...μετά από ανακοπή καρδιάς;...Τις δύσκολες επιλογές που έχει η Ελλάδα μέσα στην κρίση και στα αδιέξοδα, μπροστά στο δημοψήφισμα, αναλύει...
ένας από τους βασικούς αρθρογράφους της εφημερίδας Financial Times.
Δείτε όλο το άρθρο του Μάρτιν Γουλφ...
Τι θα ψήφιζα στο δημοψήφισμα για το οικονομικό πρόγραμμα της ευρωζώνης αν ήμουν Έλληνας; Αν πίστευα ότι η Ελλάδα μπορεί να τα καταφέρει μόνη της, είναι βέβαιο ότι θα ψήφιζα κατά του προγράμματος.
Αλλά δεν θα μπορούσα να είμαι σίγουρος για κάτι τέτοιο: αν η Ελλάδα χρησιμοποιούσε με σώφρονα τρόπο την δημοσιονομική της κυριαρχία, δεν θα ήταν στην κατάσταση που βρίσκεται σήμερα.
Αν ψήφιζα υπέρ του προγράμματος, δεν θα ήξερα αν ήταν ακόμα στο τραπέζι: η ευρωζώνη λέει ότι δεν είναι, αλλά μπορεί και να μπλοφάρει. Αυτό που θα γνώριζα είναι πως αν η Ελλάδα ψήφιζε ναι, μπορεί να αντιμετώπιζε χρόνια ύφεσης και συρρίκνωσης. Αλλά κάτι τέτοιο μπορεί να είναι καλύτερο από το χάος που θα ακολουθούσε μια έξοδο.
Είναι επίσης σίγουρο πως θα αναρωτιόμουνα αν μπορεί να υπάρξει μέση οδός. Κάποιοι υποστηρίζουν πως είναι δυνατό να παραμείνει η χώρα στην ευρωζώνη ακόμα και αν χρεοκοπήσει η κυβέρνηση. Αυτό θα δικαιολογούσε μια ψήφο στο «όχι».
Θα έπαιρνα την απόφαση μου, απορρίπτοντας τόσο τον αφελή αριστερισμό της κυβέρνησης μου και τον φαρισαϊσμό της υπόλοιπης ευρωζώνης. Κανείς δεν βγαίνει δικαιωμένος από αυτήν την περιπέτεια.
Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ έχει αποτύχει να βάλει μπροστά ένα αξιόπιστο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που θα μπορούσε να λύσει τα πολύπλοκα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας. Αναλώθηκε αντίθετα σε λαϊκίστικες χειρονομίες, Είναι, με λίγα λόγια, μια φρικτή κυβέρνηση, προϊόν δύσκολων καταστάσεων.
Αλλά και η ευρωζώνη φέρει μεγάλο μερίδιο της ευθύνης. Δεν θα μπορούσε να καταλάβει κανείς από την ρητορική της Γερμανίας πως έχει κηρύξει αναρίθμητες φορές πτώχευση στον 20ο αιώνα. Επιπλέον, δεν υπάρχει καμία δημοκρατία, συμπεριλαμβανομένου και του Ηνωμένου Βασιλείου, που το πολιτικό της σύστημα θα έμενε αλώβητο από μια τόσο μεγάλη ύφεση. Θυμηθείτε πως όταν η Γερμανία πέρασε μια ανάλογη ύφεση, ο Χίτλερ ήρθε στην εξουσία. Ναι, ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το αποτέλεσμα της παιδαριώδους και ανεύθυνης πολιτικής που ακολούθησαν οι προηγούμενες ελληνικές κυβερνήσεις. Αλλά είναι και το αποτέλεσμα των μεγάλων λαθών που έκαναν οι πιστωτές από το 2010 και πάνω από όλα της επιμονής τους να διασώσουν τους ανόητους ιδιώτες πιστωτές της Ελλάδας εις βάρος του ελληνικού λαού.
Αλλά το κόστος από τα λάθη του παρελθόντος έχει ήδη καταγραφεί. Η Ελλάδα πρέπει να κοιτάξει στο μέλλον.
Ακόμα και αυτή η οπτική δεν μας βοηθάει όσο θα θέλαμε. Η παράταση του προγράμματος δεν προσέφερε ελπίδες εξόδου προς την ανάκαμψη: άφηνε ένα πολύ μεγάλο χρέος και το κυριότερο απαιτούσε μεγάλη βραχυπρόθεσμα λιτότητα. Δεδομένης της πρόσφατης υπαναχώρησης, φαίνεται να ζητάει την μετακίνηση από ένα πρωτογενές πλεόνασμα κοντά στο μηδέν φέτος σε ένα πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ ως το 2018. Η επίτευξη αυτού του στόχου μπορεί να απαιτεί μέτρα που θα εξοικονομούσαν 7% του ΑΕΠ και θα συρρίκνωναν την οικονομία κατά 10%.
Χρέος και ανάπτυξη
Είναι σαν να βάζεις ένα υπέρβαρο ασθενή σε μια σκληρή δίαιτα μετά από μια ανακοπή καρδιάς. Η Ελλάδα χρειάζεται ανάπτυξη. Η οικονομική της κατάρρευση εξηγεί γιατί το χρέος της εκτοξεύτηκε σε σχέση με το ΑΕΠ. Το πρόγραμμα θα έπρεπε να μην περιλαμβάνει λιτότητα μέχρι να επιστρέψει η οικονομία σε ανάπτυξη, δίνοντας έμφαση σε μεταρρυθμίσεις που δίνουν ώθηση στην ανάπτυξη και υπόσχονται ελάφρυνση χρέους.
Αν το προσφερόμενο πρόγραμμα ήταν τόσο κακό, μήπως θα έπρεπε να ρισκάρω να ψηφίσω «όχι» ; Για να το αποφασίσω θα έπρεπε να σκεφτώ τι θα μπορούσε να συμβεί. Η βραχυπρόθεσμη κατάσταση θα ήταν ξεκάθαρη. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει περιορίσει την έκτακτη στήριξη στις ελληνικές τράπεζες, επιβάλλοντας αυστηρά όρια στις αναλήψεις. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι αυτό είναι τεράστιο λάθος. Άλλοι πιστεύουν ότι είναι ένα κίνητρο για τους ψηφοφόρους να ψηφίσουν «ναι».
Αν οι Έλληνες ψήφιζαν ναι, ο περιορισμός της στήριξης από την ΕΚΤ μπορεί να αναστρεφόταν. Αλλά είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς μια επιτυχημένη επαναφορά του προγράμματος της ευρωζώνης με την σημερινή κυβέρνηση. Μετά την στήριξη στο «όχι», η τελευταία έχει χάσει την εμπιστοσύνη των πιστωτών.
Οπότε θα έπρεπε να έρθει στην εξουσία μια νέα κυβέρνηση. Η οποία θα έπρεπε να υπογράψει την γραμμή με τις τελίτσες.
Μια ψήφος στο «ναι» θα πρόσφερε ένα δυσάρεστο και αβέβαιο μέλλον. Τώρα φανταστείτε μια ψήφο στο «όχι». Δύο θα ήταν τα πιθανά αποτελέσματα. Το ένα θα ήταν μια κανονική έξοδος. Το νέο νόμισμα θα κατέρρεε σε σχέση με το ευρώ.
Το πόσο θα υποχωρούσε θα καθοριζόταν από τις πολιτικές και τους θεσμούς (ειδικά από την διοίκηση της κεντρικής τράπεζας) που θα εγκαθίδρυε η κυβέρνηση.
Πολύ λογικά κάποιος θα φοβόταν για τα χειρότερα. Ορισμένοι υποστηρίζουν πως η Ελλάδα θα συνέχιζε να βασίζεται στο ευρώ . Αν συνέβαινε έτσι, η κατάρρευση στην εξωτερική αξία του νέου νομίσματος θα προσέφερε λίγα οφέλη στην ανταγωνιστικότητα. Προσωπικά, θα ήμουν πιο αισιόδοξος: η βελτίωση στην ανταγωνιστικότητα θα ήταν μεγάλη.
Η δεύτερη επιλογή θα ήταν η παραμονή στην ευρωζώνη, παρά την χρεοκοπία. Κάτι τέτοιο είναι λογικά πιθανό. Το τραπεζικό σύστημα θα μπορούσε να ανακεφαλαιοποιηθεί με την μετατροπή ακάλυπτων τραπεζικών υποχρεώσεων. Αυτό φαίνεται τεχνικά εφικτό. Αλλά θα δημιουργούσε ένα τεράστιο αρνητικό σοκ στον ιδιωτικό πλούτο.
Το μεγάλο ερώτημα θα ήταν τότε αν η ΕΚΤ θα ξανάρχιζε τον έκτακτο δανεισμό και σε ποια έκταση. Η επιλογή αυτή δεν μου φαίνεται ιδιαίτερη ελκυστική: θα περιλάμβανε όλα τα προβλήματα της συμμετοχής σε μια νομισματική ένωση, με τα επιπρόσθετα μειονεκτήματα μιας χρεοκοπίας. Από αυτό θα ήταν πολύ καλύτερη η επιλογή του «ναι».
Οπότε, ως Έλληνας ψηφοφόρος, θα ήμουν αντιμέτωπος με μια επιλογή ανάμεσα στην Σκύλα και την Χάρυβδη. Η Σκύλα είναι γνωστή: οι ατελείωτες απαιτήσεις της ευρωζώνης για περαιτέρω λιτότητα, ενάντια στην οποία ψήφισαν οι συμπολίτες μου στις προηγούμενες εκλογές. Η Χάρυβδη είναι η κρατική χρεοκοπία και η νομισματική κυριαρχία. Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, πιστεύει ότι υπάρχει και ένας τρίτος δρόμος, οι ατελείωτες διασώσεις με ελάχιστους όρους. Αλλά είμαι σίγουρος ότι έχει αυταπάτες. Οπότε ποιον θα διάλεγα ; Αν ήμουν προσεκτικός θα διάλεγα την Σκύλα που γνωρίζω. Αλλά από την άλλη μπορεί να θέλω να ρισκάρω να αναμετρηθώ με την Χάρυβδη...
Πηγή: Financial Times, euro2day.gr