( Sh�nime p�r dy veprimtari mbres�l�n�se, n� �Dit�n e M�suesit�)
Nga: Prof. MURAT GECAJ
1.
Nj� lexues i v�mendsh�m, e ka t� njohur faktin q�, me rastin e veprimtatrive p�r festimet e paharruara t� 100-vjetorit t� shpalljes s� Pavar�sis� s� Shqip�ris�, n� tetor e n�ntor 2012, kam shkruar p�r dy udh�time e pjes�marrje n� veprimtari t� bukura, organizuar n� Shkup e n� Prishtin�. T� derguar nga Shoqata �Lisi i Arb�rit� dhe Shoqata e Arsimtar�ve t� Shqip�ris�, s� bashku me prof. Alfred U�in-Akademik, ishim atje p�r t� paraqitur librin e k�tij autori, t� vepr�s kushtuar �M�suesit t� Popullit� e �Nderi i Kombit�, Petro Nini Luarasi. Me at� rast, atje dhuruam disa libra p�r shkollat n� gjuh�n ton� amtare, kushtuar k�tij martiri t� shkoll�s komb�tare shqipe dhe shkruar nga prof. A.U�i.
Mir�po, na kishte mbetur �peng� q�, n� nj� veprimtari t� till�, t� merrnim pjes� edhe n� qytetin bregdetar t� Ulqinit. Se si� dihet, aty jeton nj� bashk�si atdhetar�sh, arsimdash�sish e kulturdash�sish shqiptar�. P�r k�t� gj�, gjet�m mb�shtetje e bashk�punim nga drejtori i Qendr�s Kulturore, autori i disa botimeve me tem� atdhetare e historike, si dhe kryeredaktor i revist�s �Lemba�, dr. Nail Draga. Pasi ai u mor vesh me drejtuesit e Komun�s s� Ulqinit dhe me kryesin� e K�shillit Nacional t� Shqiptar�ve aty, s� bashku, miratuam projektin, q� nj� veprimtari t� till� ta zhvillonim pik�risht m� 7 Mars 2013, n� Dit�n e Arsimit Komb�tar Shqiptar.
Nga e majta: Prof. A. U�i e M.Gecaj (Ulqin, 7 mars 2013)
Si� thuhet, �nga e th�na n� t� b�r� dhe n� m�ngjesin e dit� s� djeshme ne u nis�m nga kryeqyteti, p�r n� qytetin e Ulqinit. Duke p�rshkuar udh�n Tiran�-Shkod�r, me makin�n q� e drejtonte bashkudh�tari yn� edhe n� Shkup e Prishtin�, Bardhyl Zeko ose, si� i thrrasin p�r shkurt, Luli, nuk vonuam shum� e arrit�m te Ura e Bah�allekut. Pasi kaluam ur�n e bukur mbi lumin Bun�, mor�n kthes�n, majtas e shpejtuam p�r n� pik�n e kalimit kufitar t� Muriqanit. N� k�t� udh�, kisha shkuar edhe af�r dy vjet m� par�, n� p�rb�rje t� nj� grupi t� Institutit t� Integrimit t� Kultur�s Shqiptare, q� e drejtonte i ndjeri dr. Ibrahim Gashi. Mbaj mend se at�her�, kur shkrova e publikova librin tim, �Rrahin zemrat arb�rore�, kisha b�r� �v�rejtje� ,se rruga ishte e ngusht� dhe jo e mir�mbajtur. Nd�rsa tani, natyrsh�m me shaka, u them prof. Alfredit e Lulit, se organet p�rgjegj�se n� Malin e Zi e kishin marr� parasysh� �kritik�n� time! Pra, nj� pjes� e rrug�s ishte e shtruar, pra �xham� dhe n� vazhdim�si po vijonte me shpejt�si ky process, me pun�tor� e mjete t� r�nda. Nj� gj� e till�, pasi pik�n e kalimit kufitar n� Muriqan, sigurisht, na kushtoi ca, se u vonuam n� udh�timin ton�. Megjithat�, n� heshtje, e miratuam k�t� gj�, kur e dim� se, n� nj� rast tjet�r, udh�timi yn�, por dhe i t� gjitha mjeteve drejt Ulqinit, do t� jet� m� i rehatsh�m.
Si� �sht� e kuptushme, bisedat tona gjat� udh�s kishin tem� edhe pjes�marrjen n� veprimtarit� e pritshme, por dhe p�r qytetin e Ulqinit e t� njohurit tan�, t� cil�t na prisnin me k�naq�si atje. T� parin, q� takuam, sapo arrit�m pran� Qendr�s Kulturore t� qytetit, ishte pik�risht Nail Draga. Me buz�qeshje, por dhe pak �rr�mbyesh�m�, si� e ka natyr�n e tij, na tha se, s� pari, do t� shkonim t� sistemoheshim n� hotelin �Florida�. P�r atje na shoq�roi nj� vajz� e shkath�t e plot mir�sjellje, Arbiona Lloll. Hoteli ndodhet n� bregun e detit Adriatik, n� af�rsi t� Xhamis� s� Marinar�ve. P�r at�, Naili na kishte treguar, n� vizit�n e m�parshme, se ishte nd�rtuar para ardhjes s� turq�ve n� Shqip�ri, pra p�r t�u sh�rbyer, n� ritet e tyre, pik�risht marinar�ve, q� vinin dikur p�r tregti, nga bregdeti i p�rtejm� afrikan. Tani aty v�rehej qet�si e plot�, ashtu si dhe n� lokalin pran�,�Aragosta�, ku drekuam. Por gjat� ver�s, si� i thon� nj� fjale, �nuk ke ku ta hedh�sh as kokrr�n e moll�s�, nga numri I shumt� i pushuesve.
Nga paraqitja e librit kushtuar Petro Nini Luarasit�
Mesdita na gjeti n� mjediset e Qendr�s Kulturore, ku na prisnin disa m�sues, punonj�s kulture dhe intelektual� t� tjer�. Moderatore e veprimatris� ishte drejtuesja e bibliotek�s, Ardita Rama. Pasi ua dha fjal�n dr. N.Drag�s, Tahir Tahiri, kryetar K�shillit Nacional t� Shqiptar�ve aty dhe zv.kryetarit t� Komun�s s� Ulqinit, Met Gjoni. Ata na uruan mir�seardhjen dhe fol�n p�r q�llimin e atij takimi,.
Pastaj prof. A.U�i u ndal n� p�rmbajtjen e k�tij libri, kushtuar Petro Nini Luarasit, i cili �sht� nj�koh�sisht edhe gjyshi tij. Nd�r t� tjera, p�rmendi fjal�n e tij t� art� se, edhe �sikur 99 her� t� rr�zohemi, p�rs�ri duhet t� ngrihemi n� k�mb�!� Me jet�n, botimet q� la pas dhe martirizimin e tij, ai d�shmoi p�rkushtimin ndaj shkronjave n� gjuh�n amtare dhe shkoll�n komb�tare shqipe. Petro Nini ishte nj� nd�r m�suesit dhe drejtuesit e par� t� �M�sonj�tores Shqipe� t� Kor��s dhe prandaj armiqt� e gjuh�s e t� Kombit ton� e helmuan. Por udh�n e tij e vijuan me vendosm�ri breza t� t�r�, m�suesish e nx�n�sish shqiptar�.
Pastaj, aty un� fola, sigurisht shkurtimisht, pik�rish p�r at� udh� t� ndritur t� shkoll�s shqipe dhe p�r figura t� shquara t� arsimit komb�tar shqiptar. Me fjal� t� zjarrta zemre, n� takim u shpreh�n edhe disa m�sues pjes�marr�s, nd�r t� cil�t: Ismail Doda, Ibrahim Berjashi, Hajro Nimanbegu e t� tjer�. N� mbyllje t� k�tij takimi, prof. A.U�i u dhuroi disave prej tyre, me n�nshkrim, librin kushtuar Petro N.Luarasit.
2.
Pjes� e r�nd�sishme e vizit�s son� n� Ulqin ishte pjes�marrja n� manifestimin e masiv t� ulqinak�ve. Ata ishin tubuar n� nj� sall� t� madhe e t� zbukuruar me flamuj komb�tar�, afishe e sh�nime p�r Dit�n e M�suesit etj. T� binin n� sy, me shkronja t� madha edhe vargjet e Ndre Mjedx�s: �Prej Tivarit e n� Prevez�,/ nji a gjuha e Kombi nji,/ ku l�shon dielli njata rreze,/ q� ve� toka e jote i di!�
S� pari, t� gjith� t� pranishmit u ngrit�n n� k�mb� dhe k�nduan Himnin ton� Komb�tar. Drejtuesa e veprimtaris�, nj� vajz� e shkath�t, pasi foli vet� pak p�r fakte t� udh�s s� shkoll�s shqipe, p�r t� p�rsh�ndetur ia dha fjal�n kryetarit t� K�shillit Nacional t� Shqiptar�ve n� Ulqin, T.Tahirit. Pasi ai p�rmendi arritjet e mira t� kolektivave t� m�suesve e nx�n�sve, t� mb�shteur nga prind�rit e mbar� shoq�ria, n�nvizoi se shkolla shqipe n� Ulqin e n� t�r� Malin e Zi, ende ndeshet me ��shtje, t� cilat k�rkojn� zgjidhje t� ngutshme. Nd�r t� tjera, shtroi nevoj�n e futjes n� tekstet m�simore t� disa l�nd�ve, si gjuh� shqipe e lexim, histori e gjeografi, edukim muzikor e figurative etj., edhe t� fakteve e t� d�shmive p�r identitetit komb�tar, t� banor�ve shqiptar� n� Malin e Zi.
Por edhe kur, pas tij, aty e mora fjal�n dhe i p�rsh�ndeta t� pranishmit n� em�r t� kryesis� s� Shoqat�s s� Arsimtar�ve t� Shqip�ris�, i theksova para t� pranishm�ve n� sall� k�to ��shtje. Me k�t� rast, shpreha d�shir�n e besimin, se n� t� ardhmen, do t� gjindet rrug�zgjidhja e duhur ndaj shqet�simeve t� m�suesve e nx�n�sve e prind�rve shqiptar�, nga organet p�rkat�se, lokale dhe qendrore t� Podgoric�s.
Pamje nga shfaqja festive�
Salla e madhe shpertheu n� duartrokitje t� forta, kur n� sken� u ngjit�n djem-sokola e vajza-zana, veshur me kostume t� bukura popullore shqiptare. N�n ritmin e muzik�s son�, ata k�rcyen shum� bukur, por dhe k�nduan e merituan duartrokitjet e gjata t� t� pranishm�ve. P�rmbajtja e k�ng�ve t� tyre ishte me ndjenja t� larta atdhedashurie, me nderimin e brezave t� sot�m p�r vepr�n e t� par�ve tan�, t� cil�t u sakrifikuan p�r liri e pavar�si dhe shkoll� komb�tare, n� gjuh�n ton� amtare. N� k�t� linj� ishin edhe recitimet plot emocione t� disa nx�n�sve t� shkollave t� Ulqinit, por dhe t� ftuar nga Shkodra. Me k�t� entusiaz�m u p�rcoll�n edhe fjal�t e disa m�suesve veteran� dhe recitimet e tyre, si Asllan Bisha, Haxhi Shabani etj.
Ky mjedis festiv u p�rcoll, pastaj, n�p�r udh�t e Ulqinit dhe n�p�r familjet shqiptare t� tij. Se puna e kujdesi p�r arsimin dhe shkoll�n shqipe, jan� pjes� e pandar� e jet�s s� tyre. Ata d�shirojn� e shpresojn� q�, n� k�t� m�nyr�, t� arrihet sa m� shpejt bashkimi shpirt�ror i shqiptar�ve, n� trevat tona amtare t� Ballkanit, por dhe n� diaspor�. Ky do t� jet� edhe parakusht i domosdosh�m, q� ta realizojm� bashkimin komb�tar shqiptar, n� udh�n e p�rbashk�t drejt Europ�s e m� gjer�.
Nga e djathta: N.Gashaj, A, U�i e R.Ushaku
3.
Do t� ishin t� mang�ta k�to sh�nime t� mijat dhe p�rshtypjet, nga vizita n� Ulqin, po t� mos flisja shkurtimisht edhe p�r takimet e ngrohta e t� p�rzem�rta tonat, me disa miq e t� njohur, m�sues e krijues shqiptar�, si n� Ulqin e pjes� t� tjera t� Malit t� Zi. Nd�r ta, po u p�rmendi me respekt t� ve�ant�, kolegun e mikun e mir�, botuesin e revist�s atdhetare e kulturore, �Mal�sia� n� Podgoric�, Nik� Gashaj. E kisha njoftuar m� par� p�r vizit�n ton� atje dhe, megjith�se i takoi t� b�nte shum� kilometra udh�, ai b�ri ��sht� e mundur q� t� vinte aty n� mbr�mje dhe t� takohej me ne. Bisedat tona me t� nuk kishin t� mbaruar dhe m� p�r z�m�r ishin rreth revist�s s� tij, numrin e fundit t� s� cil�s na e dhuroi me nj� sh�nim t� vetin. Por bashk� me t� ishte edhe prof.dr Ruzhdi Ushaku. Ai kishte t� drejt� t� �krenohej� p�r pun�n e botimet e tij, por dhe p�r planet p�r m� tej. Shum� t� �muara p�r ne ishin dy libra t� tij (nj�ri me bashkautor�si), kushtuar Ulqinit, t� cil�t na i dhuroi me n�nshkrim. Po k�shtu, ata na i shoq�roi me botime t� tjera: �Hulumtime etnolinguistike�(Prishtin�, 2000) dhe �Ndihmesa onomatologjike, nga hap�sira ilire-arb�rore�(Prishtin�, 2006).
Gjat� asaj mbr�mjeje festive, ne na dhuruan libra edhe dr. Nail Draga (revist�n �Lemba�, nr.16), Ali Gje�britaj (�Shkolla shqipe n� Kraj�:1929-2009�), Ibrahim Berjashi (�Flo�ka e liqenit�., Ulqin, 2006), Ma. Flamur Anamali, (�Kultura shqiptare n� tekstet m�simore t� shkoll�s fillore n� gjuh�n shqipe, n� Mal T� Zi�, Ulqin, 2012) e t� tjer�. Por edhe prof. U�i e un�, dhuruam disa liba me autor�sin� toin�, si p�r bibliotek�n e Ulqinit, por dhe p�r miq e t� njohur t� ve�ant�. K�shtu, lash� aty kopje t� libra t� mi: �N�p�r udh�t e shkoll�s shqipe� (Tiran�,2001), �Filolog� q� nuk harrohen�(Tiran�, 2002), �Bedri Dedja, n� kujtes�an ton�(Tiran�, 2010), �Rrahin zemrat arb�rore� (Tiran�, 2011), librin publicistik letrar kushtuar mbes�s, �Dorela� (Tiran�, 2012) dhe librin m� t� ri, me p�rshtypje e mbresa nga vizita n� Suedi, �Me zem�r n� vendlindje�(Tiran�, 2012).
�Udh�n e kthimit p�r n� Tiran� e b�m� sot n� mesdit�. Me vete mor�m kujtime shum� t� bukura e t� paharruara, v�llapritjeje e miq�sore. Pra, ishim �t� ngarkuar� me ndjenja t� pastra, atdhetare, arsimore , kulturore e shpirt�rore, q� u shpreh�n nga bashkatdhetar�t, v�llez�rit e motrat tona n� Ulqin, n� Fast�n e 7 Marsit. Ato lidheshin me t� djeshmen dhe t� sotmen e shkoll�s n� gjuh�n amtare shqipe, por dhe me t� ardhmen e saj. Se, n� vatrat tona t� drit�s e dituris�, do t� kalojn� breznit� e reja t� shqiptar�ve, t� cil�t me siguri do ta l�rt�sojn� emrin e nderuar t� Kombit ton�.
Tiran�, 8 Mars 2013