pashë të ngarkuar në një tip kamioni njeriun që doja bashkë me ‘të budallallepsur’ të tjerë. Ishte shpërngulur në një qendër për të sëmurë kronikë. Mbeta atje, gojëhapur duke parë kamionin. Pastaj ia plasa të qarit. Nuk kisha kujt t’ia tregoja intensitetin e asaj vuajtje femërore...
Pavarësish konfuzionit moral dhe real, historia ime me Pjetron vazhdonte pavarësisht gjithçkaje. E doja shumë. Mbaja mbi vete shenjat e trupit të tij, puthjet e tij të zjarrta, fjalët e huazuara nga ‘Romeo dhe Xhuljeta’ që i pëshpëriste mbi mua.
Fjalët e tij ishin një strehë e vogël për mua. Dashuria e tij ishte një strehë sekrete ku unë hyja kur kisha dëshirë dhe dilja sa herë që realiteti ma kërkonte me forcë...
Reflektova për ditë të tëra dhe në fund vendosa të arratisesha nga azili. Kam kaluar ditë të tëra pa gjetur ndonjë vend të sigurt. Nuk mendoja të kthehesha në shtëpi. Brenda shpirtit tim të sëmurë, shtëpia ishte zhdukur nga imagjinata. Rrobat që hidhja në trup më bënin të dukesha si endacake. Por mua aq më bënte, nuk doja t’ia dija më as për urinë. Mendoja vetëm për Pjetron, dhe të gjithë ata që paguheshin për t’i bërë keq. Arrita më në fund në spitalin ku ai qëndronte, por kur Pjetro më pa, më ofendoi. Ndoshta ndihej keq. Më tha të largohesha duke shtuar se isha unë që e kisha kryer këtë sakrilegj. Ktheva majat nga thembrat dhe vendosa ta harroja. Në fakt isha e pafat ta harroja; edhe sot e shoh të gdhendur në zemrën time imazhin e vogël të Pjetros të vogël, i dashur dhe romantik, të cilin e përcaktuan veç me një fjalë: ‘i sëmurë mendor’...”.