Bij�s sime q� k�mb�nguli t�i k�ndoja nj� rapsodi p�r Mujin
Fort po ndrin ai diell e mir� po na ngroh.
S�mbahet mend q�kurse u mbyll�n n� shpell�n
e eposit Muji dhe Halili,
q�kurse doli pushka, u shpik shtypshkronja
dhe karavelat i ran� rrotull bot�s.
Tani, sa her� q� plasin shp�rthime n�p�r grykat e
Bjeshk�ve
bien shk�mbinj nga tavani i shpell�s
dhe u turbullojn� gjumin. Posht�
dyshemes� d�gjohen makinerit� si ca urrith� q� hapin
tunele drejt tyre.
ǒ b�het atje posht� n� bot�n me njer�z?
At�here vendosin t� dalin jasht�
kreshnik�t
me streh�t e p�ll�mb�ve
mbi syt� q� po u verbohen.
Sa shekuj paskan dremitur?
N� sa dimra g�rhitja e tyre
ka shkundulluar pyjet?
Shih �far� b�n Gjeto Basho Muji:
t� nxjerr gjokun n� oborr
e t�i prek patkonjt� e m�dhenj sa nj� mburoj�
e t�i sheh q� jan� tret�,
tret� si urovi n� strallin e bjeshk�ve duke shkrepur
vet�tima �mbi armiqt�.�
E t�i thot� Halilit �mir�mbe�,
e ta heq p�r freri gjokun p�rmes sheshmejdaneve t�
dikurshme,
p�rmes Bjeshk�ve t� Namuna ku hedhin shtat pyjet e
p�rjet�shme t� rapsodive,
e t� zbret pastaj posht� e m� posht� trojeve t� lashta
p�r n� qytetin ku rron miku i tij nallban probatini.
P�rpara zhaurijn� ult�sirat e p�rmbytura n� drit�.
Si kan� mbir� k�shtu k�to qytete t� bardha rr�z�
k�shtjellave t� mo�me,
n� pragjet e minierave
e gjer n� an�detet e larg�ta?
ǒ�sht� ai gjok
prej �eliku
q� trok�llin p�rmes tyre dhe heq pas vetes ca sht�pi
t� �udit�shme
t� mbushura me njer�z?
Zbret Muji duke hequr p�r freri gjokun.
Rreth e rrotull ca brumbuj vigan�
e t� hekurt
bulurojn�, duke ven� p�rpara dherat dhe kureshtjen e tij.
M� tej nisin kodrat e ullinjve
t� rreshtuara si p�r parad�.
N� qytetet e tyre prej xhami banojn� perimet.
Askush Mujit rrug�n s�ia pret,
askush Mujit s�i kanoset,
askush Mujit s�i lyp mejdan.
Gjoku pas tij
p�rtyp barin e dit�ve tona.
Ve�, kur ka mb�rrit� Muji, punishten e mikut kurrkund
s�e ka gjet�.
N� vend t� saj, ca furra t� larta,
vjellin nga goja
zjarr dhe tym t� zi.
Hing�llin gjoku,
tendos frerin
dhe ulet n� bisht
t� mbart t� zotin
drejt rrezikut t� ri.
Me nj� gjyrlyk gjoks,
dy vare duar
dhe dy kova�ana t� ndezura sysh
ja ku u afrohet nallban probatini,
st�rgjyshi shqiptar i metalurgjis�.
�Mir� se vjen, Muj, - proboja i thot� -
k�tu t� gjith� t� njohin,
t� gjith� e din� si t�u shfaq e shnd�rruar n� zan� toka
m�m�,
si hapi gjinjt�
dhe ti pive i etur qum�shtin vullkanik t� mllefit t� saj,
e din� si mori p�rpjet� shtati yt
dhe befas u b�re aq i madh
saq� dy luan� mund t� shtriheshin gjat� e gjer� brenda
opingave t� tua,
saq� n� zjarrin e �ibukut t�nd
mund t� ngroheshin pa frik� gjith� burrat e nj� kuvendi.
Shkall�t e sarajeve t� sulltanit
shembeshin nga pesha jote
dhe dyert e tyre nuk ta nxenin dot madh�shtin�.
Po k�ta djem, Muj,
s�i kan� p�r gj�
shk�mbinjt� e tu nj�mij�ok�sh q� v�rvitje kuturu n�p�r
honet e shekjuve,
s�i kan� p�r gj�
teksa shkrepin topin elektrik
dhe �ajn� barkun e furr�s me metalin e shkrir�,
si t� �ajn� rropullit� e nj� planeti t� zjarrt�.�
Po �pati Muji? ǒtregon ashtu me gisht
sikur papritur t� dilte q� andej
jo p�rroi i metalt�
po nj� dragua p�rrallor, nj� rr�shqanor rr�z�llit�s i
mb�shtjell�
me avuj e fishk�llima?
K�tu s�hyjn� n� pun� topuz�t.
M�kot shqet�sohesh. Dragoi
s�ka ku shkon. Ja tek e kapin
si me fuzhnje
dhe e �ojn� n� nofullat e reparteve
t� mbuluar nga xixat e zem�rimit t� tij.
Kujde, kujdes, Muj!
Po Muji nuk d�gjon.
E panjohura Mujin e huton.
E t�ja derdh metalurg probatini potkonjt� e �elikt�.
Bukur gjokut po i vijn�,
bukur hapat tring�llijn�,
bukur sheshin vet�tijn�.
Vrik n� shpin� Muji gjokut i ka hip�,
zjarr e tym nga mbrapa i ka qit�,
fill tek Halili paska mb�rrit�.
�Mir� se t� gjej! � Halilit i ka th�n�, -
kurrkund, Halil, bajlozat nuk i ndesha,
kurrkund, Halil, t� huajin s�e pash�,
ngado q� eca
�udit� m� ndoq�n n� �do hap.
Fort po ndrin ai diell e mir� po na ngroh.
S�mbahet mend q�kurse u mbyll�n n� shpell�n
e eposit Muji dhe Halili,
q�kurse doli pushka, u shpik shtypshkronja
dhe karavelat i ran� rrotull bot�s.
Tani, sa her� q� plasin shp�rthime n�p�r grykat e
Bjeshk�ve
bien shk�mbinj nga tavani i shpell�s
dhe u turbullojn� gjumin. Posht�
dyshemes� d�gjohen makinerit� si ca urrith� q� hapin
tunele drejt tyre.
ǒ b�het atje posht� n� bot�n me njer�z?
At�here vendosin t� dalin jasht�
kreshnik�t
me streh�t e p�ll�mb�ve
mbi syt� q� po u verbohen.
Sa shekuj paskan dremitur?
N� sa dimra g�rhitja e tyre
ka shkundulluar pyjet?
Shih �far� b�n Gjeto Basho Muji:
t� nxjerr gjokun n� oborr
e t�i prek patkonjt� e m�dhenj sa nj� mburoj�
e t�i sheh q� jan� tret�,
tret� si urovi n� strallin e bjeshk�ve duke shkrepur
vet�tima �mbi armiqt�.�
E t�i thot� Halilit �mir�mbe�,
e ta heq p�r freri gjokun p�rmes sheshmejdaneve t�
dikurshme,
p�rmes Bjeshk�ve t� Namuna ku hedhin shtat pyjet e
p�rjet�shme t� rapsodive,
e t� zbret pastaj posht� e m� posht� trojeve t� lashta
p�r n� qytetin ku rron miku i tij nallban probatini.
P�rpara zhaurijn� ult�sirat e p�rmbytura n� drit�.
Si kan� mbir� k�shtu k�to qytete t� bardha rr�z�
k�shtjellave t� mo�me,
n� pragjet e minierave
e gjer n� an�detet e larg�ta?
ǒ�sht� ai gjok
prej �eliku
q� trok�llin p�rmes tyre dhe heq pas vetes ca sht�pi
t� �udit�shme
t� mbushura me njer�z?
Zbret Muji duke hequr p�r freri gjokun.
Rreth e rrotull ca brumbuj vigan�
e t� hekurt
bulurojn�, duke ven� p�rpara dherat dhe kureshtjen e tij.
M� tej nisin kodrat e ullinjve
t� rreshtuara si p�r parad�.
N� qytetet e tyre prej xhami banojn� perimet.
Askush Mujit rrug�n s�ia pret,
askush Mujit s�i kanoset,
askush Mujit s�i lyp mejdan.
Gjoku pas tij
p�rtyp barin e dit�ve tona.
Ve�, kur ka mb�rrit� Muji, punishten e mikut kurrkund
s�e ka gjet�.
N� vend t� saj, ca furra t� larta,
vjellin nga goja
zjarr dhe tym t� zi.
Hing�llin gjoku,
tendos frerin
dhe ulet n� bisht
t� mbart t� zotin
drejt rrezikut t� ri.
Me nj� gjyrlyk gjoks,
dy vare duar
dhe dy kova�ana t� ndezura sysh
ja ku u afrohet nallban probatini,
st�rgjyshi shqiptar i metalurgjis�.
�Mir� se vjen, Muj, - proboja i thot� -
k�tu t� gjith� t� njohin,
t� gjith� e din� si t�u shfaq e shnd�rruar n� zan� toka
m�m�,
si hapi gjinjt�
dhe ti pive i etur qum�shtin vullkanik t� mllefit t� saj,
e din� si mori p�rpjet� shtati yt
dhe befas u b�re aq i madh
saq� dy luan� mund t� shtriheshin gjat� e gjer� brenda
opingave t� tua,
saq� n� zjarrin e �ibukut t�nd
mund t� ngroheshin pa frik� gjith� burrat e nj� kuvendi.
Shkall�t e sarajeve t� sulltanit
shembeshin nga pesha jote
dhe dyert e tyre nuk ta nxenin dot madh�shtin�.
Po k�ta djem, Muj,
s�i kan� p�r gj�
shk�mbinjt� e tu nj�mij�ok�sh q� v�rvitje kuturu n�p�r
honet e shekjuve,
s�i kan� p�r gj�
teksa shkrepin topin elektrik
dhe �ajn� barkun e furr�s me metalin e shkrir�,
si t� �ajn� rropullit� e nj� planeti t� zjarrt�.�
Po �pati Muji? ǒtregon ashtu me gisht
sikur papritur t� dilte q� andej
jo p�rroi i metalt�
po nj� dragua p�rrallor, nj� rr�shqanor rr�z�llit�s i
mb�shtjell�
me avuj e fishk�llima?
K�tu s�hyjn� n� pun� topuz�t.
M�kot shqet�sohesh. Dragoi
s�ka ku shkon. Ja tek e kapin
si me fuzhnje
dhe e �ojn� n� nofullat e reparteve
t� mbuluar nga xixat e zem�rimit t� tij.
Kujde, kujdes, Muj!
Po Muji nuk d�gjon.
E panjohura Mujin e huton.
E t�ja derdh metalurg probatini potkonjt� e �elikt�.
Bukur gjokut po i vijn�,
bukur hapat tring�llijn�,
bukur sheshin vet�tijn�.
Vrik n� shpin� Muji gjokut i ka hip�,
zjarr e tym nga mbrapa i ka qit�,
fill tek Halili paska mb�rrit�.
�Mir� se t� gjej! � Halilit i ka th�n�, -
kurrkund, Halil, bajlozat nuk i ndesha,
kurrkund, Halil, t� huajin s�e pash�,
ngado q� eca
�udit� m� ndoq�n n� �do hap.