De opkomst van de 'arme rijken': niet onbemiddelde gezinnen leven van dag tot dag

Ongeveer 38 miljoen Amerikaanse gezinnen (één op de drie) leven volgens een nieuw onderzoek (PDF) van dag tot dag en geven hun ganse beschikbare inkomen uit. Toch zijn de meesten onder hen niet arm. Dit onderzoeksresultaat heeft belangrijke implicaties voor de discussie over het effect van monetaire stimulusprogramma’s.
Nieuw onderzoek van Greg Kaplan en Justin Weidner (Princeton University) en Giovanni Violante (New York University) onthult namelijk een bijkomende factor in de berekening van het effect van fiscale stimulus. De wetenschappers tonen aan dat ongeveer één op drie Amerikaanse gezinnen (38 van de 117 miljoen) van dag tot dag leeft, ondanks dat tweederde onder hen niet echt arm is.
Deze gezinnen zijn wat ouder (meestal rond de veertig), zitten in de hogere inkomensklasse, bezitten substantiële illiquide activa (gemiddeld ter waarde van 50.000 dollar) en aandelen in onder andere pensioenfondsen. Hun complexe financiële situatie is meestal tijdelijk (gemiddeld 2,5 jaar), maar het is er één die erg vaak voorkomt in de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Canada. In West-Europa doet het fenomeen zich minder voor omdat Europeanen gemiddeld meer liquide middelen in reserve houden.
Omdat deze gezinnen het gros van hun middelen niet zomaar in cash kunnen omzetten zonder hoge kosten op te lopen, leven ze dus  - net als arme gezinnen - van dag tot dag tot hun situatie verbetert.
Dat is niet onbelangrijk wanneer het er op aankomt het effect van monetaire stimulusprogramma's te berekenen. Volgens Keynesiaanse economen helpt fiscale stimulus de vraag te stimuleren. Doch Milton Friedman bracht daar tegen in dat individuen hun inkomensperspectieven rationeel afwegen op de lange termijn, zodat een verhoging van het beschikbaar inkomen in de actuele periode lang niet altijd direct meer consumptie teweegbrengt. Monetaire stimulus zou daarom dus weinig effectief zijn.
Het antwoord van de Keynesianen was dat monetaire stimulus toch goed kan werken omdat bepaalde bevolkingsgroepen – voornamelijk armen – van dag tot dag (“from hand to mouth”) leven. Deze groepen zouden bijkomend beschikbaar inkomen wel degelijk onmiddellijk uitgeven.
De studie biedt belangrijke informatie voor beleidsmakers en economen die de gevolgen van fiscale stimulus beter proberen te begrijpen. Ook deze aparte groep reageert immers op fiscale stimulus en zal geneigd zijn om onmiddellijk meer te gaan uitgeven (al zal het effect wel kortstondiger zijn). De Keynesiaanse strategie is volgens de auteur dus effectiever dan men dacht, maar op een andere manier dan tot nu toe werd aangenomen.
Bron : Express.be