Nga Gladiola Busulla
- Kur trokitën për herë të parë telat e violinës në jetën tuaj?
Kam lindur në 24 Korrik 1970 në Durrës. Këmbëngulja e xhaxhait tim violinist Ramazan Pekut bëri që unë t’i futem rrugës së artit, edhe pse e vogël në moshë, 6 vjeçe. Më pëlqente të këndoja dhe të kërceja si gjithë fëmijët e tjerë. Të dy prindërit e mi më kanë mbështetur gjtihmonë në rrugën time si violiniste dhe më kanë nxitur të vazhdoj traditën e familjes.
- Cili ka qenë rrugëtimi juaj artistik?
Rrugëtimi im artistik ka filuar në liceun artistik “Mujo Ulqinaku”,që sot njihet me emrin "Jan Kukuzeli". Aty mora bazat e para si violiniste profesioniste për të vazhduar më tej studimet në “Akademinë e Arteve të Bukura “ në Tiranë.
U diplomova në vitin 1992 dhe që atëherë kam qenë pjesëtare e Orkestrës së Harqeve "A.Moisiu" Durrës, me të cilën zhvilloj aktivitetin brenda dhe jashtë vendit në shtetet si: Kosovë, Itali, Francë, Austri, Greqi. Në vitet 1998 -2000 isha pjesë e orkestrës së Pireut në Greqi.
Gjatë rrugëtimit tim artistik jam përpjekur të rritem profesionalisht dhe të perfeksionoj profilin teknik e profesional, duke u përshtatur e përqafuar tendencat më bashkëkohore të muzikës violinistike. Kam dhënë koncerte recitale, ku kam bashkëpunuar me instrumentistë të njohur.
- Keni ndonjë violinist të preferuar i cili ju frymëzon?
Që në moshë të vogël, njeriu që un admiroja më shumë dhe prej të cilit kam marrë shembull gjithnjë ka qenë xhaxhai im. Puna, përkushtimi, këmbëngulja, komunikimi, dashuria për instrumentin, mirënjohja për lodhjen, pasioni dhe vlerat qytetare që ai rrënjosi tek unë, më ndihmuan të arrij këtu ku jam sot; një violiniste që adhuron profesionin dhe mbi të gjitha mësimdhënien. Një pedagog si ai, i ka dhënë drejtimin e duhur shumë talenteve dhe u ka siguruar rrugën drejt suksesit brenda dhe jashtë vendit, prandaj unë suksesin tim ia dedikoj atij.
- Familja Peku ka një lidhje gjenetike me muzikën, pasi numëron instrumentistë të mirënjohur si Ramazan Peku, Miron Peku, Nedi Peku, Ermira Peku,Kujtim Peku, të cilët janë dalluar si instrumentistë me vlera kontributive brenda dhe jashtë vendit. A po vazhdon të kultivohet dhe tek gjeneratat e reja kjo prirje dhe traditë e bukur familjare?
Kjo traditë vazhdon në fisin tonë dhe nipat e mbesat studiojnë instrumente si piano dhe violina. Muzika është AND-ja e familjes Peku. S’mund ta imagjinojmë jetën pa të.
- Ç’domethënie ka mësimdhënia për një violiniste të talentuar si ju?
Sot mësimdhënia ka evoluar. Bashkë me zhvilimin ekonomik dhe teknologjik, arsimin e shikon të ecë me ritme të shpejta dhe të adaptohet me shpejtësi ndaj këtij evoluimi. Por sado që të përparojë teknologjia, mësuesi mbetet “Edukatori unik”. Profesioni i mësuesit është sa i bukur aq dhe i vështirë. Kjo shprehje klishe, kuptohet vetëm nga ata edukatorë dhe mësues për të cilët të qenit mësues do të thotë: të jesh i mirë dhe të transmetosh mirësi, ta kesh të vështirë pikërisht për shkak të vështirësive që ke përpara në këtë mision unikal dhe të bësh gjithçka mundesh me shumë përgjegjësi.
Mësuesi duhet të cilësohet nga dëshira dhe vullneti që të pamundurën ta bëj të mundur.Padyshim para se të edukosh të tjerët duhet të jesh vetë i edukuar dhe që të ndikosh si duhet tek fëmijët duhet të jesh shembull i mirë.Me punën e përditëshme dhe shembullin e sjelljes së tij,mësuesi ndikon drejtpërsëdrejti në trajtimin e personalitetit të fëmijës,për këtë arsye ai duhet të jetë i sinqertë, i drejtë por dhe i drejpërdrejtë,me nivel kulturor të lartë dhe i arsimuar në shkallën e duhur.
Mësuesi duhet të ketë kulturë të gjerë shkencore dhe të luftojë dita –ditës primitivizmin, duke kontribuar në ngritjen e tij arsimore dhe kulturore. Si edukator i gjeneratës së re, të cilit i është besuar një detyrë kaq e rëndësishme, mësuesi para së gjithash duhet të jetë shembull për cilësitë e karakterit si modestia(virtyti i lartë i njeriut), ndershmëria, kurajo, korrektësia, guximi , autokontrolli etj.
E di që janë shumë kërkesa për këtë profesion kaq fisnik, por nëse mësuesit do të bënin më të mirën që munden, atëherë do të kishim një edukim të frytshëm dhe model. Nisur nga më sipër, në kontekstin e mësuesit si qenie njerëzore jo perfekte, fokusi i secilit prej nesh mendoj se duhet të jetë në dy drejtime: Së pari, drejt vetëpërmirësimit të vazhdueshëm si qenie njerëzore dhe së dyti transmetimit vetëm të vlerave pozitive tek brezi i ri.
- Ermira, si shumë instrumentistë të tjerë dhe ju jeni rezultat i shkollës ruse, pra i shkollës lindore. Si jeni ndjerë në përballjet tuaja me instrumentistë që janë edukuar në Akademitë Perëndimore? A vihen re ndryshime?
Në shkollën e lindjes mësohen bazat e muzikës , mendësia e të qenit muzikant dhe përkushtimi që duhet të ketë muzikanti. Kjo shkollë kishte mungesë spiritualiteti në interpretim të individit, si pasojë e ndikimt të ideologjisë së kohës. Mungesa e hapësirave në pedagogji dhe metodologji krijonte stereotipe, si p.sh. interpretimin herë-herë të sipërfaqshëm, por të karakterizuar nga disiplinë e hekurt. Zhvillimi psiko-pedagogjik është më i shpejtë se në perëndim, gjë e cila sjell disbalancë në interpretim. Mungesa e kushteve sociale i bënte të gjithë njësoj dhe gjithashtu mungesa e stileve të interpretimit dhe instrumentave cilësore. Ndaj, ata shfaqnin mangësi në kërkimin personal mbi autorët e veprave. Nga ana tjetër dhe roli autoritar i mësuesit, ngarkesa ideologjike sillte ngurtësimin në lojën e individit. Ajo bëhej jo kreative, jo improvizuese.
Perëndimi rrit vlerësimin për veten,arritjet,mos arritjet. Zgjeron horizontin dhe nocionin e vlerës së punës. Jo të gjithë janë të parë dhe ky është qëndrim që krijon qetësi.Vlerëson shpirtin në interpretimin e artistit violinist. Iu kushton vëmendje autorëve të ndryshëm dhe lë hapësira dhe mundësi zgjedhjeje. Perëndimi falë teknologjisë dhe informacionit të avancuar, rritjes ekonomike ka sjellë zhvillimdhe ndryshim të kushteve sociale. I jep prioritet shumëllojshmërisë së stileve duke lënë të lirë zgjedhjen nga vetë interpretuesit. Sjell avantazhe në larmishmëri instrumentash dhe në cilësi. Lejon bashkëpunimin, dialogun midis studentit dhe pedagogut mbi autorët, nëpërmjet demostrimit dhe shpjegimit. Mbështet dhe i vlerëson vlerat individuale. Perëndimi ka shumëllojshmëri dhe cilësi të ndryshme, informacion dhe kreativitet.
Nga përballjet personale kam mësuar shumë gjëra mbi instrumentin, lojën, teknikat e ndryshme të njohura dhe të panjohura. Por mbi te gjitha kam vlerësuar që kultura është çelësi që mbledh njerëzit e mençur për të punuar së bashku.
- Sa i rëndësishëm është edukimi përmes artit ? Ç’këshillë do t’u jepnit violinistëve të rinj?
Arti është një urë lidhese përmes popujve dhe kontinenteve.Ai nuk njeh kufi,nuk njeh pengesa.Ai përcjell mesazhe paqeje,mirëkuptimi dhe integrimi.Përmes tij gjejmë, çfarë kemi të përbashkët.Angazhimi i vazhdueshëm në aktivitete të ndryshme kulturore,do të nxiste dhe edukonte vlera qytetare. Pjesëmarrja dhe përfshirja në projekte të ndryshme do të realizonte zhvillimin shumëdimensional, personal, qytetar, human, kulturor,social dhe atdhetar. Nga kjo pjesëmarrje do të kuptonim veten dhe qëndrime, kur vendosen në kontakt me “diferencat” kulturore. Që të luash muzikë duhet punë, mund, pasion dhe vlera.