Në ekonominë moderne puna e dhënë paguhet me para në vend të të mirave materiale. Blerja e të mirave materiale si kursimet e tyre bëhen në vlera të parasë. Së fundi gjatë çdo shkëmbimi, fitimi dhe humbjet llogariten me para. Si nevojë e specializimit të vlerave këmbyese, paraja zëvendëson metodën e këmbimit nayral, të mira materiale për të mira materiale (M<->M). Kështu me futjen e parasë në përdorim këmbimi zbërthehet në dy akte. Në pjesën e parë bëhet këmbimi i mallit me paratë (M<->P), dhe përdorja e tyre për këmbim me një mall të dëshiruar (P<->M). Për dallim nga këmbimi natyror, koha e aktit dhe vlerat e këmbimit me para, zbërthehen më tutje. Këmbimi i një shërbimi me para i lejon shitësit të vendosë se kur dhe me çfarë dëshiron ai të këmbejë shërbimin e tij. Kjo liri nuk është pa rreziqe: gjatë kohës që shitësi i shërbimit mban paratë mund të ndodhin ndryshime në qarkun ekonomik (proceset ekonomike).
Vlerë kursimi
Paraja mundëson përbrenda një qarku ekonomik, që të ardhurat e marra nga ai qarkullim të kursehen për këmbim në një kohë të ardhshme. Kështu shoqëritë si bankat, kursimet i japin në forma të kredive për qëllime konsumative (për shpenzues) dheintensive (për përdorime produktive). Me këtë paraja bëhet mjet vlerësimi në të kaluarën, të tashmen dhe të ardhshmen. Si alternativë e rezervave të parave, këmbyesit mund të përdorin edhe letra me vlerë (aktiva financiare) ose mallra (ari). Mirëpo përparësia e parasë qëndron në likuiditetin e saj, përderisa letrat me vlerë (ari) duhet që së pari të shndërrohet në para për tu këmbyer me mallra tjera. Në përgjithësi, rezervat e të ardhurave në formë të letrave me vlerë sjellin fitime më të mëdha.
Vlerë matëse
Me ndihmën e parasë bëhet i mundshëm vlerësimi i produkteve dhe shërbimeve të ndryshme. Me këtë edhe krahasimi i shpenzimeve për prodhim hyrja dhe fitimit nga ai prodhim dalja është i mundshëm. Kjo e bën paranë si njësi themelore matëse e çdo dege ekonomike. Në botën perëndimore për termet ekonomike hyrja dhe dalja përdoret termi i anglishtes input gjegjësisht output.
Për të kryer këto funksione, parasë i duhen disa veti kryesore ekonomike, si mangësia dhe vlerësimi i lartë. Mangësia mund të vijë nga shpenzimet e prodhimit sikurse te ari,argjendi etj., ose sikurse në sistemet administrative të shteteve. Vetitë e tjera pozitive të materialit të parasë janë: zbërthimi, transporti, dhe homogjeniteti.
Përdorimi i parasë e thjeshtëzon mjaft problemin sepse secili mall e shpreh çmimin e tij në para duke pakësuar numrin e çmimeve në aq sa janë edhe mallra dhe duke reduktuar në këtë mënyrë edhe koston e transaksioneve. Shembull: Nëse brenda një periudhe të caktuar, niveli i çmimit nga indeksi 100 ngrihet në 125, d.m.th me 25%, vlera (fuqia blerëse) e parasë bie 20%. Me një njësi të parasë pra, si rezultat i ngritjes së nivelit të çmimit mund të blejmë 20% mallra më pak se në fillim.