“Ëndrrat kryqëzojnë kohën” është një poemë e thënë me gojën (apo, më saktë: bojën) e prozës, por edhe e anasjellta, nga njëra prej hapësirave më të pasura e befasuese të letërsisë shqipe, Pogradeci. Mund të lexohet edhe si një rizbërthim i shtjellës dhe mënyrave me të cilat ëndrra (e kundërta e së përditshmes, por jo krejt kumt i së përhershmes) kryqëzojnë pjesë të caktuara të kohës në qenien njerëzore, duke u rrekur ta ngrejnë atë qenie në lartësi, të cilat ajo i shmang, ose i largon për shkak të forcës së zakonit. Përndryshe, - dhe kjo është mëdyshja e ankthshme, - koha nuk e ka për gjë t’i kryqëzojë ëndrrat, t’i sheshojë, t’ua shkulë thelbin e ndritshëm sikur të ishte një dhëmballë dhe ta mbajë jetën ndrydhur në vathën e mediokritetit, aty ku s’ka lartësi, po ka mjaft siguri.
Shndërrimet e thella që pësoi Lindja gjatë dy dhjetëvjetshave të mbramë u pasqyruan dukshëm në qeniet që popullojnë këto treva. Koha mori tjetër kah, teksa drama e njëmendtë ndodhi me hapësirën, e cila u zgjerua tejmase, përtej ëndrrës për hapje e liri dhe vuri në sprovë vetë sistemin e shenjave. Shpërbërja e tij i detyroi qeniet e hapësirës (jug)lindore të sajonin një sistem të ri, ta pranonin e madje ta këqyrnin si të vetmin, ndonëse ky ishte i rremë, ngushëllues dhe vetëm sa për të pakësuar vuajtjet. Prej këtej edhe një vargan i koklavitur trandjesh shpirtërore, familjare, fisnore, apo edhe kombëtare. Shndërrimet u priten me ofshama gazmendi nga ata që janë më fort shkrushtarë, se sa shkrimtarë...
Trandjet u trajtuan me aq ethe të çuditshme, në emër të progresit global, saqë u la mënjanë fati vetjak i njeriut, dhembjet që forcojnë shpirtin, muret e shembur me kokë, kokat e shtypura me mure etj, pakashumë siç trumbetoi soc-realizmi.
Një grup i vogël autorësh, ku bën pjesë edhe Istref Haxhillari*, vijuan pa bujë ta mbajnë në ashtin e librave të tyre njeriun pa emër, anëtarin e anashkaluar të bashkësisë, por që është lindur për të pasur një fat sadopak të ndryshëm nga të tjerët. Po sa mundësi u fal të tillëve një shoqëri ku shenjat ende nuk kanë rënë në ujdi me hapësirën?
“Ëndrrat kryqëzojnë kohën” risjell një mit të hershëm të letrave, me degëzime të shumta në ato shqiptare. Dashuritë e mëdha, të rralla, cilësuar si të parrëfyeshme, shpesh me shikim të parë, në qytete të vogla, ku asnjëherë nuk mungon një oaz i mbrojtur, por jo edhe nga gojët e liga, nga kurreshtja e sëmurë e njerëzve që nuk dashurojnë më kaherë, që kanë drithëruar nën ndjenja të turbullta të prira nga librat, filmat, rrëfimet e të tjerëve, ose që nuk kanë dashuruar kurrë…
Dashuritë e mëdha si arratisje, shpëtime qoftë edhe kalimtare nga rutina, rigjetje e vetvetes në kushte krejt të mbrapshta, etj. E meqë letërsia e vërtetë i përfshin në vete të gjitha hapësirat e mundshme pa cënuar shenjësinë, përfundimi ështe se kur dashurisë së madhe i mjafton një folezë, ajo s’ka si të mungojë as në qytetet e mëdhenj.
Mirëpo sa e madhe, e papërsëritshme, është dashuria e Anidës dhe Eordeit (protagonistët plot dritëhije dhe me emra si password-e të rrëfimit)? Në mjaft pika ajo i ngjan si ndonjë motër e sertë jetës së qytezës bregdetare, pra: më fort synon, hepohet, etet, përpëlitet të dalë nga plogështia, shkel mbi rregulla e kanune, duke mbajtur në qendër të vëmendjes, në fund të fundit, një ëndërr krejt të natyrshme: jetesën bashkë, dy kurme-një shpirt, lindjen e fëmijëve, plakjen në paqe. Prandaj ëndrrat kryqëzojnë kohën (në kuptimin: çlirohen prej dhe falë saj) dhe kryqëzohen nga hapësira (mposhten tragjikisht nga rregullat e bashkësisë).
Qysh në fillim, kjo dashuri duket e ndëshkuar. Foleza ku merr frymë dashuria ka në vend të shtatores një varr nga ku ngrihet heraherës lugat një femër, ose pendesat e pathëna femërore; ka disa pisha të nëmura; ka një zhgan me sy e veshë e pengje e mllefe e zilira që enden vagëllimthi përreth e duket sikur duhet medoemos mbijetojnë duke rrënuar të dashuruarit, pa përmendur katër foshnja të dështuara nga Anida qysh pas njohjes me Eordein… Foshnja e pestë e detyron këtë të fundit të shkatërrojë pa faj, - ose me të vetmin faj që nuk është a nuk bëhet dot tjetërkush, - bashkëshorten, Helenën, që na jepet si mishërim i gruas ideale, (lexo: monotone përmes sigurisë se mbetet pó ajo), të lerë jetime me babën gjallë vajzën pesëvjeçe, Erën, (në njëfarë mënyre, metaforikisht, e braktis në mëshirë të erës), dhe të largohet gati mendjeçartur nga një modus vivendi drejt dashurisë me Anidën, e cila, duhet thënë, i ka të gjitha shanset të shndërrohet, me kalimin e kohës, në një Helenë tjetër. Eordei arratiset nga jeta që bënte për sy të botës, të themi, dhe ngujohet në jetën për gojët e botës. Ai mbetet sërish i dyzuar dhe gjithaq mizor e viktimë, fajtor dhe i pafajshëm, blatuar Shpirtit dhe rob i ëndrrave për një rini të pambaruar, jetëgjatësinë e së cilës e mëkon duke këmbyer femrat që (në fillim) i dashuron i tëri, me përkushtim. Përtej rreshtave të rrëfimit, vërehet e ngjizur vetë kredoja e autorit, shprehur qartë në shtyp:
“Jeta ime është fare e thjeshtë për cilindo, dhe tmerrësisht e komplikuar për mua. Krijimtaria ime është një krisje e shpirtit të hepuar nëpër mote. Në kuptim metaforik, njeriu i përngjet lisit, rrënjët e të cilit janë e shkuara, trungu - e sotmja dhe lastarët - e ardhmja. Ndër tre komponentët, rrënjët e padukshme, kohësia e kurrënjohur plotësisht, përjetohet tej përmasave reale zmadhuar e shformuar, pasqyrim konveks i tyre. Rrënjët e padukshme jetësojnë të sotmen dhe përimtojnë të ardhmen, mbushin me lëngun limfatik duknajën dhe fantazinë, vërtetësoren dhe imazhet prej të cilave më ka buisur shpirti qysh në rininë e hershme. Kujtesa e mbingarkuar prej gjithfarë fiksionesh nduk dhe kurdis mekanizmin e pakuptuar të nënvetëdijes, prej nga ndihem çuditërisht i ngacmuar dhe i shqetësuar”.
Rrëfimi është shkruar pastër, hijshëm, me një çiltërsi që del natyrshëm përtej kufijve frymëzënës të klisheve. “Ëndrrat kryqëzojnë kohën” e josh lexuesin me një fuqi të veçantë jo vetëm falë gjuhës së pasur, mjeshtërisë me të cilën mban baraspeshën mes kundërthënieve dhe pyetjeve pa përgjigje, por edhe ngaqë fanitet si copëzë e një rrëfimi më të gjatë, i cili mund të jetë krejt pjesa tjetër e jetës në një kontinent që i ngjan gjithnjë e më haptas një grumbulli ishujsh të vranët, të ndarë mesveti, të përgjumur ndaj së ardhmes, por plot vigjilencë vrastare ndaj së tashmes e së shkuarës. Ishuj, të cilët i mban bashkuar verbimi i shkallëzuar i shpirtrave, theshethemi, ashpërsia shurdhmemece e mendjeve dhe zemrave të ngushtuara. Mbyllja e rrëfimit përçon një ndjenjë asgjësimi e kotësie që fshin çdo dallim mes të jetuarit në dashuri dhe të vdekurit në mungesë të saj.
* Lindur në Pogradec, ku mbaroi arsimin e mesëm, shkrimtari i talentuar Istref Haxhillari u diplomua për Fizikë në Universitetin e Tiranës në vitin 1977 dhe më pas punoi si mësues dhe drejtor shkolle, inspektor, shef i arsimit të rrethit Pogradec, përgjegjës i burimeve njerëzore në Drejtorinë Arsimore... Aktualisht mësues në gjimnazin e Pogradecit.
Ka botuar tregime, ese dhe publiçistikë në shtypin letrar, një pjesë e të cilave u përmblodhën në prill 2007 në librin “Përthyerje“. Vëllimi me ese “ BUIS ” botuar në vitin 2008 është pjesa e dytë e “ Përthyerjes ”.
Po këtë vit boton romanin “ Pesha e kohës ” në Shtëpinë botuese TOENA dhe në vitin 2009 vëllimin me proza “ Bari i ujkut ” nga i njëjti botues.
Novela “Ëndrrat kryqëzojnë kohën ” në dy gjuhë, shqip dhe anglisht, është libri i pestë i tij.
Dr. Ardian Kyçyku
Ëndrrat kryqëzojnë kohën
1. - Prehja e shpirtit të ndërkryer
Eordei
Dalëngadalë errësira pushton qytetin, bregun e detit, pemët, krejt dukjen tokësore. Ze fill shtegtimi i ëndrrës së ditës nëpër natë, bie ora zvarranike e kapërcimit fshehtarak të rrugëve, ku nata e zezë i buzëqesh simotrës me sy të bardhë në ikje. Tisi i mbrëmjes mbllaçit dhe kapërdin me nxit copërat e fundit të ditës. Përtueshëm, me oshëtimë të ngadalshme, uji shushurin pa pushim, stërpik dhe lëpin me etje rërën e përvëluar nga rrezet e ditës. Largohet fuqiprerë, merr hov vjen sërish, nuk arrin gjer ku duhet, ndaj kthehet mbrapsht. Përngjet me fëmijën që kërkon të kapërcejë ledhin. Sa vjen te buza e tij ndërron mendje i pavendosur, pastaj përsëdyt provën e radhës. Kujtimet e tymta sillen pa pushuar si rrjedha mjegulle mbi syprinën e rrudhur të ujit. Mbështetur rrëzë pishës stërmadhe, fare pranë bregut, ngula sytë në hapësirën levarashe me iskra drite nëpër muzg nga do të vijë ajo.
Anida del nga shtëpia me hap të lehtë, kalon rrugën duke shikuar e përngritur me bisht të syrit nga të gjitha anët, pastaj nxitimthi vrapon e ngazëllyer drejt pishës sonë. Në të vërtetë tre pisha të pyllnajës përgjatë detit në formë trekëndëshi të gjelbëruar, gardhojnë një zonë të vogël disi fshehur nga rruga, vjedhur syve të botës.
Rrënjët e pishave përtypin lëngun e hirtë të dheut, kundrojnë gjethet që fërkohen e lëpihen paturp në horizontin e mugët të fundditës. Dëlirësia e pyllit na bën të ndihemi si në një shtëpi të vogël, apo dhomë me katër mure. Mbyllim derën dhe askush nuk futet në kthinën tonë, fshehtësirë e ëmbël ku jetojmë çdo çast ditë për ditë. Mbrëmja na bashkon të malluar, kurorëzon ëndrrën sfilitëse.
Shkëlqimin e takimeve nuk e zbeh zezona e vendit, ku s’afrohet askush nga hija frikuese e barit të ujkut dhe fantazma e Teodorës si kumtet e përjetshme të vdekjes nëpër humbellat e ferrit. Thellë kohës së thinjur, nusja e hijshme sapo ardhur në qytet u çmend nga piskama e barujkut. Jetoi në kërkim të fëmijës që kuisi atë natë fatale, derisa vdiq e shpërfytyruar. Që atëhere njerëzit druajnë të afrohen përqark vendit ku lulëzon bima ngjyrë bronzi. E virgjër, si askund tjetër pranë detit, natyra kërleshet hareshëm e papërdhosur, e mrekullueshme.
Shpirti i ndërkryer buis, më tundon të hap zemrën, t’i rrëfej pyllit sekretet.
Gjithë jeta ime vërtitet rreth saj, qendrës së rëndesës së universit tonë. Ndiej aromën që vrundullon nga flokët, kurmi, rrobat e Anidës dhe shikimi më vishet, brenga e vjetër avullon si të mos ketë qenë kurrë. Koha ndalet, ndihem përplot pa asnjë mungesë, nuk dua të mbarojë kurrë ai takim magjik i patëdytë. Më zihet fryma kur s’e kam pranë. Harroj shtëpinë, detyrimet familjare, punët e shumta, jetoj në tjetër botë, tjetër planet. A thua parajsa shfaqet e tillë?
“ E ç’është lumturia, përimtoja i turbullur e dalldisur pyetjen më të errët të botës? Jo të të duan; aty s’ka veçse diçka të largët, që nuk të përket ty, qëndron jashtë teje, ledhaton të tjetët. Lumturia është të duash me tërë forcën e shpirtit, të përpiqesh të kapësh copëza të vogla, t’i kapërdish dhe të përthithësh iluzionin e të qenit i lumtur ”
- S’më pa asnjeri, - tha e gëzuar foshnjërishte, pastaj, hepuar në majë të këmbëve, m’u hodh në qafë.
Ledhatare, dehur nga tallazitja e mallit, fërgëlloi si të kishte ftohtë, ndonëse mesi i verës dhe vapa ka shtrënguar me tepri. E brydhët, me gjinjtë ndërkryer, flokët e përndezur, u mbështoll rreth meje e turbulluar. Më ndërmend gazin e lastarëve të rrushit dredhuar përqark lisave hijerëndë të palëkundur nga erërat dhe stuhitë e turfulluara. Porsi fëmijë vetëm shikon me sytë e bukur si dy copëra qielli të atij gushti pa një pikë re. Qerpikët, hala pishash të reja nën dëborën e prillit, fshehin sytë si zogj shtegtarë trembur nga thëllimi.
Ka veshur bluzën vjollcë me brezare ngjyrë qielli në të bardhë. Më pëlqen tej mase. Vija e gjinjve, varëse e platintë në qafën e lëmyshkur, dallgëzon lehtas, përshfaq hirin fshehtarak mbi sfondin e manushaqtë. Lidhësja e spërdredhur valëzon përgjatë bluzës verore, me zor mban në zap harbimin e gjireve. Ndoshta ka hequr sutjenat ose ka veshur atë modelin, thurur me fije si rrjetat e peshkatarëve. Nuk ngutem t’i zbuloj, dua të zgjatë ca rekëtima tronditëse e shpirtit të munduar.
Ma di dobësinë, rri tulatur, gremisur në kurthin e krahëve. Shquaj rrahjet e zemrës, gurgullimën e lehtë të gjakut nëpër vena, përimtoj në errësirë çdo detaj të njohur aq mirë. Me gishtat e djersitur, të lagur prek relievet e honshme të kurmit aromë jargavani, teksa nata xhentile kthen kokën mënjanë, mbyll sytë, buzëqesh me shpoti. Hedh krahun e djathtë rreth qafës derisa ze butësisht gjirin, trillin më epshndjellës endur magjishëm trupit të femrës. Maja i rri përlart, krenare e egër, bri kaprolli në lartësi. Nëpër bluzën e hollë dora zhbiron gjithçka. Ajo qesh e drithëruar me dëshirën flakëruar tinës përmes syve ndjellës.
- Kam veshur ato me rrjetë, - tha e llastuar si mace.
Dora pavetëdije shtrëngoi fort thithkën e brishtë. Thirri nga dhimbja, pastaj pushoi një copëz herë me dorën mbi buzë, frikuar nga klithma që kumboi gjatë nëpër ërrësirë. Nuk dua fjalë kur e kam në krahë. Ato shkolisin çudinë e tymtë, gjendjen e pezullt mes imazhit e duknajës. Sido të thuhen, nuk kanë forcë të përcjellin dehjen qiellore të pakuptuar që na qarkon përplotësisht në ishullin tonë, mbytur prej gjelbërimit. Kemi një vit dashuri, siç thuhet, po thellë nënvetëdijes përjetoj mbresa se e kam adhuruar shumë herët, kur as e kishim parë njëri - tjetrin, as e dija se diku gjallonte krijesa që prisja prej një kohe të gjatë, ashtu si këtë çast magjepsës.
Në çdo bashkim, zhbiroj hollësi të reja të trupit, sjelljes, imtësi vezulluese, që s’ kanë të shteruar në qindra takime. Gjithnjë na duket se kemi vetëm herë të parë, kurrë të dytë apo të tretë. Pika e ngopjes nuk kulmon asnjëherë, vazhdimisht mbetet diçka bosh si në një tavolinë ku gatesa nuk mjafton për të gjithë.
Teksa e kam mbështjellë butësisht, të brishtë si një foshnjë, kokën ia mbaj në gjoks. Druaj mos shpërbëhet. Me të njëjtin kujdes prekin artistët e cirkut kupat nazike të qelqit për të ruajtur baraspeshën disa metra mbi sipërfaqen e tokës.
Imcake e thyeshme lehtësisht, tepër e butë është kthyer në pjesë të qenies sime si duart, gjoksi, sytë apo gusha. Pa të do të isha i gjymtë, njëlloj sikur të mungonte njëri krah ose këmbët. Gjymtimin e përfytyruar e ndjej thellësisht, torturues, shpesh të trupëzuar.
Diku, në përgjumje qëndroja kruspull, hipur në karrocë invalidësh. Nuk e shtyja dot, njerëzit më shikonin të trishtuar me dhimbje. I pëshpërisnin njëri - tjetrit të pikëlluar.
- I shkreti, qenka i ri, i pashëm!
Ajo m’i lexon mendimet çuditërisht, pa gabuar asnjëherë. A thua ndjenja si shqisë e veçantë, përthith krejt palcën e nënvetëdijes sime që nuk mund ta zhbirojë shikimi apo nuhatja?
- Nuk ke fjetur mirë, ke parë ëndërr të ligë.
- Nga e di ti, fallxhore je?
- Fallxhore jam, nuk më fsheh dot asgjë, t’i përpij të gjitha.
Habitem. Nuk e di pse më kujton fatthënat e legjendave që lexojnë fallin në pëllëmbën stërmadhe të qiellit mbushur me aromë dehëse lulesh dhe fluturime të përrallshme zogjsh. Tregova ëndrrën siç e pashë i trembur mos e perceptonte me shqisën e pazakontë errëtiake.
Zuri të mendohej. Pas një copë here u shkëput e pezmatuar. Me vështrim të avullt tejçuar nëpër errësirë, e ndërkryer u kërcënua.
- Të vras me këto duar, po më braktise.
- Aq e zonja të duket vetja? Ti nuk shtyp dot një mizë.
- Mizën nuk e shtyp, po ty të vras me siguri.
Guximi i saj më frikonte, ndieja se vërtet mund ta bënte. Shestoja mënyrën si do ta kryente më lehtë. Ja, ulet merr një gur nga të bregut. Kur të mos e kem mendjen me tërë forcën ma dërrmon kafkën. Shtrirë përtokë më godet disa herë gjersa jap frymën e fundit. Si të gjenin kufomën e shprishur nga nata, njerëzia do të pandehnin se kushedi me cilin isha grindur. Ai, më i fuqishëm, ma kishte bërë atë hata. Askush nuk do të pikaste autorin. Anidën e shfajësonte cilido. Ajo nuk vriste dot asnjë gjallesë të vogël pa rëndësi, kurse një burrë s’do të mundej kurrësesi.
Vdekja e shëmtuar me kokallat e nxira tund perçen e zezë, trazon egërsisht indet e ëndrrës së trëndafiltë. Fytyra e irnosur nga imazhi i vdekjes, që e këndon habitshëm me lehtësi, e trishton. Qesh ngadalë si magjistare, afrohet më puth rrëzë veshit, pastaj çuçurit.
- Vetëm unë të vras, se të dua shumë. Ata që dashurojnë me të vërtetë nuk përfillin pasojat. Kush humbet këtë dhuratë hyjnore, ka djegur gjithçka, s’ka asnjë shtysë të jetojë, ndaj lehtësisht bën krim, vrasje apo vetëvrasje.
- Kush ta ka thënë, e ke lexuar gjëkundi?
- Ma tha zemra ime, më e zonja nga ata shkrimtarët e tu.
Në këtë pikë grindemi shpesh. Më habit indiferenca e një shpirti aq të ndjeshëm si ai i Anidës ndaj artit, të bukurës. Lexon fare pak, s’ka durim, tip i paqëndrueshëm nuk e çon asnjëherë deri në fund. Mban mend vetëm copëra faqesh, kapituj gjysmakë, kurrë përmbajtjen e një libri të tërë. Pikturat i shikon kalimthi, nuk hyn në syrin e krijuesit, s’e kap idenë apo nënthënien e tij, nuk duron të rrijë gjatë para tyre. Kompesim përkundër kësaj mungese të thatë, ka mprehtësinë e pazakontë, aftësitë përthithëse të intuitës që nuk e kam hasur askund.
- Forca e mungesës, - ndërmend parimin e lashtë, - si puna e plotësimit të shqisave ose gjymtyrëve. Danishi me një dorë, të majtën e ka shumë të fortë, asnjë nuk mund t’ia thyejë. Kur godet dëmi është më i madh se i çdo grushti tjetër.
Përse vallë ndodh kështu? Të jetë pjesë e baraspeshës së gjithësisë? Në lashtësi dijetarët gjykonin se natyra ka frikë nga boshllëku. Me këtë rregullsi shpjegonin enigmat e botës. Frika prej zbrazëtisë u kthye në ligj nga i cili njerëzimi përfitoi shumë. Pompat thithëse u ndërtuan saktësisht në bazë të këtij parimi.
E njëjta dukuri inerte ndodh me njerëzit. Nëse natyra merr njërin sy, forcon shikimin e tjetrit, për të mbushur boshllëkun e krijuar. Anidës i ka hequr shijen e leximit, magjinë e librave, bukurinë e paarritshme të përshkrimeve të natyrës, tronditjen e pashoqe të pikturave, prandaj ka atë perceptim të tejskajshëm, mizor. Shpirti i pazakontë femëror jo vetëm plotëson, po më shumë se kaq, tejkalon zbrazëtinë e artit. Shqisa fluide, parandjenja e fshehtë ngjason me shikimin e shqiponjës, që shquan prej lartësive të mëdha imtësira të holla mbi sipërfaqen e tokës.
Aftësia depërtuese arrin kufijtë e magjisë, të pamundurës e të pabesueshmes. Ndjeshmëri jo vetëm e intuitës, po fizikisht e shqisave.
Para tre muajve takova Bjordën, me të cilën kisha patur kontakte kohë më parë. E vërteta pikërisht lidhje, asgjë më tepër. Bjorda kaloi rrëshqitas përmbi qënien time, tangente që prek sferën pa ushtruar kurrfarë trysnie, nuk ndreqi e nuk ndryshoi asgjë. Në mbrëmje, si përherë Anida m’u hodh në qafë e malluar, po përnjëherë u tërhoq e sigurt, tronditur nga nuhatja e aromës së panjohur të trupit tim. Fytyrë e shformuar nga shfaqja e së keqes si ujkonjë që përndjen të panjohurën e trishtë nga largësi të mëdha, m’u hakërrua.
- Me kë je takuar, më thuaj shpejt?!
Mbeta i nemitur, nuk e mblidhja dot veten. Mendova se më pa rastësisht ose i tha ndokush.
- Nuk më gënjen dot, mos u mundo të fshihesh, - vazhdoi të lexonte mëdyshjen time si libër të hapur mizor, të pakundërshtueshëm.
- Unë takoj shumë njerëz, natyra e punës, ti e di.
- Leri këto, je takuar me një femër ndryshe, nuk është jot shoqe.
- Hej dreq! - u tranda i habitur, - po kjo kështu?
Isha zverdhur. Ndoshta njëlloj ndihen keqbërësit në hetuesi kur u bëjnë pyetje që i venë me shpatulla pas muri. Xhindosur, siç nuk mund të përfytyrohet, zverdhur nga tendosja e mundimshme kërcëllinte dhëmbët përvujtërisht.
- Trego të vërtetën ose nuk më sheh kurrë! - gatitej të ikte.
- Anida, vërtet kam takuar një grua rastësisht. Nuk ka qenë dashuri, të betohem. Prej shumë kohe para se të njiheshim bashkë shkova disa herë me të, asgjë më shumë. Sot vetëm sa e përshëndeta për mirësjellje, duhet të më besosh.
Kurrë nuk kisha parë, as mund të përfytyroja atë gjendje tmerri tejet të egërsuar. U lëshua e marrosur si ortek i së ligës, shkumëzonte me zgërdhimë lemeritëse në kufijtë e çmendisë. Me fuqi të shumëfishuar më goditi ku mundi me duar e këmbë, më gërvishti, kafshoi dorën derisa e gjakosi, po nuk qetësohej. E mbërtheva nga krahët dhe s’mund të lëvizte, qante, bërtiste, dridhej e tëra. Zemërimi i marrosur hungërinte si kuçedër e shformuar. Kapërcente përmbi trungjet e pishave, gërvishtte mollëzat e faqeve pa faj, përflakte shkëndijëza vezulluese nëpër muzg. Frymëmarrja e çrregullt stërpikte ajrin e lagësht të mbrëmjes.
Iu luta, kërkova ndjesë, u betova për ç’kisha më të shtrenjtë, derisa u qetësua disi. Vazhdonte të psherëtinte, fytyra iu shtrembërua, lotët nuk pushuan për shumë kohë. Në mendjen time u stampua si fotografi ajo pamje lebetie. Kur tha të vras e besova plotësisht, madje u frikësova si të kisha përpara kriminel të regjur, jo një çupëlinë.
- Zot na ruaj, - mërmërita i trazuar, - çfarë nuk ndodh!
Ideja e vrasjes si shpagë e mëkatit më kishte shkuar shpesh nëpër mend, aq sa e përjetoja fizikisht hera - herës, po shumë ndryshe nga sa kujtonte ajo. Vëllezërit e saj mund të zinin pritë diku me plot të drejtë. Unë shkoja me motrën e tyre, e merrja në qafë, e lashë pa martuar. Ata nuk mund ta duronin turpin. Sigurisht unë do të thosha se nuk ishte e vërtetë, qenë vetëm fjalë të përhapura andej - këtej prej atyre që donin t’u bënin keq të tjerëve. Njerëzit janë të këqinj, shpifja përhapet si vaji në lakra. Me Anidën më lidhte vetëm një miqësi e pastër pa asnjë paragjykim. I martuar më fëmijë s’mund të hyja në aventura të tilla.
Nuk do të besonin, do të kapeshin me mua dhe grindja mund të çonte deri në vrasje. Kështu mund të ndodhte, jo të më vriste Anida me ato duar të vogla.
Sado e dhimbshme të pranohet, dashuria jonë është e pamoralshme, e turpshme, sakrilegj i dënuar prej të gjithëve. Bashkëshort me grua të nurshme e të gjendur si rrallë tjetër, bridhja tinës me vajzën e botës. Zoti na kish falur Erën, një fëmijë të mrekullueshme, me sy e leshra si të gruas sime që e donim të dy përmbi çdo gjë tjetër.
Helena e mirë, plot virtyte e përfillur kudo, më respekton, më do, natyrisht sipas mënyrës së vet. Plotëson e përkushtuar pa asnjë mungesë të gjitha nevojat dhe kërkesat e mia. Kur i përmend emrin, kujtoj sjelljen e përsosur, shprehjen prej shenjtoreje, ndihem keq, morrnica faji më mbulojnë trupin. Jam përpjekur t’i mbush mendjen vetes se nuk më mungonte asgjë. Nga çdo anë ta përsjellësh jeta ime i ngjante vetë përsosmërisë, s’kish si bëhet më mirë. Po koha kalonte me shpejtësi dhe nuk pranonte të hynte në hullinë e sjelljes së pëlqyer prej të tjerëve, sikundër do të dëshiroja.
Përkundër të gjitha sofizmave përsiatëse, ndihesha përherë fatkeq.
Deri një vit më parë, tridhjetetetë vjeç më dukej se po plakesha me shpejtësi të pazakontë. Jeta kishte marrë tatëpjetën, rrëshqiste e frikuar drejt fundit. Një boshllëk të trishtë në brendësi nuk e mbushte asgjë. Ditët pa ngjyrë ndiqnin me nxitim njëra - tjetrën, teksa përsëritja në mënyrë të përpiktë të njëjtat veprime uniforme si para dy, tre apo dhjetë vitesh, në një rit të zvargur pafundësisht monoton. Zgjohesha nga gjumi prej gjithfarë ëndrrash të liga. Syhapur përimtoja hidhësirën e gjatë, të padurueshme dhe vetja më pështirosej. Javë të tëra nuk më qeshte buza, ndihesha bosh pa asnjë ide, motiv apo shpresë sado të vagëlluar. Me sytë ngulur diku në zbrazëti, i përhumbur, nuk e zhbiroja asnjëherë deri në fund gjëndjen e pakuptimtë, të terrtë, kritike. Brenga më gërryente, më paralizonte në një ndeshje djallëzore, të pabarabartë me shpirtin e plasaritur.
“ O Zot, mendoja, pse jam kaq i çuditshëm, në konflikt me njerëzit, me gjithë botën? Ç’fat i lig më ka flakur në cep të jetës, buzë greminës së mynxyrshme? Pse nuk shoh asnjë të ngjashëm, të ligështuar e plagosur kaq rëndë? ”
Kisha ngjitur me shpejtësi shkallët falë aftësisë, punës këmbëngulëse, përkushtimit ngulmues. Të tjerët më patën zili. Karrierë brilante e lakmuar, po veç gëzimit të ftohtë pa shije, asgjë më tepër nuk shquaja në horizontin e mbyllur të njëtrajtshëm derisa u shfaq Anida. Nëpër takime pune, tubime shkencore, ligjërata elegante e mençur i mahniste dëgjuesit. Të gjithë më nderonin. Kur ulesha për të punuar harroja brengën e pakuptuar, bota më dukej ndryshe, shijoja pakëz lumturi. Sa largohesha, merrja rrugën e shtëpisë sërish më mbulonte trishtimi, jeta pa shije, pa asnjë vlerë, e kotë. Në pamje të drejtpërdrejtë nuk gjeja arsye për gjendjen mjerane të vajtueshme.
Tani kanë ndryshuar rrjedhat e ditëve të mia. Jeta ka marrë kuptim, po trazimi i shpirtit të munduar nuk u fashit. Vetëm ka ndryshuar pamje, shfaqet më i larmishëm. Përveç ndalimit të dashurisë së zjarrtë, amoralitetit të saj, gojëve të botës, brengës së vazhduar të ndërgjegjes, gjithçka është tjetërlloj. Kur ndahem me Anidën, shkoj në shtëpi përkëdhel Erën, që nuk arrin të çmallet se harxhoj shumë pak kohë me të, pastaj Helenën e dhembshur gjithnjë të merakosur, ndihem tmerrësisht keq, përbindësh i dyzuar. Kam sjellë në jetë një fëmijë inteligjente, të bukur si dritë, por ideja e babait amoral me dy fytyra më mundon sërish tmerrësisht.
Jam i ndarë përgjysëm, sikundër qeniet mitologjike gysmë njeri e gjysmë gjarpër, apo sirenat me trup njeriu dhe këmbë bishtpeshku.
Mostra të tilla të pazakonta gjithnjë destinohen të vuajnë shformimin. Përbuzen nga të gjithë, u largohen qenieve normale, jetojnë larg dukjes së zakontë. Tentojnë të fshehin gjymtimin e llahtarshëm, përjetojnë dyzimin, më i trishtë nga çdo shëmtim tjetër. Si vazhdim i pambaruar i përkeqjes buçitëse të përhershme, nata ime kthehet dendur, njëlloj si më parë, në ferr, ku e mira dhe e liga shfaqen në trajta apokaliptike, më torturojnë derisa qaj në gjumë. Zgjohem i lebetitur me barrën e plumbtë të palarguar asnjë çast. Ligështia e fshehtësirës sfilitëse arrin kufijtë e marrëzisë.
Në ndërgjegjen e turbulluar vegojnë dy burra krejt të ndryshëm në luftë të pareshtur mes tyre. Burri i martuar me peshën e familjes, barrën e rëndë të një pune të nderuar, tjetri i dashuruar, që pas shumë dyzimesh, përpëlitjesh ka gjetur prehjen e shpirtit të ndërkryer. Në mënyrë të vazhduar këmbejnë ritmikisht vendet. Kur vjen njëri, tjetri largohet i trishtuar kundër dëshirës. Mezi pret të rimarrë sërish të drejtat e humbura. Inatçorë të pandreqshëm, asnjëherë nuk bashkohen, ndërveprojnë në distancë, tërbimi i tyre s’ka kufi. Për mua njëlloj janë të dashur, ndonëse të kundërt në të gjitha pamjet e përshfaqura.
2 - Kurthi i mëkatit jetim
Anida
Dita humbet ngjyrë larg tij, tejzgjatet pafund. Koha ngec në grackën e kujtesës, rrjedh ngadalë sikur nuk do të mbarojë kurrë. Bëj pa vetëdije e përngritur gjithfarë punësh, mbushur me sprovat e jetës së fshehtë. Duart lëvizin me ritmin e zakontë, po unë marr frymë në tjetër vend e tjetër çast. Kujtimet e avullta zbehen me shpejtësi, ndaj zvarritem fillikat në kërkim të imazhit të tij. Brenda vetes mbart zbrazëtinë e zbërdhylur, të paduruar, pulsin që rreh i nemitur në shkretinë e përgjumur. Ndoshta mungesa është shkaku i dhunshëm i pranisë së tij.
Thonë se dashurinë e meriton vetëm ai që lufton çdo ditë për të.
- Ne e kemi dhuratë nga lart, - arsyeton Eordei me pamje dijetari. - Në njëmijë njerëz Zoti zgjedh njërin, e stërpik me pluhurin e magjisë së pakuptuar, e ngre mbi të tjerët.
Besoj jo vetëm se e thotë ai, po ndiej thellësisht të vërtetën e lakuriqtë. Hiri dhe misteri, si cipë opake e patejdukshme, kanë zaptuar tërësisht qenien tonë. Pakuptuar, në mënyrë të tërthortë e të errët, kemi krijuar një botë paralele të përralltë, plot ngjyra dhe tinguj, të ndryshme nga ajo reale. Në universin tonë enigmatikveprojnë të tjera rregulla e ligje, një mënyrë sjelljeje e padenjë për cilindo jashtë saj.
Atij i dukem e brishtë, ndizet nga dëshira të më mbrojë prej të panjohurës së frikshme të botës reale, mbushur me egërsi, tulatur në rrethinat e gravitetit tonë. Dëshiron të rrijë vetëm me mua si kështjellar i pagjumtë. Robëruar e dalldisur çmon pa masë shpirtin e ndezur, përkushtimin e tejskajtë dhe paturpësisht pjesët e jashtëme inferiore të trupit tim. Shpesh më bën të skuqem. Sigurisht feminiteti duhet të jetë magji robëruese e papërballueshme.
E adhuroj, mburrem me mençurinë e tij. Studion aq shumë sa turbullohem, ndihem e dobët, e brishtë pa fuqi. Si nuk jam e zonja për të çuar gjer në fund punët inteligjente, që i ka aq për zemër? Më solli një pikturë, imitim i Bryhnerit, fëmija duke qarë. Në syrin e djathtë loti ka rrëshqitur deri në mjekër. Cekte i tronditur imtësira të pikturës, hamendësonte shtysën e ngashërimit, formën e lotit. Gati sa nuk ia kriste të qarit. Me durim guri bënte çapitje sizifiane në përpjekje për të rrokur të parrokshmen, zikzaket, hijezimet, mbivendosjet e pamjeve.
Shikoja e përqëndruar, po nuk u preka, as më la ndonjë mbresë. Fëmijët grinden e qajnë për teka, kur nuk u plotësohet ndonjë dëshirë apo thjesht për të tërhequr vëmendjen. Më vinte për të qeshur tek e shikoja përlotur nga një pikturë, sikur të qe krijesë e gjallë me brengë tejet sfilitëse. E mbajta veten, mora pamje të pikëlluar, u shtira e tronditur, po nuk më eci.
- Si nuk e kupton ngashërimin e pazakontë të fëmijës? Eshtë dora e Bryhnerit, pikturat e tij orgjinale shiten miliona dollarë, - më tha i lënduar.
Filloi sherrnaja si gjithnjë. Ligështohet me mungesën time, po ç’faj kam nëse s’më jepet për gjëra të tilla? Nuk mund të përqëndrohem, mendja harbohet e arratisur s’di se ku. Dendur më ze gjumi. Soset e bëhet fir durimi për të humbur kohën e çmuar me përrallat e kallaisura të shkrimtarëve. Dikur mezi lexoja dispensat e detyruara të universitetit.
Të jem e çiltër, më pëlqejnë librat me dashuri, ku personazhet zhvishen, prekin njeri - tjetrin, puthen. Këta janë të rrallë dhe Eordei nuk i pëlqen.
- Letërsia është art, muzë e qiellit që prek pejzat më të holla të shpirtit njerëzor, jo përjetim epshi, - më thotë shpesh.
Në këtë pikë lodhem shumë, nuk e marr vesh sadoqë përpiqem me tërë forcat. Dëshiroj shumë të jetësoj mbresat e holla, po asgjë nuk ngelet në kujtesën e mbushur plot. A mund të drithërohem nga fletët e librit apo pëlhura e peizazhit, siç ndodh vetëm po të përmend emrin e Deit?...
Ende e vogël, sapo fillova të drejtohem disi në jetë, nëna më fliste shpesh për sjelljen, veçan marrëdhëniet me meshkujt. Vajza duhet të jetë e kujdesshme. Djemtë e ngacmojnë, e joshin, ia pinë lëngun, pastaj e hedhin tutje si limon të shtrydhur. Duhet të bëhesha vajzë e sjellë e ndershme, të shikoja punën time. Kur të vinte koha e rasti do të lidhja jetën me një burrë të mirë.
Sadoqë u mundova, nuk më eci fare.
Isha e frikësuar kur natyra vajzërore m’u shfaq për herë të parë, po shumë shpejt u mësova. Prisja me gëzim ciklin që më bënte të ndihesha thellësisht femër. Nuk më pëlqente e zakonta e squllur, doja të isha ndryshe nga të tjerat, e veçantë, interesante. Modën e kisha pjesë të magjisë. E dija se femra humbet, sa herë heq nga një rrobë, po kuptoja qartaz se dëshira shtohet sapo zbulohet një pjesë e fshehtësirës. Nuhatja se djemtë të pëlqejnë më shumë kur je pak e çrregullt.
Ëmbëlsia e mëkatit grishte papushuar, më shtynte në ngasje të marrosura. Pranvera e rinisë së hershme zgjaste duart e hazdisura në trupin tim të njomë. Kudo zinte pritë mëkati i ëmbël, më ledhatonte çdo çast në një provokim të paduruar, të mundimshëm, të parezistueshëm. Në përgjumje dridhesha nga ëndrrë të çmendura, ndijesi të trëndafilta si vetë mosha e hershme e rinisë. Më vinte t’i bërtisja me sa kisha në kokë, s’di se kujt.
“ Jam krejt e pastër, eja më ndot ”.
Virgjërinë e humba vitin e tretë të shkollës së mesme me mësuesin e letërsisë, i martuar pa fëmijë. Si mallkim nuk m’u ndanë burrat me kurorë edhe më pas. Profesori i pashëm sqimatar, shumë i aftë, aq sa të gjitha ramë në dashuri. Kur shpjegonte vinte shpirtin në ato që përimtonte, shndërrohej në personazhin letrar, aktronte me elegancë, na linte gojë hapur. Fraza e tij, ngarkuar me magjinë e rrëfimtarit, zëri i ngrohtë pak i ngjirur me uljengritjet e befta hynin nëpër dejet, elektrizonte pjesë të panjohura të adoleshentëve.
Në një roman nga letërsia ruse komentoi thuajse tërë orën dashurinë e pazakontë të këndelltë midis dy të rinjve. Ndër krijimet e rralla që ngacmonin pejzat më të imta të natyrës femërore. Përshkroi me vërtetësi copëza tërheqëse, iskra hirplote aq epshndjellëse, sa u përkeqa. Takimet e fshehta, puthjet muzgjeve nëpër korije, shtrëngimet me njëri - tjetrin, buçitjet e gjakut të përndezur, gati i ndieja aty pranë. Bota e madhe e panjohur hapej si me çudi dhe shfaqte hapësira të përrallshme, flakëruese. Qielli ngjishej pas tokës, nata e vakët veshur me të zeza, modelonte mornica nën lëkurën e trëndafiltë. Shpirti i ndrydhur hapte i etur, pa turp, dyert e puthitura të horizontit ku flladiteshin ëndrrat e ndrydhura, ledhatimet prej kurore pishash dallgëzuar nga era. Mbeta gojëhapur, teptisa e harkuar përmbi bankë.
Në fund profesori bëri shenjë ta ndiqja.
- Anida, më bëri përshtypje ngashërimi yt. Të pëlqeu?
- Shumë, - u përgjigja, - ku mund ta gjej?
- Eja në shtëpinë time sot pas dite, - ma ktheu mospërfillës dhe u largua.
U gëzova. Mësuesi i adhuruar i letërsisë më përfillte veçan të tjerave. Brenda pjesës së fshehtë të qenies sime shkoja larg. Ndoshta do të më puthte, përkëdhelte, apo përtej tyre. Pandehmat ëmbëlcake ma shtonin turbullimin, aq sa drojën dhe frikën nga e panjohura.
Deri atëhere më kishin puthur dy djem.
Marseli, teksa bisedonim në klasë, m’u afrua pa thënë asgjë m’i ngjiti buzët rrëzë qafës. E pashë me habi, e shtyva egër me potere. E nxehur, e vrertë iu hakërreva.
- Ç’më pandeh mua? Kujt i lëshohesh si i marrosur?
U tremb për vdekje, mbeti i ngrirë, s’guxoi të nxirrte asnjë fjalë. Doli i handakosur e zhgënjyer. Nuk ndieva asgjë nga ajo prekje idiote, ma prishi tërë lezetin e asaj që pata ëndërruar. Ndryshe e kisha përfytyruar puthjen e parë. Shumë shpejt e harrova. Marseli rrinte i frikuar ditë të tëra, shikonte me shprehje lutëse prej fajtori. Nuk i shkonte nëpër mend ta përsëriste.
Ne femrat jemi ndryshe nga sa pandehin meshkujt, që hamendësojnë lloj - lloj përjetime të lehta. Kujtojnë se jemi gati të bëjmë çfarë duan, mjafton të na puthin, të futin duart apo të shtrëngojnë pas trupit. Këta s’i duroj dot, nuk më kanë bërë asnjëherë përshtypje. Tipa të tillë të lehtë notojnë nëpër hapësira boshe s’e kuptojnë kurrë një zemër femre, as mund të dashurojnë ndonjëherë me të vërtetë.
Ndryshonte Nesti i ndrojtur e i ngathët. Nuk m’i ndante sytë në klasë, pushimet midis orëve apo rrugë. Më drejtohej i turpëruar, skuqur gjer në rrëzë të flokëve, dridhej i tëri. Fjalët pa lidhje, të pakuptimta, shpërndarë kuturu, dalëngadalë fituan çuditërisht një tingull të bronzët si ngjyrim bozhuresh. Rrëshqitas e kisha pikasur shpesh poshtë ballkonit të shtëpisë. Bariste lehtë, hidhte vjedhurazi shikime nga dritaret. Nuk donte shumë mend, digjej nga fërgëllime errësisht të dukshme. Një dritë e fshehtë ndizte sytë e tij në çdo vështrim. Më vinte mirë ndonëse nuk përjetoja asgjë, qeshja kur më fliste e skuqej i tëri. Çfarë do të bënte nëse ishim vetëm? Turbull, plot kureshtje, e kërkoja të panjohurën tunduese me gjithë qenien time femërore, po druaja mos na pikasnin, ndaj e zgjasja çastin për t’i dhënë mundësi të shfaqej.
Atë buzëmbrëmje dola nga shtëpia me shpirtin e zbrazur, e trishtuar pa ndonjë shkak të dukshëm. Monotonia e pikëlluar, triumf rrënqethës i asgjësë, gërryente gjithçka. Një dritë e kotur verdhacuke platitej mbi shtëpitë, qielli dukej sikur rrëshqiste tejposhtë. Pema qiellore e yjeve ishte varur, rënduar nga fruta të lagështa natësorë. Era e braktisur në vetminë e tymtë më përkëdheli me dhembshuri si mike të hershme. U ndjeva më mirë.
Pasi u end për ca kohë në hapësirën levarashe të muzgut ngjyrë hiri, vështrimi gjuajti hijen e mbështetur rrëzë murit të avllisë. Më pikasi, u drodh i tëri zënë në çarkun e fajit.
- Nesti ç’kërkon këtu?
Sidoqë u mundova nuk fola e pezmatur, po me një lloj keqardhje. Ai ndjeu turbull dobësinë, largoi me zor të madh ngurrimin, më shikoi drejt i mallëngjyer.
- Kam ardhur për ty, nuk duroja gjer nesër, - mërmëriti i skuqur.
Frynte erë e lehtë vjeshte e ngatërruar që përkëdhelte ëmbël leshrat kaçurrela të shpupurisur. Qe nga ato mbrëmje që ta bëjnë shpirtin ujem, të ngrejnë lart e të gremisin tejposhtë s’dihet se ku. Ishim aq afër. Ndieva aromën dehëse, të papërballueshme mashkulli të dorëzuar. Pozita e padrones së githëpushtetshme cingëriste nervat, më guduliste hundët. E përndezur në gjendje të amullt, elektrizuese nuk fola. Qëndruam të dy kokulur, të pagojë. Rrugica bosh, s’pipëtinte njeri. Isha vetëm me një djalë, ndërsa përtej në botën e zbrazët të mugët sundonte heshtja gri thellësisht e gjumtë. Pas një çasti i thashë e pasigurt, me zë të zvargur.
- Jemi shumë të rinj.
Ai nuk lëvizi, mori kurajë nga tingëllima e mekur e zërit të ngjirur. Zgjati mëdyshas dorën që i dridhej, e rrëshqiti mbi leshrat e frizuara. Pikasi pritjen drithëruese, më tërhoqi me vrull, preku i këndellur buzët e mia. Edhe unë e putha. Ngasja e fshehtë si gjendje e magnetizuar prej kalimit të rrymës elektrike më përshkoi të gjithën.
Për së largu shiriti i rrugëve të ndriçuara nga shkarkesat e llambave me gaz inert bridhte si flakë. Në katrahurën e çastit magjik u derdh një dritë e argjendtë hyjnore, mendimet u mpiksën, sjellja e kahershme dhe këshillat e nënës u thërmuan. Nuk doja të largohesha prej tymnajës ëmbëlcake. Dëshirat qenë të infinitshme, tërë qenia ime kërkonte etshëm të panjohurën. Buzët më ishin tharë, mezi e mbaja veten, po dëgjova hapa në rrugë. E shtyva e trembur, hyra brenda me nxit.
Ata natë s’më zuri gjumi. Përsillja e çoroditur Nestin, nuk u jepja rrugë ngatërrive të trupit dhe shpirtit. Përgjumur ndieja puthjen e çmendur, fërgëlloja e përvëluar në shtrat, gjersa zgjohesha mbuluar me djersë.
- Puthja e parë, - zieja me vete, - ëmbëlsi e çmendur, magjia e magjive. Përse ndalohet dashuria, kursehen puthjet, mallkohet jeta?
Sigurisht nuk gjeja përgjigje, po revolta nuk digjej kurrë, përzhitej e nanuritur, pa pushuar asnjëherë.
Në ditët që rrodhën, kujtoja porositë e mamasë, motrave dhe u përpoqa shumë t’i largohesha. Shikimet e tij më thernin në thelb të shpirtit, po nuk e bëja veten. Ai s’guxonte të afrohej. Nuk i lashë asnjëherë shteg, ndonse më vinte keq sa s’thuhet për të dhe veten time.
Atëhere u shfaq imponues, me tërë gravitetin shtypës profesori i letërsisë. Tërhoqi me dhunë pa shteg shpëtimi tërë qenien time. E gjitha ëndja femërore, kureshtja dhe dëshirat u përqëndrua te ky burrë i pjekur. Harrova krejtësisht Nestin, djegur në heshtje.
E turbulluar trokita në derën e apartamentit të tij me pakon e llokumeve në duar. Prisja ta hapte Xhulia, gruaja elegante, tepër e përfolur në kryeqytet ose ndonjë nga të shtëpisë. Përkundër pandehmave të mia në hapësirën rozë u përshfaq profesori i qeshur, elegant, mbresëlënës si gjithnjë.
- Mirëse erdhe Anida, kënaqësi e veçantë të vijë në shtëpi një mysafire kaq e këndshme.
Shprehej lirisht me fjalë të zgjedhura. Më dukej sikur isha takuar me njeriun më të ditur që mund të përfytyrohet. Ideja e burrit fisnik të respektuar, që më kushtohej vetëm mua, përkëdhelte sedrën, u jepte revan ëndrrave laramane përtej realitetit të vrazhdë. Skuqur e tëra, e papërqendruar u përgjigja si munda.
- Mirë se u gjeta, llokumet janë për nënën tuaj. - Me duar të dridhura i vendosa në tavolinën drejtkëndëshe me këmbë të harkuara.
- Oh, ç’sjellje e hirshme, - ma ktheu, pastaj vazhdoi të fliste me gjeste, sikur donte të maskonte grackën djallëzore, që po e përndieja instiktivisht gjithnjë e më shumë.
- Nëna do të gëzohej. Fatkeqësisht nuk ndodhet në shtëpi, kanë shkuar me Xhulian për vizitë. Siç e sheh jam vetëm, beqar i plakur e zvetënuar.
Me vështirësi arrita të hyj në kurthin e fjalëve të tij, nuk e kuptova tamam nënthënien. Zemra m’u ndrydh, rrija si mbi gjemba. Në përfytyrimin tim foshnjarak, profesori mbeti si një zhguall i vjetëruar breshke, prej të cilit doli ky burrë i zakontë, i eksituar. Në dhomë vetëm unë dhe ai, mashkull gati dy herë më i madh, me përvojë, i sigurt. Nuk qe Nesti i padjallëzuar që e vërtisja si doja vetë. Diku në brendësi përjetoja ankth të pakuptuar. Sikur të më puthë, apo...?
Më mbuluan djersë. Gjendja tjetërlloj e pa provuar asnjëherë, rrethanat misterioze të këtij takimi intim më cingërisnin nervat. E kuptoi shqetësimin, për më tepër nuhati shkakun e hutimit tim. U afrua ngadalë, vuri dorën mbi leshrat e llakosura dhe foli ëmbël zëdridhur. I njëjti zë i ngrohtë disi i ngjirur si përherë, tashmë ngjyer me kërrmëzin e misterit.
- Ke frikë, më thuaj të drejtën?
- Jo, nuk kam, përse duhet të frikësohem, erdha për librin - fola e përçartur.
U mundova të largohem e penduar, ngadalë me dy mendje. Atë çast të shkurtër si shkrepëtimë rrufeje nuk kam mundur ta sjell në kujtesë asnjëherë. Gjithnjë më duket si ëndërr dredharake, ku nuk kishte fajtorë të vërtetë. Të dy njëlloj kërkonim të panjohurën e ëmbël, magjinë e mishit si një mëkat mallkues të pashmangshëm, të dhunshëm në atmosferën intime të shtëpisë.
Duart kanë pushtet hyjnor, shërojnë sëmundjet e trupit, lehtësojnë brengat e shpirtit. E ndjeu pështjellimin tim, nuk e largoi dorën. Befasisht u përkul më puthi me zjarr. Nuk pata asnjë mundësi kundërshtie. Tentova butësisht ta largoja, qe krejt e pamundur.
Gjithçka rrodhi aq shpejt, sa nuk kujtoja më pas asnjë hollësi. Ndjeva dhimbje, pastaj kënaqësi e lotuar, dehje buçitëse në tërë trupin. Mbeta gati pa ndjenja në duart e tij, hepuar nga kënaqësia e epërme, diçka qiellore e çuditshme, përtej jetës dhe vdekjes së toku. E ndjeva thellësisht se epshi për zanafillën është i pandalur, shpesh ndjellakeqas, torturues, plot ndriçime të përçartura.
Pas kënaqësisë së fillimit, dalngadalë më pushtoi trishtimi. U ndjeva e poshtëruar e përdhunuar, e mashtruar si kurrë më parë. U deshën ditë të mësohesha me gjendjen e re. Tashmë nuk isha e virgjër, e vrava vajzërinë e brishtë, nuk do të kthehej kurrë më.
Përvoja më dha guxim. Do të ndodhte një ditë. Isha çliruar nga frika e së panjohurës që përjetojnë të gjitha vajzat në këtë moshë.
Ndryshoi kryekëput sjellja lozonjare. Fajtore prej çastit të ëmbël krejtësisht mëkatar, u shndërrova në vajzë serioze, e kujdesshme. Shkela besimin e nënës, ndota emrin e nderuar të babait, respektuar prej të gjithëve, turpërova motrat, vëllezërit, tërë fisin. Më parë gjithçka e merrja lehtësisht. Meshkujt i vërtisja si doja kur më vinin rrotull, luaja me dëshirat e zjarrta që ua lexoja lirisht. Si kalonte ca nuk ua varja të parëve, ledhatoja me vështrim miklues një tjetër. Vallëzoja lehtë plot hir midis gjembave të ashpër. Asnjë nuk më hyri në këmbë. Kisha namin e vajzës sensuale disi të lehtë, ndonëse askush nuk mund të mburrej se më kishte shtirë në dorë.
Tani ndryshoi rrjedha e jetës në thelbin e saj femëror. Nënën nuk e shikoja drejt, e përdhosa pabesisht. Përpiqesha të plotësoja humbjen me përkushtim prekës të përvuajtur prej mëkatareje në sjellje, punë, kujdesin ndaj motrave e vëllezërve. Serioze, fshehur pas buzëqeshjes së lënduar, i dhashë fund lojës së ndjenjave me djemtë e hazdisur. Shikoja veten në pasqyrë. Çuditërisht vija re shndërrime fizike të theksuara, deformime të frikshme në aq pak kohë. Sytë, thelluar në zgavra me dy rrudha të lehta anash fshihnin brengën fshehtarake.
Realiteti i zymtë kapur në grackën e fajit të jargavantë, u bë rezidenca e imagjinatës sime. Mëkatin e ronitur torturues e qepa si astarin e fustanit bojëqielli, ta mbaja përherë me vete. E tashmja e ndotur, e gjymtuar si do të cekte të ardhmen që ëndërronte ditë për ditë nëna?
Humbja e virgjërisë pati vetëm një avantazh përhitës; nuk u mor vesh nga njeri. Sekreti shkrifëtonte disi ndërgjegjen e turbulluar, përligjte zbavitjen e këndelltë. Iu përgjigja disa herë ftesës së profesorit. Lidhja e vetme me të ishte thirrja e gjakut. Kur largohesha e fshija si të mos ekzistonte fare. Me kohë as në klasë nuk më bënte përshtypje. Bënte seks të sigurt, ndaj lëshohesha pa droje në ëndjet e joshjes djallëzore. Jepesha tërësisht, gremisur në një det hareje të kuqërremtë. Kisha arritur kulmin e kënaqësive, përtej të cilave qëndronte boshësia, asgjëja. Nuk e njihja, as besoja në dashurinë e madhe të filmave apo librave, tjerrë shpesh mes mikeve të mia.
Përvoja e atyre viteve më çoi në përfundimin filozofik se dashuria dhe lumturia nuk ekzistojnë në të vërtetë, janë vetëm synime drejt të cilave tentojmë, po nuk i arrijmë kurrë. Sado të përpiqesh ato largohen gjithnjë e më shumë, dritëz vezulluese në pafundësi të tymtë.
Më tej meshkujt hynë rrallë në jetën time. Disa prej shoqeve pësuan drama të hidhura. Nava u var në mes të natës me çarçafët e shtratit, kur të gjitha flinim. E donte shumë Polin e pashëm, nuk e fshihte asnjëherë dashurinë e zjarrtë. E dinim të gjitha, lironim dhomën kur vinte ai. Nava e lumtur tregonte gjithçka, ne dëgjonim gojëhapur, tërë zili. Me kohë ai rralloi vizitat, zuri të largohej tinës dalngadalë. Nava pikëllohej dhimbshëm, mbyllej përherë e më shumë. Rrathët e zinj të syve nuk iu hoqën deri ditën kur iku. U munduam ta mbanim afër, t’i jepnim kurajë, po nuk e përballoi.
Të gjitha përjetuam lemerinë e atij çasti të paharruar, shfytyrimin e Navës, gjuhën e zgjatur beter, ujët e hollë që vazhdonte të pikonte në dyshemenë e lagur. Vdekja e llahtarshme na trazoi dhunshëm. Jetën po e shikonim siç ishte në të vërtetë të ashpër e të sertë. Të trembura u larguam për ca kohë nga aventurat.
Përvoja e atyre viteve në universitet më bindi në drejtësinë e këshillave të nënës. “ Meshkujt provokojnë, vinë rrotull, gjersa të shtrydhin si limon, pastaj të flakin”. A nuk e dëshmonte këtë morti i Navës së ngratë me shpirt të madh?
Deri sot, askush nga meshkujt nuk më ngeli në kujtesë. Kaluar vetëtimthi nuk lanë gjurmë, u harruan lehtësisht në greminën e kohës. Marrëdhëniet me ta ishin kalimtare të çastit, partnerë të thjeshtë, të zakontë. Nuk dinim asnjë të kishte mbetur akoma vajzë. Për më tepër virgjëria shpërfillej si dobësi e kotë, paaftësi, mentalitet i kohëve të shkuara.
Në vorbullën e tensionuar të provimeve, rrija javë e muaj pa seks, po dëshira nuk fikej kurrë, qëndronte përherë ndezur. Pothuaj çdo natë përjetoja marrëdhënie me meshkuj, derisa mastrubohesha në gjumë. Çlirohesha përkohësisht, pastaj i harroja. Nuk kam faj, jo vetëm se kështu jam gatuar. Përvojat e vrazhda më shfaqën egërsisht në fillesën e tyre pamjen më noprane të raporteve me seksin tjetër. Arrita në një përfundim të zymtë.
“ Dashurinë e një burri e kërkojmë vetëm për ta harruar, për të mos menduar më për të ”...
Vite më vonë deduksioni i brishtë mosbesues për lumturinë u përmbys, u dogj si kështjellë letre. Me sa duket në moshën e hershme të rinisë vështirë se arrihen përfundime të sakta filozofike. Silogjizmat tentojnë të përligjin vetëm çastin. Përfundimet digjen në sprovën më të parë.
Me Eordein kam ngecur tërësisht, nuk ngopem asnjëherë. Pas çdo takimi një copëz imja mbetet atje, peng i shpirtit të etur, të cilin e ndiej hera - herës fizikisht. Më mungon përherë diçka, e kërkoj pareshtur dhe e gjej vetëm në strehëzën tonë të blertë buzë detit blu.
Pres e ronitur çastin kur ndehet pëlhura laramane e mbrëmjes, që më pëlqen shumë. Eordei më pret mbështetur pas pishës sonë. Vakumi i ditës, largesa e padurueshme na trishton, po muzgu thinjash grish ta mbushim. Dal nga shtëpia, fluturoj lirshëm deri në fund të rrugicës. Muret e larta me tulla ngrënë nga koha formojnë një korridor të errët fshehtarak. Eh! Ç’kujtime të zjarrta, të paasimilueshme nga koha fshehin ata mure të vjetër, arnuar me tulla dhe ëndrra të qiellta.
Pengesë delikate është bulevardi ku shëtisin kalimtarë të rastit. Strukem pas murit, shikoj nga dy anët e rrugës së gjerë, pastaj fluturimthi vij në folezën tonë. I hidhem në qafë me tërë forcën e krahëve të malluar, e pushtoj me vrull të pandalur, i fus kokën në gji. Këtu gjendet parajsa ku prehem e lumtur. Pa të sigurisht do të vdisja. Dashuria ime ngjet me zogun e legjendës që nuk kishte këmbë, nuk mund të ulej askund, ndaj ngordhte në fluturim.
Ai rri serioz si burrë, po unë e di, mezi duron. Më hedh krahun rreth qafës me kujdes sikur jam ndonjë send i çmuar, pastaj përfundon te gjiri. Aty e ka pikën e dobët, thembrën e Akilit. Më përkëdhel lehtësisht majën. O Zot, sa e ndiej! Dridhem e tëra si të jetë mesi i dimrit. E di që përpiqet të kuptojë cilat sutjena kam veshur, apo nëse nuk kam vënë fare.
- Kot që i ve, - thotë, - gjinjtë e tu i ka skalitur Mikelanxhelo, engjëll i Zotit mbi tokë. Kur do të bëjë diçka të përsosur Zoti zgjedh gjithnjë mëkëmbësin artist.
Dora e tij lëviz butësisht ngadalë, lodhet të marrë vesh këtë punën e sutjenave, ndaj nuk duroj gjatë.
- Kam veshur ato me rrjetë, - thashë, po ai më shtrëngoi fort.
Thirra me të madhe. Pishat e përcollën kumbimin gjer tutje në rrugën me njerëz, përtej botës sonë të magjishme. Frikohemi mos ka dëgjuar njeri diku në errësirë. Me krahët rreth beli tim, shtiret sikur s’do t’ia dijë. Unë dalloj qartazi përngritjen në duart e tij. Nuk do fjalë kur jemi të dy, më ka thënë kushedi sa herë, po mua s’më rrihet pa folur. Dua t’i dëgjoj zërin, ta prek, t’i përkëdhel flokët që kanë filluar t’i zbardhen lehtë në tëmtha.
Eh, jemi ca të kundërt.
Eordei mediton gjysmë me shaka.
- Sigurisht jemi të kundërt në thelbin tonë, ti shumë femër, unë shumë mashkull, domosdo s’mund të jemi njëlloj.
Arsyetimin e tij nuk e përballoj ose të paktën s’e kundërshtoj dot. Ka raste kur e ndiej, nuk ka të drejtë, po s’gjej argumenta ta mposht. Më vjen të pëlcas. Njëmijë arsye e ndalojnë dashurinë tonë, vetëm njëra i dërrmon të gjitha, e lejon me tepri. Ndjenjës sonë të pazakontë të madhe sa deti, s’i duket fundi. Nuk mund të besoj se të tjerët duhen kështu si ne, nuk di asnjë rast të tillë. Ai e krahason dashurinë tonë më ato të librave, historitë enigmatike të ndaluara. Habitem pse lidhjet e vërteta të mëdha janë gjithnjë të strukura në fshehtësi, larg syve të botës?
Ndalimi ynë ka përmasa të dhimbshme shumë thelbësore.
Jam njëzeteshtatë vjeçe, koha e martesës pothuaj ka kaluar dhe dashuroj si e marrë një burrë të martuar. Platitur si struci me kokën në rërë përpiqemi t’i mbushim mendjen vetes se të tjerët nuk e dinë, teksa ajo ka marrë dhenë. Kur do të krijoj familje? Kur do të bëhem nënë të kem fëmijët e mi? A thua do të mbetem beqare e përjetshme? Edhe sa kohë do të zgjasë kjo dashuri e ëmbël mjaltë, po në thelbin e vet e përbindshme, vrastare? Pyetje të tilla pa fund rrinë çekan mbi kokë, më torturojnë tmerrësisht.
Tezja ime, lëneshë e plakur jeton me ne si një plaçkë e harruar e panevojshme, mbetur diku në qoshe. Me sytë pa ngjyrë, përherë e trembur më ngjall neveri. Tmerrohem kur e shikoj në atë gjendje shkretane, ku mund të rrukullisem edhe unë një ditë.
Veçan më mundon brenga e pasosur e nënës, balli i rrudhur plot dhimbje, vështrimi i përvajshëm. Aq shumë e ndiej sa mbyllem në dhomë, qaj e ngashëryer orë të tëra. Jeta ime pa krye më dhimbset, po dashuria, më e domosdoshme se ajri, mund gjithçka, sundon përmbi çdo lloj arsyeje njerëzore. Graviteti i pazakontë ndihet deri në poret e lëkurës, mizor, egërshan.
Mendimet e ngatërruara të dykahshme nuk më ndahen kudo, asnjë çast. Shpirti plot, mezi e nxe lumturinë e pamatë, po vuajtja më ha ngadalë si krimbi damarët e përdredhur të gështenjës. Sytë e mi qeshin e qajnë në një lojë djallëzore të përhershme, kapërthim mizor i patëdytë.
Ndjenja e errët e humbjes më bren ditëpërditë, më sfilit në një dyzim vrastar, të papërballueshëm. Nuk është vetëm Helena. Më trondit ajo pjesë e jetës që nuk më përket as mua as gruas së tij. Jetoj me ankthin e disfatës në një betejë të plogët me të pakapshmen, fluiden. Me përjashtim të çasteve, që ndajmë bashkë, nuk di asgjë saktësisht. Ku shkon, me cilët takohet, si e kalon pjesën tjetër të kohës? Mos vallë flirton me femra të tjetra, të panjohura? E kaluara e tij, mister përvëlues që më djeg vazhdimisht. As nuk u besoj përrallave për jetë prej asketi mes librave, i mbytur në punë. Tani e njoh mirë, nuk më duket tip i qëndrueshëm, veçan ndaj femrave.
Provova hidhësi të frikshme, një gjendje të padurueshme në pragun e çmendurisë, kur zbulova lidhjen e Deit me një tjetër. Mezi prisja kohën e takimit, iu hodha në qafë e ngacmuar, e ndezur si përherë, po më vrau hundët një fllad i parfumuar femre. Nuk ishte aroma e njohur e Helenës. Erzinat e saj i dalloja fare mirë, dija markat e preferuara, ngjyrat e jargavanta përzier me të kuqen e mbyllur, mënyrën e veshjes, ecjen nazike. Në çdo rast përndieja saktësisht nëse Eordei kishte bërë seks natën e shkuar. Kundërmimi i asaj dite nuk kishte asgjë të përbashkët me Helenën. Kërkova të më sqaronte, po zuri të dredhojë gjersa u detyrua, tha të vërtetën.
E rëndë, përmbi aftësitë e mia, më e keqe nga çdo ligësi. Nuk më kujtohen imtësira, po sigurisht e vrisja nëse kisha mundësi. U lëshova me grushta, shkelma, thonj, doja ta mbysja. Ah, që s’kisha thikë! Si nuk më vajti mendja të merrja një gur?
Më mbajti me forcë, u lut i ngashëryer, u betua.
Mezi e besova. Atij çasti të vështirë u binda përfundimisht se nuk mund të jetoj pa dashurinë e tij. Nëse më braktis, sigurisht e vras atë dhe veten time, nuk kam asnjë dyshim. E ndiej frikën te Eordei. U bind se mund ta bëj, madje ia thashë prerë e qartë.
Njëmijë arsyet e mëkatit jetim shkërmoqen si të mos jenë kurrë.
3 - Plogështia ndjell brenga
Lejla
Nga ballkoni në trajtë gjysmëhëne vështroj me kureshtje lëvizjet e njerëzve, dëgjoj copëra bisedash, ve re shikimet e dyshimta apo shenja të tjera errëtiake, që i zhbiroj me kthjellësi pa gabuar asnjëherë.
Për mua jeta është lojë tepër e shkurtër për të parë e shijuar të gjitha dhuratat e botës. Ajo që shohim nuk është gjithmonë e saktë. E vërteta fshihet pas dukjes së jashtme, ndodhet në tjetër vend, përtej buzëqeshjes, syve të përlotur apo pamjes së azdisur.
Jam mesogrua me tipare të lezetshme, siç kam dëgjuar të thonë. Burrë sa për të thënë, e mora me nxit kur isha vetëm shtatëmbëdhjetë vjeçe. Marrëdhëniet bashkëshortore u krodhën në një jetesë të rëndomtë, të zbrazët, u shuan si zjarri që le pas grumbullin e hirit të ftohtë. Çuditërisht katandisa fatzënë jo vetëm në martesë po edhe lidhjet jashtë saj me meshkujt. Në çdo rast fatlum i ndjell me të gjitha nojmat çapkëne që i dimë vetëm ne femrat. Përdredhje nazike të trupit, shikime provokuese, lëvizje joshëse të kokës apo vitheve, shpërfillje ngacmuese si thirrje fshehtarake e druajtur për dashuri, po asnjëherë nuk më ka ecur. Pas disa takimesh gjysmake të mpakura dalë boje dashnorët e mi largohen pa dhënë asnjë shpjegim apo arsye sado të vagëlluar. Shkurt më braktisin sikur të mos jem femër në moshë, me dëshira sensuale.
Dështimet e shpeshta, nëpërkëmbjet, përbuzjet, sedra e lënduar më kanë kthyer në grua të rrezikshme, të pamëshirshme, siç pëshpërisin dendur pas krahëve të mi. Kështu u dukem, po më nderojnë nga e keqja, përdridhen e ngurrojnë të frikuar, buzëqeshin me zor, në një servilizëm të pështirë. Kuptohen lehtësisht kur e bëjnë për sy e faqe apo kanë ndonjë hall të sëndisur.
Qenie mjerane! Në çdo rast më neveritin, i përçmoj. Urrejtja më mban gjallë, i jep forcë kurajës së tkurrur. Çdo hakmarrje u tregon të gjithëve praninë time dhe mbush jetën e zbrazët të pafat. Kur më nëmin e shikojnë shtrembër përse t’i kursej? Kjo është lëmosha e pakët, dhuratë varfanjake e viteve të shkuara.
Nuk jam nga ato gra që mposhten apo tremben lehtë. S’ka qetësi për shpirtin e turbulluar, sikundër nuk ka varrezë për zogjtë në qiell. Përçmoj të dobëtit, gjendjen e amullt të ngathët pa rrugëdalje. Plogështia mbjell gjithnjë trishtim dhe vdekje. Çfarë shohim e prekim përqark na përket të gjithëve. Atë që na deh dhe gazmon këtë çast, nesër do ta përkëdhelin të tjerët. Çdo grimë të ditës njerëzit marrin duke lënë copëza jete, diçka të pakthyeshme që vdes. Nuk ngurroj të përfshihem në lojën e jetës, të përzgjedh atë që ka tepruar për mua nga çorba e kohës.
Kur falimentoi sipërmarrja e veshmbathjeve u ktheva shtëpiake, si shumë të tjera. Përgjegjëse turni, ma kishin nevojën për favore nga më të ndryshmet, normën, shpërblimet, ndonjë lejë e të tjera si këto. Kapardisur në qendër të një turme jo të vogël femrash, u mësova të më respektonin. Përkundesha e velur në prehërin e lumturisë së vërtetë si nanurisje ëndrrash. Vezullimi i asaj kohe të perënduar më deh edhe sot.
Tani më kanë kthyer krahët të gjithë, endem e përbuzur në qerthullin e ujshëm të ditës. Jeta më duket e trishtë pa kuptim, qëndismë e vjetër zbërdhylur nga koha, hedhur në një qoshe të humbur. Qëndrimi natë e ditë në shtëpi është mallkim i tejskajtë.
Nga halli jam kthyer në shkesë për vajza në moshë apo gra të veja. Më vjen ndoresh, e prerë për këso punësh. Kam ngjizur martesa të mbara çiftesh të nëpërkëmbur e përbuzur. Megjithatë njerëzit shikojnë shtrembër sikur u ngjis kolerën. Kur nuk kanë nga mbajnë lëpihen, më bëjnë qejfin me lajka të pështira. Me burrat sillem si grua e moshuar që do të bëjë vetëm të mira. Vërtis fjalën rrotull për jetën që ik shpejt dhe njeriu mezi e kupton tepër vonë, kur nuk mund të ndryshojë asgjë nga e shkuara, derdhur e shpërdoruar pa kujdes. Me femrat e kam më lehtë, ua di pikat e dobëta, i ze ngushtë si lepurin në çark.
Në pamje të parë duket punë boshe, po s’është aspak ashtu. Të kënaqur nga martesa, shpërblejnë mirë herë burri herë gruaja. Llastohen, më mbushin me lëvdata për aftësitë apo virtytet. Krekosur në krye të tavolinës, mes të martuarve të vonë dhe të afërmve të pakët, jam e plotë, zonjë e vërtetë, si në kohët e arta. Aty shpaloset në këndëllje shpirti i munduar e shpërfillur gjatë. Kur përfundojnë keq më lëshohen si ndonjë shtrige që u ka hedhur hi syve. Mallkimet e liga i derdhin lumë. Bëj sikur nuk dëgjoj dhe grindja shuhet dalëngadalë.
Njerëzit janë vërtet të çuditshëm, vështirë t’i kuptosh tamam. Kënaqësinë e shprehin nëpër dhëmbë me zor, sa për të thënë, inatin hapur me egërsi. Gjithmonë kam besuar se jeta, dashuria, vdekja, ashtu si koha, rrjedhin vetë mospërfillëse ndaj njerëzve, halleve apo synimeve të tyre. Pavarësisht si i shohim ne, dëshirat e ndezura, planet e së ardhmes, aspiratat mbeten gjithnjë shfaqje jashtë nesh. Herët a vonë na përfshijnë në vorbullën e tyre në trajta të papritura nga më të çuditshmet, shpesh të pabesueshme. Unë vetëm ndez fitilin, nis dhe përshpejtoj procesin.
Nuk është hera e parë që sodis Anidën kur del nga shtëpia, merr rrugën e detit. Sapo erret, vajza me sy të kaltër e Sofisë zhduket tërë delikatesë nga shëtitorja e gjerë e qytetit. E imët, me flokët lidhur prapa, mesin e këputur dhe këmbët e mrekullueshme, lëviz me nxit, sikur vonohet për diku dhe shpejton të arrijë në kohë. Çapiti edhe sot me kujdes nga porta e madhe, shikoi e përngritur andej - këtej, pastaj fluturoi drejt bulevardit të përmbytur nga ndriçimi dhe rrëmuja e njerëzve. Domosdo shkon te i dashuri që e pret buzë detit, në ndonjë qoshe tinëzare ku nuk mund t’i shohë njerëzia. Po mua s’ma hedh dot. Përfytyroj skena dashurie, prekje të turpshme dhe ndizem e tëra, sikur më shpon diçka. Kujtimet përsillen të xhindosura, ndërkryer nga xhindosja e mëkatit të uritur në përgjumjen e gjatë.
Ku vete vajza bishtdredhur e Avni Dolistit natë për natë?
E ndoqa pa rënë në sy, u kalova pranë indiferente dhe pashë me sytë e mi gjithçka. Tulatur mes degëve të pishave, pandehnin se qenë të padukshëm. Zulova strofkën e fshehtë midis pishave te varri i Teodorës. Të tjerët nuk para guxojnë të afrohen nga droja e barujkut dhe fantazmave që përcjellin trishtim si mesazhet e frikshme të vdekjes. Vend i mënjanuar, mbuluar nga degët e palosura të pishave shekullore, s’ka si bëhet më mirë, po të mos ishte pezmi vjetarak i barujkut. Dashuria u ka errur sytë, nuk duan t’ia dinë as për fjalët e botës, as për besëtytni e mallkime.
Anidka me sytë e mëdhenj, qerpikët e gjatë si hala pishe, paska të dashur. Jo ndonjë djalë dosido po Eordein serioz, tërheqës, figurë e njohur e qytetit, i respektuar prej të gjithëve. Na qenka thëngjill i mbuluar ky drejtori hijerëndë, ia dredh pa gjë të keqe gruas me çupën e hijshme të Sofisë. Kisha dëgjuar më parë disa herë, po më dukeshin të pabesueshme. Kur e pashë vetë si putheshin të babëzitur, shtrëngoheshin paturp e druajtje te strofka fshehur anës detit, u tërbova sikur më kishin punuar ndonjë rreng mua.
- Vangje, nga shkon kjo çupë përnatë, e ke vënë re?
- Kushedi si e ka punën, vajzë e pamartuar, mund të ketë ndonjë të dashur, - ma priti mospërfillëse nga dritarja përballë ballkonit tim Vangjelia, komshia çalamane.
- E di kush? Drejtori, i shoqi Helenës, asaj ekonomistes elegante që ec plot sqimë rrugës. Ka edhe një vajzë, po na lënka kokën pas Anidës.
- Vërtet thua? Nga e di ti Lejla?
- E pikasa në pyllin e pishave te varri i Teodorës së shkretë. Ledhatonin me ëndje njëri - tjetrin, fërkoheshin siç nuk më kanë zënë sytë as nëpër filma, - ia ktheva e bindur, tërë mllef.
- Te varri Teodorës the? Nuk paskan frikë? Si u bënë këta njerëz kështu? Burrë i martuar, goxha zotëri, me grua të sjellë fisnike, familje serioze, harbon me një çupëlinë? Ç’po na shohin sytë! U prish bota, më parë nuk ndodhnin cene kaq të turpshme. - Vangjelia e çmeritur ktheu kokën nga kisha, bëri kryqin.
I thashë Bures, Hembës e disa të tjerave që e dëgjojnë fjalën time, më besojnë. Edhe ato nuk lënë gjë pa më thënë, kur vjen sëra. Bisedat tona zenë fill pa të keq, diçka pa rëndësi për të kaluar kohën. Secila prej nesh dëshiron të verë në vend prishjen e rregullit, turpet apo padrejtësitë e njerëzve. Nuk duam t’i bëjmë keq askujt. A mund të fshihen qorrollisjet e Anidës me ata prindër të mirë e të ndershëm? Pak djem ka, të harbojë me burrin e tjetrës?
Tani e di tërë lagja marrëzinë e shëmtuar të çupës së Avniut.
Parmbrëmë m’u shfaqën në ëndërr tri pishat e Teodorës; zonja elegante veshur me rroba të gjelbëra, tërë thekë si të kurbatkave. Çuçurisnin pa pushuar me njëra - tjetrën, përkuleshin e qeshnin me të madhe. Era sillej rrotull tyre, fishkëllente si e marrë, thërriste emrin e Anidës. Kur u zgjova, jashtë frynte erë e tërbuar, që përcillte zhaurimën e detit në dhomën time.
- As pishat nuk e mbajtkan dot të fshehtën, - u çudita nga ai vegim.
Një ditë e pashë tek ecte kokëvarur, e hutuar. Meskëputura delikate me sytë e shkruar nuk e kishte atë ecjen e zakontë të shpejtë si flutur. Më erdhi keq, kushedi ç’i punon. Të gjithë burrat një turi kanë. Në sytë e botës duken të kulturuar, me sjellje delikate plot hir. Kur nuk i sheh njeri, në intimitet bëhen të vrazhdë me teka të llojllojshme, ta sjellin në majë të hundës. Racë më të ulët nuk ka sajuar Zoti përmbi tokë.
Ndoshta ka mbetur shtatzënë e gjora! E kanë marrë vesh i ati dhe e ëma ç’u kurdis e bija prapa krahëve? Çudi këto vajzat e sotme, duan t’i shijojnë të gjitha përnjëherë pa pyetur për pasojat e hidhura. Nxitojnë sikur nuk e kanë jetën përpara. Si bien brenda me këmbët e tyre, s’dinë nga të mbajnë, tremben e përkeqen nga e liga, kuptohen që atje tej.
Nuk kam ç’të bëj. Ka rënë qorrazi në çarkun e burrit të botës me grua e fëmijë. Të qe ndryshe e rregulloja punën, i bashkoja si shumë të tjerë. Shikon e frikësuar si ngjalë, zënë në grep. Zhveshur nga nazet ledhatare, pa atë tualetin e zakontë me shije, duket si pulë e lagur, praguar ligsht. Kushedi ç’kujton e ngrata, është gati të ma hapë zemrën. Nuk i jap asnjë mundësi. Do ta bëj sterrë atë folenë buzë detit, më zi se bari i ujkut dhe fantazma e Teodorës. Pastaj le të harbojë moteleve drejtori hijerëndë ta shohin të gjithë, t’i dalë boja.
Së fundi vendosa, i thashë Sofisë.
Nuk besoi, shikoi shtrembër, më kërcënoi të mos i mbaj nëpër gojë të bijën. Deshi ta mbajë veten po nuk mundi, pataksi, u bë dyllë e verdhë, gati sa nuk qau.
- Bjeri pas çupës kur të dalë nga shtëpia, do ta shikosh vetë. Tërë qyteti zien. Unë u dua të mirën, - i thashë shpejt e shpejt dhe ika në punën time.
4 - U thinjën lotët
Eordei & Anida
Ngjarja e shformuar në trajta të përçudnuara zvarritej nëpër sofate portash, supermarkete, kafene, prishte drejtpeshimin e jetës. Pëshpëritjet, currila të holla levarashe lëngu transparent, lëpinin indet delikate si pjavica, gërvishtnin lëkurën e qytetit, shpleksnin netët e përgjumura. Lejla, Hemba, Burja, gratë e tjera të lagjes së dendur mbushnin përditë hejbet me fjalë të liga, hamendje nga më të çuditshmet, të pabesueshme. I zbraznin sa herë binte rasti nëpër lloj - lloj vendesh. Njerëzia shihnin ligsht në përmasa të zmadhuara si një sakrilegj dashurinë zënë mat në pafajësinë e tejdukshme të tymtë, përgojonin hapur lidhjen e turpshme të vajzës lerashe me drejtorin autoritar. Lagja e kadifenjtë, shtëpitë, rrugët, sheshet, tërë qyteti bregdetar qe tronditur në themelet e sjelljes së kahershme.
Po përtej botës magjike të dashurisë, nuk ekzistonte asgjë e lëndët, veç një bote eterike, e zbrazët nga muzgjet e përgjumur, ku çelnin gonxhet vrastare të imagjinatës, pa praninë e tyre. Lule tinëzare në trajtë gjembash hidhërakë azdiseshin në pllajën e gërmicur të fjalëve. Ndiesitë shumëfishoheshin, gjykimet thërmoheshin, mijëra ëndrra të natës plagoseshin për vdekje. Lidhja e tyre, lojë e këndellur, nuk mbaronte kurrë, me fitore dhe disfata të ndërsjella. Amoraliteti deri në perversitet, pamundësia e një zgjidhjeje të pranueshme, plagë e hapur, që lëndohej pareshtur prej ngacmuesish të panumërt.
Ende nuk qe errësuar. Horizonti ngjyer në vishnje varej anës detit si perde e kadifenjtë. Shuhej në lëngatë dita e mekur. Konturet e petkut të pishave në formë trekëndëshi ndanin strehëzën nga vdekja e asaj dite. Era e lehtë nanuriste papushuar gjethet e pishave, që luanin simfoninë magjike të natyrës përhumbur në virgjërinë e përjetshme.
- Ç’është gjithë kjo zymti, - u shqetësua Eordei, - qenka tretur malli i kësaj dite?
Anida e vështroi në dritën e syve me dhimbje të thellë, tejet të mundimshme. Dashuria e tyre qe kthyer në një simbiozë përthithëse, gjendje gati mistike e turbullt si vegimet.
- Nuk mundet kështu, duhet një zgjidhje, cilado qoftë, - u përgjigj e ligur, e munduar, me qerpikët e lagur si shtrate rrëkezash të druajtura.
Sytë e mavijosur rrëfenin më shumë nga sa përpiqej të shprehte me copëza fjalësh gjysmake dhe logjikën e përçartur.
- Vendose ti, - u përgjigj zemërdridhur me indiferencë të shtirë Eordei.
- Përse nuk e ndan? Me the se ke bërë gabim fatal, se jeta t’u sterrua nga ajo martesë e mallkuar. Dashurinë e ëndërruar e gjete vetëm në gjirin tim. Fjalë, vetëm fjalë.
- Era, mos vallë është fajtore për marrëzinë tonë? E përfytyron si do të rritet jetime, pa dashurinë dhe përkujdesjen atërore? Helena nuk ka asnjë faj, e kam mashtruar, gënjyer, i nxiva jetën.
- Nuk të dhimbsem unë? Fillikat pa fëmijë, pa jetë normale si gjithë shoqet e mia. S’mund të duroj lotët e nënës, pëshpëritjet e botës që më zgjojnë nga gjumi e më torturojnë pafund.
Nëpër qerpikët e gjatë lotët rrëshqisnin si ujvara të kristalta. Eordei vështroi më dashuri të thellë qenien e çmuar përballë tij. I fali shpirtin, ëndrrat e jetës, gjithçka të shtrenjtë njerëzore. Sigurisht kishte të drejtë. Fajtorë të pandreqshëm, nuk mund të përligjnin asnjë detaj të lidhjes së kobshme.
- Jam prapë shtatzënë, kaluan dy javë, - u zbraz së fundi. Këtë fëmijë nuk e abortoj le të bëhet kiameti.
Rasti i pestë ngelur në prehërin e mëkatit vrastar. Abortin e fundit mjeku u tha prerazi:
- Po ta heqim, gruaja juaj ka vetëm pesë përqind mundësi shtatzanie. Jeni të sigurt se doni ta bëni?
- Kemi dy fëmijë, - qe përgjigjur Eordei.
Mjekut i thanë atëhere se ishin burrë e grua në vështirësi ekonomike, nuk mund të rrisnin një fëmijë tjetër. Ai e mbajti të fshehtë kumtin e hidhur pelin të mjekut, po ndiente përgjegjësi gërryese, më tepër se vrastare, përtej çfarëdo krimi. Mrekullisht ngeli sërish shtatzënë. Ç’të jepte më shumë ajo vajzë fatkeqe? A mund të përfytyrohej sakrificë përtej kësaj çmendurie?
Zgjati duart e mbështolli në gji, i nuhati leshrat, u deh nga puhiza e jargavantë e pangjashme me asnjë aromë tjetër. Ajo vendosi kokën butësisht në kraharorin e tij, e lehtësuar u shkreh në vaj. Qante heshtur, dridhej në gjendje ngërçi, teksa e shtrëngonte me tërë forcën e përmalluar, e sfilitur.
- Lot dhe dashuri, - psherëtiu Eordei, - si vallë nuk shterën asnjëherë nëpër qindra takime fshehtarake?
Gjithnjë bënin seks të natyrshëm. Të dy nuk donin të përdornin asnjë mjet, u dukej se kështu do të përbaltnin dashurinë, do ta bënin tinëzare. Pas abortit të fundit Dei pandehte se nuk do të ndodhte më, lëshohej në kënaqësitë e pafundme pa asnjë frikë apo mëdyshje. Shtatzania rishtare ra si bombë, e pezmatoi, e shtyu të meditonte thellë.
Për herë të parë vramendi se kjo ngjizje nuk duhej të zhbëhej. Shpirti i lodhur nuk rezistoi, u mbështet rrëzë pishës së madhe, vuri duart në kokë, shpërbloi gjendjen e rëndë shpresëpakët ku e gremisi fati i mbrapshtë. Anida nuk u shkëput, ndoqi ngjitur pas tij lëvizjet e ngadalta të dëshpëruara. Iu mblodh në gjoks një lëmsh ngashërimi që i bllokoi frymëmarrjen dhe u ndeh përmbi lëndinën e blertë. Dei i tronditur e përkundi disa herë, e goditi lehtas faqeve, mbushi grushtet me ujë të kripur deti, i lagu fytyrën, faqet gjer thellë gjinjtë e trëndafiltë. Erdhi në vete ngadalë me vështrim kthyer nga qielli. Një buzëqeshje e lehtë i ndriçoi fytyrën e zbehur, i çeli sytë e qielltë me dritë të vagëlluar lozonjare.
Anida pikasi tendosjen, ligështinë, u bind sërish në sprovën e radhës. Ai u prek, e përjetoi i trazuar plot dhimbje ngjizjen e fëmijës së tyre. Eordei e donte përtej gjithçkaje, çfarë kërkonte më shumë prej atij shpirti të munduar?
- Qetësohu, fundja e abortojmë si të tjerët, - i pëshpëriti me dashuri, kthjelluar e ripërtërirë aty për aty.
Femrat dinë të falin më shumë se meshkujt, dinë të qajnë e të qeshin për të njëjtën arsye, mund të ngrejnë mbi gërmadhat e dëshpërimit shkëndijëza lumturie. Nuk e mendonte humbjen, shterpësinë tmerruese pas abortit të pritshëm. Iu dhimbs më shumë Eordei i pezmatuar se pasoja fatale e ndërhyrjes perverse, krimit të përbindshëm. Nuk do të linte pasardhës as të përkëdhelte krijesën e ëndërruar prej kohësh. Po nuk u kishte shterur dashuria dhe ky qe ngushëllim i madh. Ajo përndiente instiktivisht sentencën e gjithkahershme të njerëzimit.
“ Gëzo jetën, bëhu e këndshme, dashuro sot se nesër mund të jetë vonë ”.
Pas këtyre shfrimeve, nga shpirti i ligur vrundulloi lëngu i magjisë si përherë. Fjalët të turpëruara hynë në grevë heshtjeje. Realiteti po shpërbëhej sikur kondensohej në asgjë, trupat u kthyen në trajtë të pamishtë, një lloj magme misterioze. Dashuria e tyre e thellë, qe tepër e vështirë, e jashtëkohshme. Ishin gati të falnin gjithçka deri në lakuriqësi si peshqit në det që heqin luspat e argjendta, ndoshta lëmoshë për lypësit e dregosur.
Si t’ia hiqnin guackën e lashtë dhe ta kryqëzonin kohën e ujshme?
5 - Engjëjt virgjërojnë muzgun
Sofia
Njerëzit shikonin me keqardhje, pëshpërisnin prapa krahëve, ndërprisnin bisedat kur afrohesha sikur më kish ngjarë ndonjë hata. Nuk e kuptoja arsyen, bluaja me vete lloj - lloj pandehmash. Domosdo më shkonte mendja te Anida. Kapërceu njëzeteshtatë vite, mbeti pa martuar. Sonja, më e vogël se e motra, shkoi në fatin e vet, u bë me fëmijë, ndërsa kjo nanuris ëndrra të pamundura, sikur jeton në tjetër botë. Mendonim se nuk ishte e zonja ta gjente vetë, po përse largonte kërkesa të pëlqyeshme që s’kishin të sharë?
Së fundi, dyzimi i ethshëm u fashit, doli e vërteta e hidhur, lakuriq. Vajza e përkëdhelur me të gjitha të mirat shkon me një burrë të martuar, sikur të kenë avulluar djemtë e rinj. E paskan marrë vesh të gjithë. Lejla llafazane s’pushon kurrë si gjinkallë, po ma tha copë pa iu dridhur qerpiku.
Nuk dua t’i shoh bojën, e përshëndeta kalimthi sa për të thënë, kur ajo më ndaloi.
- Sofi, qëndro pak, kam një fjalë.
- Urdhëro Lejla.
Këmbët s’i urdhëroja dot, rruga u nxi, më mbuluan djersët.
- Kam ngurruar gjatë, më vinte zor. I zoti i punës e merr vesh i fundit. Anida të shkon me një burrë të martuar. Lajmi ka marrë dhenë, të gjithë u përflasin.
- Shiko punët e tua, me kë e ngatërron vajzën time ti? - iu hakërreva nepërkës gjuhëgjatë, që nuk le njeri pa gojosur.
Bëri sikur nuk dëgjoi.
- Ndiqe mbrëmjeve kur del nga shtëpia, shikoje vetë. Takohen te varri i Teodorës, mes pishave të barujkut. Zere se nuk të kam thënë asgjë unë. - U largua duke tundur vithet, krenare sikur më dha sihariq.
Mbeta pa gojë, të më kishte goditur apo vrarë më lehtë do të qe. Qindra mallkime ronitëse gulçuan rrëmujshëm. Ishte sikur befas mbërrin mbi ata shkëmbinjtë në breg të detit ku bluja e thellë përzier me dritën e diellit të lëbyrin sytë, të marrin mendjen, ndërsa ti nuk di ç’farë të bësh dhe picëron qepallat për t’i ndaluar. Zemra po më çahej nga e keqja, nuk kisha menduar ndonjëherë të më punonte ime bijë këtë hata. Të ardhtë nga mos e pandehësh. Hyra brenda e dërrmuar, thirra çupën dhe iu shkreha.
- Më në fund e nxori kokën ngurrimi yt i gjatë. Nuk do të martohesh se na azdisesh me burrin e tjetrës? Po ç’kujton ti moj e pacipë? A kapërdihet ky turp? Folë se po më lot mendja!
- Nuk është e vërtetë, mos dëgjo llomotitjet e botës. Eordein e kam vetëm të njohur, asgjë më shumë, - u përgjigj qetësisht mospërfillëse.
- Kush të tha ty? - m’u kthye me inat.
- Lejla. Të kishte parë vetë.
- Lejla të ngjit bisht kur s’ke, ti e di shumë mirë, - u përkeq e vrenjtur, e fyer dhe shkoi të mbaronte punën e saj.
Mbeta e ngurosur, zaptuar nga vramendje të zymta torturuese. Përgjigja e Anidës më qetësoi disi. Ndoshta nuk është e vërtetë. Lejla llafazane nuk le vrimë pa futur hundën. Mirëpo atë vendin e frikshëm të barujkut nga e nxori? Jo, nuk është kaq e thjeshtë puna. Anida del çdo mbrëmje me Marsin, herë vete kjo, herë e thërret tjetra, shëtisin si gjithë vajzat e qytetit. Më thotë mua s’kam gjë, po ku ta dish përdor shoqen të na hedhë hi syve, na turpëron prapa krahëve. Vendosa ta zbuloj. Trembur nga kanosja ime, nja dy ditë nuk u ndie, kurse të tretën më tha si përherë e shpenguar.
- Dola unë, më kërkon Marsi.
- Mirë, vetëm mos u vono. - Nuk e bëra veten, po sa doli iu ngjita pas.
Kapërceu rrugicën me nxit, eci si mbi gjemba gjersa doli në bulevard, pastaj rrëshqiti me vrap përdrejt pyllit të pishave. Nuk e pashë gjëkundi Marsin.
- O zot! - fërgëllova e trullosur, - po dalin fjalët e Lejlës.
Takova Hembën, këmbyem përshëndetjen e mbrëmjes, pastaj shkova te tri pishat e nëmura. Nuk pata shkelur prej shumë kohe në atë vend të mallkuar. Thuhej se Teodora e ngratë dilte lugat mbrëmjeve u binte me gurë kalimtarëve të rrallë. Në pyllin me pisha, vetëm heshtje e kobshme, mbi lëndinë ndehej qetësi e vagëlluar, e vdekur. Dukej si një oaz rrëzë detit, ndarë me thikë prej zhurmës së rrëmujshme dhe ndriçimit gllabërues të qytetit. Zërat e zvargur të rrugës vinin si nga tjetër botë, krejt e ndryshme prej asaj copë toke mbrojtur me xhelozi nga rojtarë misteriozë të pagjumë.
Pamja mëkatare përmes degëve të pishës së madhe, më turbulloi, shtanga e habitur. Të brendshmet si guacka bosh koloviteshin degëve, ndërsa ata rrufisnin të ndërkryer muzgun e hirtë buzë detit. Nëpër mjegullirën e mbrëmjes m’u duk se dëgjova zgërdhimën lemeritëse të Teodorës. Kuiste si shpirt i keq. Ata, të përqafuar, vetëm shikonin njëri - tjetrin në një agoni lumturie. Barin e ujkut, vegimin e Teodorës, pa frikë i shndërronin në lojë nazike të dashuruarish.
U afrova e xhindosur të bëja hatanë, po zëri më iku, nuk dija ç’të thosha. Më vunë re, nuk lëvizën vendit, as u larguan nga përqafimi. Kokulur, rënë në grackë siç nuk e pandehnin, pritën të drurëzuar si trungjet memece të pishave.
- Ç’bëni kështu, nuk u vjen turp? - thirra me zërin e ngjirur, të mbytur.
- Gënjeshtare e pacipë, më baltose mua, nënën tënde që mburresha me ty, shkele mbi tët atë. Si mund ta durojmë këtë turp! - iu lëshova Anidës.
Ajo qante pa zë e mjeruar, terur nga e liga. Lotët nëpër qerpikët e gjatë kullonin si rrëkeza të imta, vragëzonin tatëpjetë faqeve, aq sa m’u dhimbs. Për shumë kohë s’më hiqej nga mendja fytyra tërë pezm, po si një çudi e pakuptuar thellësisht e lumtur në mëkatin e saj.
Pastaj iu ktheva atij.
- Nuk të vjen zor nga vetja? Shkel mbi nderin e një çupe të pambrojtur? Gruan, fëmijën i mendon, apo ke vendosur t’i braktisësh në mëshirën e fatit. Gjynah nga perëndia, po bën krim të shëmtuar.
- Zonja Sofi, ke të drejtë, po e dua shumë vajzën tënde. Ndoshta vetë Zoti më ka dënuar të vuaj nga flaka e zjarrit që nuk shuhet asnjëherë.
Desha të bërtisja në kupë të qiellit, të dëgjonte tërë bota hatanë e shtëpisë sonë, ta merrte vesh tërë qyteti se ç’mostër ishte ky drejtor, po e ngurtësuar prej pamjes çuditërisht të pafajshme m’u pre vrulli i parë, s’thashë dot asgjë. Vështirë ta pranoja, e pabesueshme. Ata nuk kurvëronin, të pafajshëm e donin njëri - tjetrin, qenë gati për çdo sakrificë, ndaj fjalët shterën. U largova e turpëruar si fajtore.
I përgjova pabesisht, i zura mat në atë gjendje deliri të pazakontë.
Muzgu thinjash i tronditur e i ndotur vështronte kërcënues, herë mua, herë ata.
6 - Endrra kryqëzon kohën
Eordei & Helena
Dyzimi i shfrenuar, marramendës u kthye në klithmë. Gremisi honet e kujtesës, çorri drojën e gjatë, treti makthin përvëlues. Përmbytur nga mendime të larme dhe ndjesi torturuese, hyra në shtëpi sikur shkelja mbi gjemba. Thua të ishte hera e fundit?
Bota dukej ndryshe, e hirtë, e luhatshme si kurrë më parë. Zemra gufonte e plaguar sikur do të dilte nga gjoksi, po nuk mund të kthehesha mbrapsht.
- Hej Zot! - u luta, - ndoshta vajza s’është në shtëpi.
Nuk do të mundja në sy të Erës së pafajshme. Vetëm pesë vjeç, vështrimi i saj më shkurajonte si përherë pa guxuar të ndërmerrja hapin final të pakthim, vendosur prej një muaji. Sa herë përgatitesha t’i thosha Helenës, Era më dilte përpara dhe unë e shtyja për një ditë tjetër. Mpiksja e mallit arnonte kohën me copëza ëndrrash.
Nuk ishte në shtëpi. I vendosur nisa bisedën e vështirë, të pashmangshme.
- Helenë, kam diçka me rëndësi për të thënë, a mund të bisedojmë qetësisht?
- Ne gjithnjë qetë kemi biseduar, pse ma thua këtë?
E pashë si ndërroi ngjyrën e fytyrës. Priste me ankth të skajshëm e gurëzuar si statujë. Nuk e shikova dot në sy. Duart e bashkëjetesës së gjatë trazonin guximin e vagullt, përjetime gurgulluese grumbulloheshin e buçisnin të nakatosura. Helena fisnike, e duruar me shpirt të madh qe modeli i gruas së vërtetë. Fajtor nga koka në këmbë e kisha shkelur pabesisht, e mashtroja prej një kohe të gjatë. Shenjtore e duruar, ajo nuk deshi të shfaqej asnjëherë.
Pështjellim ëndrrash të lagura, marrëdhënie mishtore, jetë e ndarë së bashku ndër vite rrudhën dhe plagosën kujtesën. Vështroja hijen e saj të përkulur tek zbriti ngadalë në faqen e murit përballë. Goditja e mpaku përnjëherë, po nuk zbehu krenarinë e njohur. Nuk gjeja asnjë arsye përçmimi sado të vogël në sjelljen e saj bashkëshortore. Ajo qe engjëll i përsosur, unë djall i zi katran, një i çmendur që bëja krim.
- Helenë, dua një vajzë, - u zbraza së fundi me sy përdhe nga turpi, emocioni, sakrilegji i pashembullt ndaj gruas që më fali gjithçka mundej tërë jetën e saj.
Prisja shpërthim të natyrshëm indinjate, sharje, mallkime gjer në histeri, po mrekullisht nuk ndodhi asnjë prej tyre.
- E di, - më tha ngadalë me butësi. - Kam dëgjuar prej kohësh për Anidën. Një grua e përdalë ma ka thënë, ndonëse nuk e besova plotësisht. Do të kalojë. Në moshën tënde burrat bëjnë aventura nga më të çuditshmet. Mos e mundo veten, je me mend në kokë, unë të njoh, të kuptoj fare mirë. Duhet ta dish që të dua si përherë, si ditën që u njohëm kur më the me shpejtësi, pa u menduar gjatë:
“ Të dua Helenë. Është dashuri me shikim të parë. Gjithnjë dashuria e madhe, e vërtetë shfaqet me shikim të parë. ”
Unë u skuqa e marrosur në heshtje pas teje, e lumtur sa nuk mund të flisja. Të kujtohet?
Oh, e padurueshme, përtej mundësive të shpirtit tallazitur. Fliste me logjikë të pastër të pakundërshtueshme, zonjë e vërtetë, ndërsa unë mjeran i sfilitur, qenie e parëndësishme. Më shtypte me këmbët elegante, më dërrmonte me shpirtin llagar që vetëm një grua si Helena mund të zotëronte. Ndieja fare qartë fërgëllimën e brishtë të kurmit të saj, fshehur pas vetëpërmbajtjes. Nuk e kuptova dot asnjëherë qetësinë e frikshme, qëndrimin e palëkundur në atë çast të plumbtë. Maskë e kurdisur gjatë apo kundërshti e skajshme e natyrës së thyeshme?
E mblodha veten, i thashë më të pazakontën, që me siguri nuk e priste prej meje.
- Anida ka mbetur shtatzënë për të pestën herë. Në se aborton nuk mund të lindë më fëmijë. Unë jam fajtor për gjithçka. Më shumë se kaq e dua përtej arsyes, siç nuk kam mundur kurrë të të dua ty, megjithëse të respektoj pafund, të detyrohem skajërisht.
Nuk foli. E murrëtyer në krejt fyryrën e hijshme, tendosur përtej çdo shëmbëllese zuri të qante në heshtje. Nuk mendonte se puna mund të arrinte deri në këtë pikë të pakthyeshme.
E zbraza gjer në fund kupën e helmit, pa i dhënë mundësi kundërshti.
- Nuk është lidhje sa për të shkuar radhën, nuk është kurvëri, siç kujton ti apo ato që të kanë thënë. Unë e dua Anidën. Martesa jonë ishte gabimi im. Ti nuk ke asnjë faj, unë jam përbindësh i vërtetë, - fola me shpejtësi frikuar se mund të më kthehej mendja dhe gjithçka do të fillonte nga e para.
- Të dua, nuk mund të futet tjetër në jetën time, të kam patur përherë shembëlltyrën e burrit ideal. Për këtë isha e lumtur. Kur dëgjova për lidhjen tënde kujtova se qe aventurë që do të kalonte shpejt. Po më zhgënjen, po më fut në varr të gjallë. Erën, jetime me të atin gjallë, e ke menduar ndonjëherë?
- Ti je perëndi Helenë. Sigurisht meritoje fat më të mirë. Unë dola përpara, të mora në qafë. Të kam mashtruar, jam munduar të bind veten se të dua, se je e përsosur dhe isha me fat që u bëre gruaja ime. Kam zhgënjyer veten, po sidomos ty. Më mirë vdes se të vazhdoj lojën time të ndyrë, dyzimin që po më çmend. A do të më kuptosh vallë? Është më mirë për të dy edhe për Erën tonë.
Më vështroi me përçmim e keqardhje. Kurrë nuk e harroj atë shikim më tepër se mizor. Doja të bërtiste, të thoshte se isha horr i pafytyrë, maskara i mjerë që meritoja mallkimet e dheut, zvarranik i përbuzur, po ajo nuk nxori asgjë të tillë.
- Largohu, - tha, - s’po të njoh më, nuk je Eordei që kam dashur e adhuruar, nuk je burri im me të cilin krenohesha. Je krimb i neveritshëm, më lodh sytë. Uroj që tjetra të mos ketë fatin tim.
Fytyra e saj shkau në errësirën e murit përballë. Ktheu kokën nga ana tjetër, e zbehtë si kufomë. Nuk më shikoi, as qau. Helena ishte grua e jashtëzakonshme.
U largova kokulur, mjeran i dërmuar e ronitur. Për fat Era nuk erdhi, luante diku në oborrin e gjerë të shtëpisë. Më mbuluan lot të nxehtë e të rëndë me gravitet kozmik. Dridhesha i ngashëryer si kurrë më parë, as kur më patën vdekur prindërit. U arratisa si qen nga shtëpia. Lashë vajzën e dashur, gruan e mrekullueshme. Ika, vetëm ika i marrosur, dalldisur në ndjenjën fatkeqe të kobshme, ikanak në përhumbje të dhimbshme.
Shtëpia ime tani është bosh si humbella e gurit, rrëkëllyer në greminë.