Drojën për zhdukjen e popullatës serbë në njëfarë mënyre e ka dëshmuar edhe vetë kryeministri serb Ivica Daçiç, i cili në një urim feste deklaroi: “Uroj që viteve të ardhshme, nënat serbe të lindin sa më shumë fëmijë”. Nëse këtij urimi i bashkangjisim edhe raportet e OKB-së që shprehin shqetësimet për rënien drastike të natalitetit serb, bashkë me martesat e disa qytetareve “shqiptare” nga Shqipëria me burra serbë, del se diçka nuk është në rregull me Serbinë
Nga Ismet Azizi
Vitin e kaluar OKB kishte paralajmëruar se bota duhet të përgatitet për t’u përballur me pasojat e plakjes së shpejtë të popullatës, sidomos në vendet në zhvillim. Për dhjetë vjet numri i njerëzve të moshës mbi 60 vjet do të kalojë një miliardë, thuhet në raport Fondit popullativ i OKB-së. Hulumtimet e gazetarëve “Presheva jonë” dëshmojnë se sot në Serbi janë 1/4 popullsisë në moshë te shtrë (pleq) ose me rreth 1.5 milionë. Numri i njerëzve të vjetër po rritet më shpejt se çdo grup tjetër në të gjithë botën. Raporti i titulluar “plakja në shekullin e 21-të: Sfida dhe festimi”, është llogaritur se çdo i nënti njeri në botë është mbi 60 vjet. Pritet që numri i njerëzve të moshuar rritet për 200 milionë gjatë dekadës së ardhshme për të arritur në një miliard, dhe të arrijë dy miliardë në vitin 2050. Ky ndryshim demografik do të jetë një sfidë e madhe për sistemet shtetërore, sigurimet sociale, sigurimit pensional dhe kujdesit shëndetësor. Agjencia e OKB-së gjithashtu ka informuar se duhet të përballemi me “shpërdorimin, neglizhencën dhe dhunën ndaj personave të moshuar”, kishte raportuar BBC, transmeton agjencia e lajmeve “Presheva Jonë”. Nga vendet e ish-Jugosllavisë, por edhe të gadishullit Ballkanik në gjendje më të rëndë sa u përket trendeve demografike është republika e Serbisë. Ndërsa në gjendje më të lakmueshme, janë Shqipëria dhe Kosova, por edhe Mali i Zi dhe Maqedonia, pikërisht për shkak të prezencës së shqiptarëve në këto dy shtete (shih edhe këtu sipas raportit të Bankës Botërore). Gjithnjë e më shumë fshatra dhe qyteza në Serbi janë të zbrazura. Serbia është në prag të kolapsit demografik, për dhjetë vjet do të ketë vetëm gjashtë milionë banorë. Efektet e para nëse nuk ndërmerret menjëherë diçka në këtë drejtim, mund të vërehen qysh në vitin 2050. Serbia, në vitin 2030 do të ketë vetëm diç më shumë se gjashtë milion banorë, prej të cilëve dy të tretat do të jetojnë në Beograd, Nish, Novi Sad dhe në disa qytete të tjera. Shumica e fshatrave jashtë Vojvodinës dhe luginës së Moravës do të braktisen. Papunësia për herë të parë nuk do të jetë një çështje e nxehtë, sepse Serbia do të humbasë fuqinë punëtore. Prandaj, fondet shëndetësore dhe sociale do të jenë në kolaps, sepse pothuajse dy herë më shumë do të ketë të vjetër (pleq) se të rinjtë të cilët punojnë dhe krijojnë. Në këtë skenar, bile edhe më të zymtë në një të ardhme të afërt do të gjendet Serbia nëse në vitet që vijnë vazhdojnë këto trende negative demografike. Situata aktuale është e vështirë, por më e keqja është në prag. Ekspertët vlerësojnë se pas dy dekadave, Serbia do të marrë shuplakën demografike, e cila do të shkaktojë alarm në shoqëri. Sipas të gjitha gjasave, atëherë ajo do të jetë tepër vonë për të ndryshuar diçka, sidomos pasi të gjitha parametrat tregojnë se situata është duke u përkeqësuar. Regjistrimi i popullsisë, statistikat, studime demografike dhe vlerësimet pajtohen në një konstatim të vetëm - për shkak të shtimit negativ të popullsisë, popullsia e Serbisë shënon rënie të përditshme me më shumë se 80 njerëz. Sot, Serbia ka 311.139 banorë më pak se në vitin 2002. Pra nga këto të dhëna shihet se Serbia në çdo dhjetëvjetësh e humb nga një qytet të madhësisë së Kragujevcit. Mosha mesatare e popullsisë në Serbi është 42.2 vjet, ndërsa në disa fshatra në lindje dhe në jug të Serbisë mosha mesatare është mbi 50 vjet. Serbia radhitet në vendin e pestë në Evropë për nga vjetërsia mesatare e popullsisë, para saj janë: Gjermania me moshë mesatare 44 vjet, Italia 43, Finlanda 42, Austria dhe Greqia 41,7. Ndërsa mosha mesatare e popullsisë në Kosovë, sipas publikimeve të fundit te Entit të Statistikave është 29 vjet. Serbia radhitet në grupin e popujve të vjetër, shkruante vitin e kaluar e përditshmja prestigjioze “Politika”. Në hartën e Republikës së Serbisë në 1458 vendbanime në këtë vit nuk është lindur asnjë fëmijë. Në dhjetë vitet e fundit kanë shkuar jashtë vendit për të jetuar dhe punuar kryesisht të arsimuar më se 146.500 persona, në kulmin e pjekurisë riprodhuese. Vitin e kaluar në një shkrim analitik për lëvizjen e popullsisë në Serbi, autori i këtij shkrimi lexuesve u pat prezantuar edhe këto të dhëna krahasuese: Sipas vlerësimeve të vitit 2010, struktura moshore e popullsisë në Serbi ishte: nga mosha 0-14 vjet: 15,2 % (në Kosovë 27.2%); nga 15-64 vjet: 68,1 % (në Kosovë 66.1%); Ndërsa 65 vjeç e më tepër: 16,6 % (në Kosovë 6.7%). Të gjitha këto numra dhe shkronja në mënyrë të qartë tregojnë se Serbia është në prag të rënies demografike e cila pasqyrën e vërtetë do ta tregojë brenda njëzet viteve. Edhe pse lufta kundër murtajës së bardhë, duke stimuluar lindjet dhe gjallërimin e fshatrave janë tema kryesore-kujdestare në opinion, sidomos para zgjedhjeve, potezat e vërtetë ende në Serbi mungojnë konstatojnë ekspertët e demografisë. Lufta për të ardhmen tash për tash bëhet vetëm me paralajmërimet nëpërmjet statistikave dhe shkruarjes së strategjive burokratike të pafuqishme, planeve të veprimit dhe planeve tjera të cilët harrohen qysh në javën e parë pas miratimit. Përgjigja e thjeshtë në pyetjen se si të zbutet shkatërrimi demografik i Serbisë, sipas ekspertëve, nuk gjendet. Politika popullative për të ndalur shkujën (promajën) që fryn në mesin e popullatës gjithnjë e më të rralluar duhet të përfshijë angazhime më serioze për qytetarët për t’iu siguruar standard më të lartë dhe kushte më të mira të jetesës. Kjo do të zvogëlonte migrimin jashtë vendit, por edhe për njerëzit në fshatrat me toka të shkatërruara pa shkolla dhe ambulanca t’iu mundësohet qëndrim aty ku janë dhe një jetë të mirë. Profesoresha e Historisë në Universitein e Novi Sadit, Latinka Peroviq vitin e kaluar, kur edhe iu pat bashkuar kërkesës për pavarësimin e Vojvodinës nga Serbia, pat vlerësuar se Serbia “rrezikoi” shansin e saj evropian dhe shtoi se ky komb është i kërcënuar me zhdukje. Mandej pat shtuar: “Ne nuk duhet të jemi naivë. Në histori vlerësohet të jetë normale që disa popuj të zhduken. Nëse nuk mund të gjejnë vendin e tyre në një botë të caktuar, shkojnë në vetëmbyllje dhe zhduken”, dhe pat përfunduar me konstatimin se Serbia, përveç anëtarësimit në Bashkimin Evropian, nuk ka asnjë alternativë tjetër. Vendet më të zhvilluara të Evropës problemin e rënies së numrit të popullsisë mund ta zvoglojnë me migrime, por se si do të përfitojë shteti serb nga migrimet koha do ta tregojë. Në të ardhmen, prioritet i shumë vendeve ballkanike me përjashtim të Kosovës dhe Shqipërisë do të jetë problemi i zvogëlimi të numrit të popullsisë, sepse pa njerëz, nuk ka mundësi të zhvillimit rajonal. Dikur vendet me numër më të madh të popullsisë të ish-Jugosllavisë - Kroacia dhe Serbia po ballafaqohen me rënie të lartë të natalitetit. Statistikat kombëtare të Republikës së Serbisë dhe Republikës së Kroacisë, vendet me numër më të madh të popullsisë të dala nga ish-Jugosllavia, nga aspekti nacional edhe më homogjene, tregojnë se të dy vendet po përballen me shkallë shumë serioze negative të rritjes natyrore të popullsisë, lajmëroi vitin e kaluar agjencia e lajmeve Anadolia (AA). Ngjarjet e fundit na bëjnë të kuptojmë se vërejtjet e profesoreshës Peroviq, Drejtorit të Departamentit për demografi Gordana Bjelobrk, Vladimir Nikitoviq të Qendrës për Hulumtime Demografike, dhe ekspertëve të tjerë, qeveria e Serbisë i ka marrë në konsideratë, për dallim nga qeveritarët tanë, që javën e kaluar e akuzuan Entin e Statistikës për shtrembërim të të dhënave. Rritja negative e shtimit natyror prej 4.8 për qind, trend i cili ka vazhduar nga viti i kaluar edhe në këtë vit, në ekspozenë, me rastin e emërimit të qeverisë së re serbe, kryeministri serb Ivica Daçiq kishte paralajmëruar se një nga detyrat e para të administratës së tij do të jetë lufta me “murtajën e bardhë”.
Marrë nga portali “preshevajone.com”