Nga Spiro Naku�iShpjegim:
Informacioni si m� posht�, �sht� i shqip�ruar n� vitin 1951 nga...dhe �sht� p�rdorur p�r p�rgatitjen profesionale t� kuadrove t� sektorit operativ t� Drejtoris� s� Zbulimit Ushtarak.
Cili ishte Artur Zaic...
Arturo Zaic ka q�n� n�npun�s n� sh�rbimin diplomatik gjerman dhe nj�koh�sisaht sekretar i konsullat�s gjermane n� Athin� deri n� vitin 1941.
Nga viti 1940, u zbulua p�r her� t� par� se nga v�ndi i tij, b�hej spiunazh. Sh�rbimi i fsheht� Englez, mori n� dijeni...B�het fjal� p�r atentatin e hedhjes n� er� t� vaporit Egjyptian �Samsur� me flamur Anglez.
Kjo ngjarje b�ri zhurm� dhe p�rfundoi me arrestimin e dy vet�ve t� cil�t paraqiteshin si treg�tar� vaji. Kurse n� t� v�rtet� nuk ishin gj� tjet�r p�rve�se oficer� t� agjentur�s sabotatore gjermane.
N� vitin 1941, Zaic u thirr n� rreshtat e ushtris� gjermane dhe kreu n� Greqi sh�rbime p�r sh�rbimin e fsheht� gjerman. Mbas largimit t� gjerman�ve nga Athina, ky ishte i fundit q� n� nj� m�ngjes t� shtatorit 1944, u largua me t� fundit destojer ushtarak transporti. Mbas kapitullimit t� Gjermanis�, Zaic filloi nga puna pran� Kryqit t� Kuq Nd�rkomb�tar, i cili e ngarkoi t� shoq�roj� rob�r...Zaic, me arritjen n� Pire, arrestua nga komandanti ushtarak i Pireut Anagostopollo dhe u dor�zua tek kryetar�t Englez� t� cil�t e mbyll�n n� burg. M� von� e dor�zuan n� Komand�n e P�rgjith�shme Ushtarake Greke e cila e gjykoi p�r spiunazh dhe e d�nuan me 11 vjet burg.
Mbasi b�ri 5 vjet burg, u fal dhe mbasi q�ndroi n� Greqi m� se 40 dit�, q� k�t� koh�, shkrojti tekstin historik q� do t�e botojm�. M� pas, m� 11 tetor, me aeroplan u arratis p�r n� atdheun e tij n� Gjermani....
Rr�fimi i Zaic p�r spiunin e Kanarisit...
Tregimin e tij p�r spiunazhin gjerman n� Greqi para luft�s dhe gjat� okupacionit gjerman, e fillon p�rpara me biografin� e Doktor Artur Tester, n�nshtetas Englez.
Tester ka q�n� nj� nga agjent�t informativ� m� t� mb�dhenj t� sh�rbimit t� informacionit t� fsheht� .t� jasht�m ushtarak gjerman. Testeri u p�rdor kudo por, ve�an�risht n� Greqi punoi p�r nj� koh� t� gjat�.
U d�rgua n� Greqi nga Fon Kanari me detyr� t� ve�ant� p�r t� zbuluar rrjetin agjenturor Englez n� Greqi. (Admirali Vilhelm Kanaris, ish komandant i Luftanijes �Shlezvig�, i cili n� mosh�n 47 vje�are dhe n� prag t� mosh�s s� pensionit, n� fund t� vitit 1934 dhe pasi e thirr�n n� Berlin; n� fillim t� vitit 1935 u em�rua n� postin e Drejtorit t� P�rgjith�sh�m t� Abvehrit: Sh�rbimi i Zbulimit dhe Kund�rzbulimit t� Ushtris� Gjermane- sh�n. im.).
Veprimtaria e rrjetit agjenturor Englez n� Greqi, nuk bazohej thjesht vet�m mbi ��shtjet Greke. Puna e k�tyre, vinte n� merak dhe s�linte n� qet�si planet gjermane n� Evrop�, ve�an�risht n� Ballkan.dhe arrinte deri n� Gjermani. Testeri ka q�n� i dh�n� me mish e me shpirt p�r ��shtjen gjermane. Sa rerzultate kishte sh�rbimi i fsheht� i Fon Kanarit n� Mesdheun lindor, i dedikoheshin Dr. Artur Testerit.
Testeri mbrriti n� Greqi n� vitin 1939, me vaporin e tij personal. Udh�tonte vazhdimisht nd�rmjet Egjyptit-Siris�-Turqis� dhe Greqis�. Vapori i tij t� cilin ja kish v�n� n� dispozicion Fon Kanari, ishte i furnizuar me �do gj� q� mund t� kryente sh�rbimin e tij p�r t� marr� lajme dhe p�r transmetimin e tyre. Ekuipazhi i vaporit t� Testerit p�rb�hej prej njer�zve adapt� dhe besnik� t� spiunazhit Ushtarak gjerman.
Testeri paraqitesh zyrtarisht si nj� sip�rmarr�s i madh dhe p�rfaq�sonj�s i godinave industriale. Sh�rbimet sekrete t� Fon Kanarisit, jan� kujdesur q� Testerit t�i japin p�rfaq�si t� mb�dha jo vet�m t� sht�pive gjermane por dhe t� v�ndeve t� tjera n� m�nyr� q� t� mos dyshohej sh�rbimi i tij i v�rtet�. N�nshtet�sia Engleze, paraqitja e tij, jeta e pasur, jan� lidhur ngusht� me gjith� sh�rbimet aleate n� Mesdheun Lindor.
Gjerman�t nj� hap para Englez�ve. Testeri n�nshtetas Englez, n� sh�rbim t� Kanarisit.
Para se t� vijojm� pun�n e Testerit n� Greqi, le t� tregojm� pak se si e njohu ky Fon Kanarin dhe u lidh me spiunazhin gjerman. N� at� koh�, Testeri ishte n� gj�ndje ekonomike t� v�shtir� mbasi prishte shum� p�r jet�n e pasur q� b�nte.
Sh�rbimi gjerman i spiunazhit ishte njoftuar m� 1935 se Agjentura Engleze donte t�i b�nte propozim Testerit q� ta p�rdorte. K�t� fakt e njoftuan agjent�t e Fonkanarit, para se Englez�t t� vinin n� kontakt me Testerin. Pa humbur koh� as nj� dit�, nj� nga ndihm�sit e par� t� Fonkanarit, gjenerali Oster ( Gjenerali Oster, ka drejtuar Deg�n Q�ndrore t� Abvehrit e em�rtuar �Dega Z�-sh�n.im) me t� cilin Testeri ishte njohur n�p�r mbledhje publike, th�rret Testerin dhe i shpjegon me letra t� hapura duke i th�n� se: �je n�nshtetas Englez. Por njohim, se e do Gjermanin�. Englez�t k�to dit� do t� t� propozojn� bashk�punim. Do t� refuzosh me pretekst se karakteri yt nuk �sht� adapt p�r t� tilla gj�ra dhe i tr�mbesh k�tyre ��shtjeve...� Asgj� tjet�r nuk shtoi gjenerali Oster. Testeri pranoi pa hezitim t� b�j� ashtu si tha gjenerali.
Me t� v�rtet�, sh�rbimi gjerman i spiunazhit u njoftua pas disa dit�ve se sh�rbimi i fsheht� Englez humbi shpres�n nga Testeri dhe la mundimet q� ta b�j� agjent t� saj. P�rfundimisht Englez�t p�r ��shtjen e Testerit thoshin se ai s��sht� i zoti p�r ��shtje spiunazhi.
Sip�rmarrja tregtare e Testerit...
Gjat� k�saj kohe, Fon Kanari dhe Osteri, rregulluan q� Testeri t� marr� p�rsip�r sip�rmarrje t� ndryshme t� p�rfaq�sive gjermane dhe sht�pi t� tjera n� Evrop� p�r t�u dukur si nj� treg�tar i madh n� ��shtjet ekonomike.
At�here gjenerali Oster e thirri dhe i shpjegoi se �deshte nga ay. Testeri kuptoi se t� gjitha k�to q� erdh�n nga qielli, i dedikoheshin sh�rbimit t� Fon Kanarit dhe pranoi t� marr� p�rsip�r rrolin e agjentit.
Testeri punoi n�n mask�n e sip�rmarr�sit n� shum� shtete. P�rve� t� tjerave, Testeri mundi t� lidh� marr�veshje ekonomike me Jugosllavin� nga e cila mundi t� dor�zoj� nj� sasi t� madhe ushqimesh. K�to marr�veshje i lidhi n�p�rmjet agjent�ve t� tij pa u dukur ky zyrtarisht. Ushqimet paguheshin me k�mbime, ngarkoheshin nga portet e Dalmacis� n� vapor� dhe shkresat shkruanin se shkonin n� portet Engleze.
Vapor�t merrnin drejtimin p�r n� Angli deri n� nj� pik� pastaj nd�rronin drejtimin dhe t� shoq�ruar me vapor� luftarak� gjerman�, shkonin n� portet gjermane t� shkarkoheshin. K�shtu vepronin t� gjith� p�r t� mundur t� furnizoheshin me artikuj t� ndrysh�m. Karakteristike �sht� edhe firma Engleze �NIKOLSON & BIJT˔ e cila merrte shuma t� mb�dha Kitarinos nga Finlanda se gjoja shkonin n� portet gjermane kurse n� t� v�rtet� drejtoheshin n� portet Engleze.
N�nkuptohet se si Testeri ashtu dhe sht�pija �NIKOLSON & BIJT˔, nuk paraqiteshin t� interesuar p�r t� mbyllur marr�veshjet e ndryshme. M� von�, ��shtja e veprimeve t� Testerit mundi t� diktohej nga Englez�t dhe u ndalua d�rgimi i ushqimeve nga kjo rrug�. Gjat� k�saj kohe, Testeri q� kishte marr�dh�nie edhe me Bukureshtin, mundi t� fitoj� simpathin� e madhe t� �ifligarit Maniu dhe p�r shum� vjet, t� jet� bashk�puntor dhe k�shilltari i tij.Testeri mund�sh t� lozte shum� mir� lodr�n q� (me t� cil�n-sh�n.im), shum� jan� marr� me personin e tij, akoma dhe sh�rbimi i fsheht� gjerman t� cil�t duke mos ditur (se kujt i sh�rbente-sh�n.im) e merrnin p�r Englez dhe se punonte p�r interes t� Englez�ve.
N� nj� ��shtje vajgurore n� Rumani, sh�rbimi i fsheht� gjerman q� vepronte atje pa se prekeshin interesat e gjerman�ve dhe muar�n vendim q� ta zhduknin. Mbasi nuk desh�n q� t� b�hej vrasja e nj� n�nshtetasi englez n� Rumani, k�rkuan mendimin nga sh�rbimi q�ndror i spiunazhit gjerman n� Berlin. K�shtu q� Testeri shp�toi mbasi Berlini lajm�roi se nuk duhesh q� nj� n�nshtetas Englez t� vritej n� Rumani.
Radiostacioni i Vaporit t� Testerit
Testeri n� vaporin e tij q� kishte n� dispozicion, ishte e mund�shme t� transmetoj� me radiostacionin e vaporit direkt informata n� Berlin, krejt autonom dhe i lir�, pa u trazuar nga asnjeri. N� detin dhe oqeanin e hap�t, hapte radion dhe prej k�tej jepte informata n� Berlin. Urdh�rin q� kishte, ishte p�r t� mos e p�rdorur radion n� asnj� rast nga portet q� ndalonte vapori i tij as nga Pireu, as nga Stambolli, as nga Smirni dhe Aleksandria por, nga oqeani i hap�t. M� t�p�r kishte urdh�r t� mos e p�rdorte k�t� nga porti i Pires�.
Gjerman�t at�here, desh�n q� t� mos jepnin shkak t� zbulohet spiunazhi i tyre n� Greqi si dhe t� mos u jepnin shkak Englez�ve p�r t� p�rdorur k�t� (Testerin-sh�n. im), n� p�rhapjen e veprimeve t� tyre. Nga behari i vjetit 1948, Testeri sa nuk u zbulua nga nj� torpedinier Englez, i cili b�nte patrull� n� ujrat e Kret�s dhe q� d�gjoi transmetim t� dyshimt� por, ishte fundi i transmetimitq� jepte Testeri dhe Englez�t nuk mund�n t� kuptojn� p�rse qe (ky transmetim-sh�n.im). Dyshuan vet�m se ishte dukur vapori i dyshimt� gjerman i cili jepte lajme t� ndryshme. Mbas nji ore, ky torpedinier pa vaporin e Testerit. Kapiteni Englez filloj� t� dyshoj� por, kur pa se kishte t� b�nte me n�nshtetas Englez kaq t� njohur dhe duke pasur dokumentat n� rregull, u mjaftua vet�m t� pyes� n� qoft�se gjat� udh�timit kan� par� ndonj� vapor t� dyshimt�. Testeri me shok�t u p�rgjigj�n se jo, por q� at�here, shum� i kujdes�sh�m n� transmetimet, kan� marr� urdh�r q� (transmetimet- sh�n.im) ti rregullojn�.
