Η «ατελείωτη» χειραψία του Ντόναλντ Τραμπ με τον Εμανουέλ Μακρόν, τον περασμένο Μάιο λίγο καιρό μετά την εκλογή του στην Προεδρία της Γαλλίας, είχε προσελκύσει τη...
διεθνή προσοχή, προκαλώντας πλήθος κυρίως παραπολιτικών δημοσιευμάτων και σχολίων. Ήταν η πρεμιέρα του Μακρόν στη διεθνή διπλωματία, όμως πέρα από τα πρωτοσέλιδα, ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν φαίνεται πως αλλάζει το ρόλο της χώρας του στον κόσμο.
Το Νοέμβριο, την Ημέρα της Ανακωχής στη Γαλλία, κατά την οποία γιορτάζεται η λήξη του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου, ο Μακρόν διάσχισε τα Ηλύσια Πεδία με το Bεζούβιο ντε Μπρεκά, το άλογο που γεννήθηκε και μεγάλωσε σε ένα εκτροφείο αλόγων στη Μάγχη και εντάχθηκε στην επίλεκτη ρεπουμπλικανική φρουρά του προέδρου το 2012. Δύο μήνες αργότερα, ο Bεζούβιος ντε Μπρεκά συνόδευσε τον Μακρόν στο Πεκίνο. Ήταν το δώρο του Γάλλου προέδρου στον Κινέζο ομόλογο του Σι Τζιπίνγκ, κατά την πρώτη του επίσκεψη στην Κίνα. Πρόκειται για μια άνευ προηγουμένου διπλωματική κίνηση του Εμανουέλ Μακρόν, καθώς είναι η πρώτη φορά που η Γαλλία δωρίζει σε ξένο ηγέτη ένα από τα άλογα της επίλεκτης φρουράς.
Το γεγονός αυτό απαρέχει μια «ένδειξη» της εξωτερικής πολιτικής του νέου προέδρου. Ο Μακρόν δεν φοβάται να κάνει το απροσδόκητο και συχνά είναι παρορμητικός. Πάνω απ 'όλα, όμως, κάθε κίνηση που κάνει στη διεθνή σκηνή αποπνέει αυτοπεποίθηση, την οποία δείχνει να έχει από την πρώτη του μέρα στην εξουσία. Η 25 δευτερολέπτων χειραψία του με τον Τραμπ κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του προέδρου των ΗΠΑ στο Παρίσι, η βόλτα με αυτοκινητάκι του γκολφ, στους κήπους των Βερσαλλιών, με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν πριν ο Γάλλος πρόεδρος καταγγείλει τη ρωσική προπαγάνδα στη μετέπειτα κοινή συνέντευξη Τύπου, η πρωτοβουλία του για την κλιματική αλλαγή με το σύνθημα «Κάνουμε τον πλανήτη μας πάλι μεγάλο» δικαιολογούν το περιοδικό Time που αποκάλεσε τον Μακρόν ως «τον επόμενο ηγέτη της Ευρώπης». Ακόμη και ο Πέτερ Αλτμάιερ στενός συνεργάτης της καγκελαρίου Άνγκελα Μερκελ έχει εκφραστεί με διθυραμβικά λόγια για τον Γάλλο Πρόεδρο.
Ένα παρατεταμένο χειροκρότημα περίμενε τον σταρ
Μέσα σε λίγους μήνες, από το Μάιο του 2017 που εκλέχθηκε πρόεδρος ο Μακρόν πέτυχε κάτι που οι προκάτοχοί του δεν κατάφεραν για δεκαετίες: Έκανε τη Γαλλία να φανεί δυνατή και πάλι, μια ηγετική ευρωπαϊκή χώρα με αυξανόμενη σφαίρα επιρροής. Ο Γάλλος πρόεδρος έχει ένα εμφανές ταλέντο, να βρίσκει τον σωστό τόνο για να επικοινωνήσει άμεσα με όποιον μιλάει, γράφει το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel.
Ως ευκαιρία για ακόμη μία επίθεση πολιτικής «γοητείας» χρησιμοποίησε και το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός ο Γάλλος πρόεδρος. Σύμφωνα με το κύριο άρθρο της οικονομικής εφημερίδας Handelsblatt, μία «ταλαιπωρημένη» Αγκελα Μέρκελ προσήλθε στο Νταβός, καταδικασμένη να μείνει στη σκιά του Εμανουέλ Μακρόν, αλλά και του Ντόναλντ Τραμπ. «Η Μέρκελ εξακολουθεί να μην έχει κυβέρνηση. Ο Μακρόν φτιάχνει ιστορία αυτήν την στιγμή», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Ρίτσαρντ Εντελμαν, επικεφαλής μεγάλης εταιρείας δημοσίων σχέσεων. Οι ισχυροί του κόσμου βλέπουν επίσης με καλό μάτι τις μεταρρυθμίσεις στη φορολογία και την αγορά εργασίας που εφαρμόζονται στη Γαλλία.
Τα παραπάνω επιβεβαιώνει και ρεπορτάζ του γερμανικού περιοδικού «Spiegel»: Ένα παρατεταμένο χειροκρότημα περίμενε τον Εμανουέλ Μακρόν όταν ολοκλήρωσε την ομιλία του στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός. Η ελίτ που παραβρέθηκε εκεί, πολιτικοί, κορυφαίοι μάνατζερ, επιστήμονες έσπευσαν να τον συγχαρούν, να τον δουν από κοντά, να μιλήσουν μαζί του. «Ήταν η εμφάνιση ενός σταρ, αντάξια του νέου ίσως ηγέτη της Ευρώπης» όπως υπογραμμίζει το περιοδικό.
Ποιος θα αναλάβει τα ηνία της Ευρώπης δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει οριστικά. «Ίσως αυτό που θα ωθήσει τη Γηραιά Ήπειρο προς το εμπρός να είναι ένας συνδυασμός των παθιασμένων οραμάτων του Μακρόν και του νηφάλιου πραγματισμού της Μέρκελ», σχολιάζει το Spiegel.
«Θα μιλήσουμε με όλους»
Δεν πέρασε πολύ καιρός που η Γαλλία θεωρούνταν μια χώρα σφιχτά δεμένη σε αρτηριοσκληρωτικές δομές, που απασχολούσε τα πρωτοσέλιδα όταν δέχονταν τρομοκρατική επίθεση ή κάποιο μέλος της πολιτικής τάξης ξεσήκωνε ένα ακόμα σκάνδαλο, ενώ ο ρόλος της στη διεθνή σκηνή ήταν στην καλύτερη περίπτωση αναιμικός.
Οι πρόσφατοι προκάτοχοί του δεν μπόρεσαν να αλλάξουν τίποτα από αυτά, παρά μόνο να ξεκινήσουν πολλές ξένες στρατιωτικές επεμβάσεις. Ο Νικολά Σαρκοζί προσπάθησε να αυξήσει το διεθνές του προφίλ παρεμβαίνοντας στη σύγκρουση στη Λιβύη, ενώ ο Φρανσουά Ολάντ επιτέθηκε και συμμετείχε σε βομβαρδισμούς στο Ιράκ και τη Συρία. Και τα δύο ήταν «τρομερά λάθη», λέει τώρα ο Μακρόν. Ο νέος πρόεδρος της Γαλλίας προτιμά το διάλογο, λέγοντας ότι «θα μιλήσουμε με όλους» και έχει επιδιώξει ακόμη και να έλθει σε επαφή με τον Σύριο πρόεδρο Μπασάρ Άσαντ. Ο Μακρόν σκοπεύει επίσης να είναι ο πρώτος κορυφαίος Γάλλος πολιτικός που επισκέπτεται το Ιράν από το 1971. Και θέλει τα πάντα να γίνουν όσο το δυνατόν συντομότερα και ταχύτερα.
Ωστόσο, παρά την φαινομενική του παρορμητικότητα, έχε εισπράξει διεθνή θαυμασμό. «Στον Μακρόν, η Γαλλία μπορεί να βρήκε τον τρίτο μεταμορφωτή πρόεδρό της» όπως ο Σαρλ ντε Γκωλ και ο Φρανσουά Μιτεράν, έγραψε το περιοδικό Foreign Affairs τον Δεκέμβριο. Τον Νοέμβριο, το αμερικανικό περιοδικό Time έγραψε για τον Γάλλο πρόεδρο: «Αν και λέει ότι δεν επιδιώκει να γίνει ηγέτης του ελεύθερου κόσμου, ακούγεται σαν να είναι». Το βρετανικό περιοδικό Economist, εν τω μεταξύ, επέλεξε τη Γαλλία ως χώρα του έτους. Ο λόγος: η εκλογή του Εμανουέλ Μακρόν στον προεδρικό θώκο. Όπως εκτίμησε το περιοδικό, ο νέος πρόεδρος της γαλλικής Δημοκρατίας «ανέτρεψε το παλαιό καθεστώς».
Ένας ισότιμος εταίρος… o επικεφαλής διπλωμάτης
Στο Βερολίνο έχει καταστεί σαφές ότι η Γαλλία έχει επιστρέψει ως ισότιμος εταίρος. Πολλές από τις ιδέες του Μακρόν για τη μεταρρύθμιση της Ευρώπης, που διασαφηνίστηκαν σε μια ομιλία που έδωσε στη Σορβόνη αμέσως μετά τις γερμανικές εκλογές, βρήκαν τον δρόμο τους στην προκαταρκτική συμφωνία συνασπισμού μεταξύ Συντηρητικών και Σοσιαλδημοκρατών στο Βερολίνο ενώ την περασμένη Παρασκευή, η Μέρκελ «πέταξε» για Παρίσι με σκοπό να ενημερώσει προσωπικά τον Μακρόν για την πρόοδο που έχει σημειωθεί στο σχηματισμό κυβέρνησης.
Οι σχέσεις με τη Γερμανία ήταν σημαντικές για τον Μακρόν από την αρχή της εκλογής του. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο διορίστηκε ο πρώην Γάλλος πρεσβευτής στη Γερμανία, Φιλίπ Ετιέν, ως ο κύριος διπλωματικός σύμβουλός του. Ένας φιλικός 62χρονος με μεγάλη εμπειρία στον κόσμο της διπλωματίας, ο Ετιέν μιλάει άπταιστα Γερμανικά, Ρώσικα, Σερβο-Κροατικά και Ρουμάνικα. Η ομάδα εξωτερικής πολιτικής του Μακρόν απαρτίζεται από 12 συμβούλους, μερικοί από τους οποίους ήταν συμφοιτητές του στο πανεπιστήμιο ενώ άλλοι συνεργάστηκαν μαζί του όταν ο Μακρόν ήταν υπουργός οικονομικών.
Εκτός Ευρώπης ο Μακρόν υποσχέθηκε να επισκέπτεται την Κίνα κάθε χρόνο, λέγοντας: «Η Γαλλία είναι και θα συνεχίσει να είναι η δύναμη στην καρδιά της Ευρώπης που θα καθοδηγήσει τον διάλογο με την Κίνα». Η επίσκεψη στην Κίνα, έγραψε μια ιταλική εφημερίδα, ανέδειξε τον Μακρόν σε έναν ξεκάθαρο ηγέτη της Ευρώπης ενώ η γερμανική εφημερίδα Handelsblatt τον προώθησε στη θέση του επικεφαλής της Ευρωπαϊκής διπλωματίας.
Ο Μακρόν έχει δηλώσει ανοιχτά ότι η χώρα του πρέπει να αναλάβει και πάλι κεντρικό ρόλο στις διεθνείς υποθέσεις ενώ έχει επαναλάβει ότι θα κάνει ό, τι μπορεί για να εξασφαλίσει ότι τα γαλλικά θα αντικαταστήσουν σύντομα τα αγγλικά ως παγκόσμια γλώσσα. Ένας λόγος για το σημερινό υψηλό προφίλ του Μακρόν στον κόσμο της διεθνούς διπλωματίας, φυσικά, είναι ότι δεν έχει πολλά εμπόδια στον ανταγωνισμό. Η αστάθεια του Τραμπ κυριαρχεί στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι Βρετανοί βρίσκονται σε εσωστρέφεια και η Μέρκελ έχει ξεπεράσει πολύ ξεκάθαρα το ζενίθ των δυνάμεών της. Στο δυτικό ημισφαίριο, τουλάχιστον, δεν φαίνεται να υπάρχει κανείς που να στέκεται στο δρόμο του. Μερικοί, όμως, πιστεύουν ότι η έλλειψη ενός φιλικού συνεργάτη θα μπορούσε τελικά να αποδειχθεί προβληματική. Τι, άλλωστε, μπορεί να πραγματοποιήσει μόνος του;
Ο Bertrand Badie, Γάλλος πολιτικός επιστήμονας και ειδικός στις διεθνείς σχέσεις, πιστεύει ότι ο Μακρόν είναι υπερβολικά περιπετειώδης. Η διπλωματία, λέει ο Badie, είναι στην πραγματικότητα μια άσκηση που εκτελείται καλύτερα ήσυχα και διακριτικά. Οι επιτυχημένες διπλωματικές πρωτοβουλίες, όπως λέει, σπάνια συνοδεύονται από τυμπανοκρουσίες.
«Γιατί θέλει να συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις παντού, και να εμπλέκεται παντού;» ρωτάει ο Badie. Ο Μακρόν, λέει ο Badie, μέχρι στιγμής έχει παράσχει κάτι περισσότερο από εικόνες, όμως είναι πολύ νωρίς για να κρίνουμε την εξωτερική πολιτική του. Παρόλα αυτά, λέει ο καθηγητής, είναι μια τυπικά «γαλλική ιδιοτροπία» που θέλει να συμμετέχει παντού ταυτόχρονα.
Και είναι αλήθεια ότι ο Μακρόν έχει βάλει το χέρι του σε μια σειρά από πίτες αυτή τη στιγμή. Κάλεσε τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου να προχωρήσει «σε θαρραλέες χειρονομίες προς τους Παλαιστινίους», αναφέροντας κυρίως «το πάγωμα της εποικιστικής δραστηριότητα», προκειμένου «να αρθεί το υφιστάμενο αδιέξοδο» και καταδίκασε επίσης «απερίφραστα όλες τις μορφές επιθέσεων κατά του Ισραήλ, τις τρομοκρατικές επιθέσεις» ή άλλων ειδών επιθέσεις. «Οι Αμερικανοί έχουν περιθωριοποιηθεί, προσπαθώ να μην κάνω το ίδιο», δήλωσε ο Μακρόν στη συνάντησή του με τον Παλαιστίνιο ηγέτη Μαχμούντ Αμπάς στο Παρίσι και πρόσθεσε πως δεν πρόκειται να αναγνωρίσει μονομερώς την Παλαιστίνη γιατί «δεν πιστεύει» ότι κάτι τέτοιο θα ήταν «αποτελεσματικό».
Παράλληλα ο Μακρόν σε μια απρογραμμάτιστη επίσκεψη στο Ριάντ, υπογράμμισε την προσήλωση της Γαλλίας στην υποστήριξη του Λιβάνου, της ενότητας και της κυριαρχίας του. Στο τέλος του περασμένου έτους μέσα σε μια μόνο εβδομάδα, πέρασε τρεις μέρες ταξιδεύοντας στη Δυτική Αφρική προτού συνεχίσει στην Αλγερία και το Κατάρ.
«Στο Έβερεστ χωρίς μάσκα οξυγόνου»
Αν και είναι υπερβολικό, η σημασία του συμβολισμού στην εξωτερική πολιτική δεν πρέπει να υποτιμάται. Οι φιλοδοξίες του Μακρόν θα μπορούσαν να έχουν μεγάλες συνέπειες, ιδιαίτερα για την Ευρώπη. Οι προτάσεις του για μεταρρύθμιση της ΕΕ αντιμετωπίστηκαν κυρίως με βαθύ σκεπτικισμό σε πολλές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, ενώ ένας υπουργός από τη Σλοβακία συνέκρινε τα σχέδια του Μακρόν για την Ευρώπη με την προσπάθεια να αναρριχηθεί κάποιος στο Έβερεστ χωρίς μάσκα οξυγόνου. Άλλα κράτη μέλη της ΕΕ αντέδρασαν θετικά στις ιδέες του Μακρόν.
Το γεγονός ότι ο Μακρόν αντιπροσωπεύει μια νέα γενιά πολιτικών έγινε σαφές κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του στην Αφρική. Κατά τη διάρκεια μιας στάσης του στη Μπουρκίνα Φάσο, η οποία ήταν μια γαλλική αποικία μέχρι το 1960, ο Μακρόν πραγματοποίησε μια ομιλία ενώπιον ενός μάλλον επιφυλακτικού ακροατηρίου - και υιοθέτησε έναν εξαιρετικά ασυνήθιστο τόνο. Κατά τη διάρκεια ερωτήσεων και απαντήσεων που ακολούθησε, ένας φοιτητής είπε επιθετικά πώς ο Μακρόν αναμένει από τους ανθρώπους να ολοκληρώσουν με επιτυχία τις σπουδές τους όταν ακόμη κι ο κλιματισμός δεν λειτουργεί εξαιτίας της κακής παροχής ηλεκτρικού ρεύματος στη χώρα. Ο Γάλλος πρόεδρος άκουσε προσεκτικά πριν δώσει μια σαφή απάντηση: «Μου μιλάτε σαν να είμαι αποικιακή δύναμη, αλλά δεν θέλω να φροντίζω για την ηλεκτρική ενέργεια στη Μπουρκίνα Φάσο. Αυτό είναι έργο του προέδρου σας».
Το σχόλιο του δέχτηκε αρκετή κριτική, αλλά ο Μακρόν δεν αγνοεί την ιστορία. Το μήνυμά του είναι: Να αφήσουμε το παρελθόν πίσω μας και να επικεντρωθούμε στο μέλλον. Πρόκειται για μια προοπτική που έχει αποδειχθεί δημοφιλής στους Γάλλους. Παρά τις μη δημοφιλείς μεταρρυθμίσεις στο κοινωνικό σύστημα της χώρας του, οι Γάλλοι ψηφοφόροι είναι ευχαριστημένοι για την ώρα με την εικόνα που ο Μακρόν παρουσιάζει στη διεθνή σκηνή, με το 75% να λέει ότι εγκρίνει τον τρόπο με τον οποίο εκπροσωπεί τη Γαλλία στο εξωτερικό.
tvxs.gr