Στις φετινές εκλογές απουσιάζουν εκκωφαντικά η...
έξαψη, η ελπιδοφόρα αναμονή, η αδημονία, ο έντονος ή μη διάλογος της κοινωνίας. Αλήθεια, ανάμεσα στην επιθυμία για εξουσία και την ψυχή της, η Αριστερά τι θα επιλέξει; Μπορούν να συγκεραστούν, ή μήπως θα ανατρέξουμε στη ρήση του Κωνσταντίνου Καραμανλή «στέγνωσα την ψυχή μου για να κυβερνήσω»; Μήπως τελικά ήδη πλήρωσε τον θρίαμβο της 25ης Ιανουαρίου με ενοχικά σύνδρομα;
Ανατρέχουμε στη «Μελαγχολική δημοκρατία» του Πασκάλ Μπρικνέρ. Απέναντι στις μεγαλοστομίες και συχνά ανέξοδες ρητορείες των πολιτικών κομμάτων, στέκεται η δυσπιστία των πολιτών που είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί για το χάσμα που χωρίζει τις ιδέες που διακηρύσσουν και τις εφαρμοζόμενες πολιτικές. Υπάρχουν ορατές διαχωριστικές γραμμές σήμερα μεταξύ των κομμάτων;
Όπως γράφει ο Μπρικνέρ «Ο διαχωρισμός Αριστεράς-Δεξιάς συνένωνε τους πολίτες σε μια κοινή γλώσσα, τους δίδασκε τον κόσμο. Δυισμός αρκετά φτωχός, υπερβολικά απλουστευτικός, όμως αυτός μας διαμόρφωσε διατηρώντας ανοιχτό ένα παράθυρο όσο μικρό κι αν ήταν πάνω στα δημόσια πράγματα. Έχουμε λόγους να φοβόμαστε ότι το κλείσιμο αυτού του παραθύρου, θα ευνοήσει πιο πολύ την ατονία, παρά την περιέργεια».
Ο ξύλινος λόγος των κομμάτων κατακερματίζει και θολώνει το είδωλο του κόσμου, ανάγοντας την πολυπλοκότητα του σε περίπλοκες διακλαδώσεις και οδηγώντας σε σύγχυση. Ανήμποροι να εισπράξουμε το Όλον και να το εντάξουμε σε ένα εύληπτο και ξεκάθαρο αξιακό σύστημα, αδυνατούμε να συλλάβουμε τον λόγο των κομμάτων και τη διακριτότητά τους.
Ζαλιστικά, σχεδόν αφασικά παρακολουθούμε μια αλληλουχία τυποποιημένων και ανούσιων λόγων, γεγονότων και απειλητικών αριθμών. Έχει ειπωθεί πως σε προεκλογικές περιόδους, μια πλειάδα πολιτών επικροτεί πάντα τον τελευταίο ομιλητή, όντας διαδοχικά πιστή σε όλους.
Το αποτέλεσμα είναι αναποφασιστικότητα -όπως στις τωρινές εκλογές- που οδηγεί σε μαζική αποχή. Όσο κι αν κάποιοι υποστηρίζουν θεωρητικά πως οι πολίτες συγκρίνουν με νηφαλιότητα προγράμματα για να αποφασίσουν, στην πραγματικότητα ψηφίζουν περισσότερο ασυνείδητα, παρά συνειδητά. Η έξυπνη διαφήμιση, το βίντεο κλιπ διαδραματίζουν πλέον πρωτεύοντα ρόλο, υποφωτίζοντας τον διάλογο, με τα κόμματα να επιλέγουν κυρίως την εκδοχή της δημαγωγίας από τον στοχασμό και τον διάλογο, ποντάροντας πως ο κόσμος διψά για θεάματα παρά για ουσία και βάθος, περιφρονώντας έτσι την καρδιά του πολιτικού γίγνεσθαι.
Τα πρόσωπα πλέον παίζουν μεγαλύτερο ρόλο από τις ιδέες και τα προγράμματα, κι εμείς κουρασμένοι από την επαναληπτικότητα παλιών προσώπων ψηφίζουμε κυρίως τιμωρητικά, ζητώντας διαρκώς το νέο. Αποκαμωμένοι, απογοητευμένοι περιδιαβαίνουμε την οδό της σχεδόν πολιτικής αδιαφορίας.
Μπορεί ο Αλέξης Τσίπρας να μίλησε για «αριστερή μελαγχολία», αλλά όλοι πια ζούμε σε μια χειμαζόμενη κοινωνία, μια «μελαγχολική μετα-δημοκρατία» που έχει χάσει τους χυμούς της, τον συνεκτικό ιστό της και το κεντρικό διακύβευμα της που είναι «η μόνιμη μύηση στις πλουραλιστικές ιδέες» (Μπρικνέρ) και στην αποτελεσματική εφαρμογή τους.
Για τον Καρλ Γιάσπερς η πολιτική είναι η «αυτοεκπαίδευση στη λογική», αλλά στο πάντα σουρεαλιστικό Ελλαδιστάν πάντα απέχουμε από τέτοιες επιδιώξεις. Ο Όσο, ο μεγάλος πνευματικός δάσκαλος του 20ού αιώνα υποστήριζε πως οι άνθρωποι που θέτουν ως αυτοσκοπό την εξουσία πάσχουν από «οντολογικό κενό». Η εξουσία (που πάντα ασκείται σε κάποιους άλλους) υποκαθιστά το γεγονός πως αυτοί που την ασκούν δεν νοιώθουν πλήρεις και καλά με το να είναι απλά ο εαυτός τους, έλεγε.
Κι εμείς οι άλλοι που καλούμαστε να αντέξουμε τον εαυτό μας, σχεδόν άλαλοι βαδίζουμε προς την 20ή Σεπτεμβρίου, κουβαλώντας το βαρύ φορτίο της κάθε μέρας. Απέναντί μας, στο πολιτικό τηλεοπτικό κάδρο σκιαμαχούν οι μονομάχοι.
Κι όπως γράφει ο Πασκάλ Μπρικνέρ: «Το κάθε στρατόπεδο είχε απέναντί του όχι ένα συνομιλητή, αλλά ένα σκιάχτρο. Ανήκαν σε δυο εκδοχές της ανθρωπότητας. Από τη μια η αιώνια δικαιοσύνη που ζητάει λογαριασμό από τους ισχυρούς και από την άλλη ο σφετεριστικός εγωισμός χωμένος μέσα στα προνόμια του.
»Τα μεγάλα συστήματα ξανάπαιξαν στη σκηνή τη χριστιανική διάκριση ανάμεσα στο βασίλειο της χάριτος και τον κόσμο της αμαρτίας. Αυτή η διαχωριστική γραμμή που επέτρεπε στους συμμάχους και τους αντιπάλους να αναγνωρίζονται πέρα από τα σύνορα δεν μπόρεσε να αντισταθεί στην άνοδο της Αριστεράς στην εξουσία. Ανακαλύπτοντας την πραγματικότητα, η Αριστερά έχασε την προγραμματική της αθωότητα»...
efsyn.grΑγγελική Μπομπούλα