Nga Fritz RADOVANI
Melbourne, 2013
Edhe Pirro kishte �pasaport� n� Shqipni�me t� cil�n mund t� qarkullohej nga nj� qytet n� tjetrin, sigurisht tue u njoftue �policia� porsa njeriu vinte kamb�n aty. Ka shum� nga �ata� q� e �mohojn� vleren e atij �dokumenti� e p�r ma tep�r, nuk e vlersojn� as sot! Asnj� fjal� q� do t� shkruej nuk ka karakter tjet�r p�rve�se nj� s� v�rtet�s q� e kemi jetue ata vite�
N� vitin 1957 ishe me pun� dizenjator n� Kabineti Pedagogjik n�Shkoder. Drejtoresh� aty ishte z. Thomaidha Rako. Puntor sherbimi ishte z. Fadil Kaja�Pra, ishim vet�m tre vet�
Fadili koh�n e lir� e kalonte n� dhomen time t� pun�s ku me shum� kujdes erdhi nj� koh� q� bisedohej gjithshka haptas�deri tek paret me t� cilat do t� shtynte deri n� dit�n e rrog�s. N� rini kishte ba jet�n e nj� marinari nga Saranda p�r Korfuz e nga Tunizia por kur kishte ardh� n� Shkoder, edhe kushrinjt� e vet e kishin konsiderue �tregtar��Ishte besimtar dhe nj� njeri me horizont n� biseda, aqsa edhe ata q� kan� pas� fatin me e njoh�, menj�her� jan� josh� nga nj� dashamirsi e ve�ante e Tij, q� t� bante p�r vete, ndonse ndryshimi i mosh�s son� me T� ishte i madh, at�her� Ai ishte mbi 60 vje�e me shum� telashe familjare, se kishte pes� f�mij�.
Nj� dit�, z. Thomaidha, porsa erdhi n� pun� hyni tek dhoma ime bashk� me nj� burr� shum� t� pambajtun, i shkurt�, po q� me p�rzemersi na p�rsh�ndeti si mue dhe Fadilin tue na tregue edhe emnin e vet, Pirro Floqi. Porsa filloi me fol� kuptueme se ishte nga Tosk�nia. Drejtoresha e kishte sjell� me punue disa dit� daktilografist p�r disa nevoja t� pun�s. Ma shum� ishte shty me ndihmue Pirron se vet�n, mbasi kur Pirro filloi me tregue se kush ishte, kuptohej edhe qellimi pse kishte ardh� aty. Pirro tue mendue se na si shkodran� kemi pas� ras� me njoh� p�rsonalitetet e Kor��s s� para 1944, filloi me fol� p�r bab�n e vet Kristo Floqin, dr. avokat i njohun dhe shum� i ndigjuem emni i Tij, por q� as un� as Fadili nuk e kishim ndigjue kurr� � Kjo gja e habiti Pirron, mbasi kudo q� kishte shkue Pirro para se t� vinte tek na, t� gjith� i kishin fol� p�r bab�n dhe kishte pas� raste q� edhe e kishin ndihmue nga njohja me Bab�n e Tij.
Pirro na pyeti n�se dim� apo jo gjermanisht, mbasi kur ishte ken� i vog�l, i ati e kishte dergue n� Austri dhe kujtonte mjaft gjana nga Viena�Atje Pirro kishte ndej� pak vite, mbasi si� m� pat tregue ma von� Baba e kishte dergue p�r mjekim, po mjek�t austriak� ishin mundue ma shum� me e ambjentue me jet�n sesa me mjeksin� e atjeshme�se pasojat sh�ndetsore ishin l� me t� dhe jo t� ardhuna nga s�mundje f�minije apo epidemi t� asaj koh�. Filloi me shkrue me dhjet� gishta�kishte ras� q� mbyllte syt� me shami dhe shkruente pa asnj� gabim..! Njihte mir� �Lahut�n e Mal�sis� dhe shum� shkrimtar� t� Veriut, fliste p�r Konic�n, q� un� kishe pas� ras� me ndigjue nga njerzit e mij por gjithmon� i porositun mos me fol� p�r ta, se jan� t� �ndaluem� me u zan� n� goj� edhe emnat e tyne, jo ma veprat letrare q� as nuk diskutoheshin�At� e kishin porosit� me ardh� n� Shkoder mbasi n� Tiran� ishte ba �i bezdis�sh�m� dhe nuk duhej t� qendronte ma atje. Ar�syeja e largimit nga Tirana ishte �korrispondenca� e dendun e Pirros�E k�te �korrispondenc� Ai e vazhdonte dhe n� Shkoder. Mbasi kryente pun�t tona, Ai shkruente prap po asnj�her� nuk m� ishte dhan� me dit� se shka shkruente edhe pse kur e p�rfundonte at� faqe t� fundit, Ai e paloste dhe e shtinte n� xhep� Nj� dit�, i nevrikosun nga nj� �p�rgjegje� q� kishte marr� m� tregoi se n� Kor�� Pirros i kishte lan� i Ati nj� apo dy sht�pi, t� cilat ia kishin shtetizue dhe ky tue mos pas� ku me jetue, kishte marr� rrugat�po nj�koh�sisht Pirro, nuk kishte as burime jetese, k�shtu, �pronari i ligjsh�m� jetonte i mbajtun p�r sevap, ose m�shir� nga t� njohunit e vet dhe shpesh edhe tue lyp� 5 ose 10 lek� (t� vjetra) me ble buk�n that� P�r k�te �padrejt�si� t� pushtetit �popullor� t� Kor��s, Pirro i shkruente p�rdit� Enver Hoxh�s� dhe nuk i k�rkonte �sht�pijat�, se �ato jan� pron� e imja dhe nuk m�i fal� njeri, por dua t� dij� �far� t� keqje t� ka b�r� Babai im Kristo Floqi, kur ti ishe n� Kor��...q� m� more mua pasurin� dhe sht�pijat?!� P�rgjegja e fundit q� e kishte �nevrikosur� Pirron, po dhe Enverin, mbasi si duket ndonj� nga sekretar�t nga frika ma n� fund ia kishin dhan� �letr�n e p�rdit�shme� t� Pirros, dhe k�tij i kishin p�rgjegj�: ��shoku Enver �sht� i z�n� dhe nuk merret me sht�pijat tua!�, nd�rsa Pirro vazhdonte me i shkrue �m�se merret ay, juve a keni th�n� shkruani atij p�r hallet tuaja..?�
E k�shtu p�r ma shum� se 10 vjet Pirro vazhdonte me i shkrue Enverit, tue mos kursye kurr� t� hollat p�r pull�n e post�s, t� cilen e lypte tek sporteli nga ndonj� klient q� postonte edhe ai let�r. Po ajo q� m� bani p�rshtypje nga �korrispondenca� e Pirros ishte matunia e Tij n� let�r.
Gjithnj� letrat ishin t� shkurta dhe shum� t� kujdes�shme�por pa asnj� p�rgjegje!
Mbas disa muejsh Pirro shkoi diku tjet�r, k�shtu shiheshim ma rrall�, po shiheshim�
Nj� shef policie nga Dibra, i quejtun Ahmet Ka�orri, p�r me ndihmue Pirron, e kishte thirr� dhe mbasi e kishte pais� me rroba i kishte sigurue edhe drek�n n� mens�n e policis�. Mbas pak dit�sh Pirro nuk shkonte ma mbasi si� m� pat shpjegue vet� Pirro, disa t� njohun, kur e kishin pa tue dal� vazhdimisht nga policia pak me humor, por Pirro m� tha se �ju shkodran�t kini nj� fjal� �se ku �sht� z�, nuk �sht� pa gj뒅dhe nuk shkova m� se filluan me menduar disa mos jam b�r� spijun i tyre..!�. Un� bana buz�n n� gaz po Pirro, kishte fillue prap jet�n si p�rpara.
Mbas disa kohe Pirro m� pat tregue se po e ndihmonte Imz. Ernesto �oba dhe se aty ky shkonte si n� sht�pi t� vet�Dit� diele e festa kishte ras� q� Ai e merrte dhe hanin bashk� me T�.
Nj� dit� tue bisedue Pirro i kishte shpjegue njohjen ton� dhe kur Imzot �oba i ka fol� p�r dajen tim Don Kolec Prennushin, Ky i kishte tregue se librat e Tij i ka pas� i ati t� rujtun n� bibliotek�n e vet dhe se Pirro i kishte lexue t� gjitha�madje Pirro, m� tregoi sesi ishte p�rgjegj�: �Sht�pijat i mori dreqi�po t� pakt�n t� kisha mund�si t� shpetoi bibliothek�n me mijra libra do kisha sot nj� kapital m� me vler� se edhe sht�pijat�mbasi librat e Babait t� Ndjer� ishin me shum� vler� nga t� gjitha an�t�sepse, kur isha i rinj m� imponoi t� lexoja shum�..!�
Sadoq� Pirro ishte larg t� Ndjerit Bab�s vet Kristo, kur m� tha k�shtu mendova me vete:
��ka lind� prej micet gjuen mij�!� thot� Populli�prandej, edhe Enver Hoxha shpiku at� t� fam�shmen �luft� kllasash�, q� hodhi nd�r rruga, burgje, interrnime, ferma, kooperativa e vorfni t� tejskajshme pa pik� m�shire t� gjith� Shqiptar�t�e kryesisht t� dijtunit.
Mbas disa vit�sh un� e rekomandova tek daja i em Mikeli, q� punonte si sportelist n� nj� hotel privat �Evropa� n� Parruc�, i rekomanduem nga z. Qazim Serhati, banakjer karrshi atij hoteli, ku ma von� u pat ba qendra e �reaksionar�ve� p�r barceleta�kryesisht nga Qazimi�Aty me ta u bashkue edhe Pirro. Nj� dit� Pirro kishte pyet Qazimin se tue i shkrue vazhdimisht letra Enverit, a ka mund�si q� t� m� fusin n� burg p�r k�to letra..? Qazimi i kishte p�rgjegj� se jo..! P�r me i largue frik�n Qazimi i kishte shpjegue: �Ndigjo, o Pirro, nuk jan� t� marr� k�ta me t� fut� n� burg, se aty makare nj� lek� (t� vjet�r) a duhet me ta dhan� p�rdit� me e hang�r, me at� �orb�n q� ka edhe tri pika voj sip�r e nj� gjys�m domate, q� nuk e kan� hang�r as derrat nd�r kooperativa e ferma t� Myzeqes�nd�rsa k�shtu, Enveri i ka ra lapsit se asht ma me leverdi me t�i marr� ty dy lek� e gjys�m (t� vjetra) p�rdit�, me pullat e post�s q� t�i shet ty pa dal� drita..!�
Me fjet� shkonte tek Mikeli ku kishte edhe skut�n e vet Pirro me pushue�
Nj� nat�, Mikeli nga frika e kontrollit t� policis�, kishte shkrue n� list�n e klientave edhe emnin e Pirros. Aty nga mesnata kishte ardh� policia me verifikue �kush �sht� ky Pirro Floqi?� Mikeli i ka shpjegue atyne se kush asht po ata donin me e pa me sy�Mikeli i ka �ue tek vendi ku flinte Pirro. Polici i ka trokit� n� der�Pirro ka njoh� �doren� e policit dhe asht zgjue, por ashtu gjys� i p�rgjumun mbasi i ka pyet kush jeni dhe asht sigurue se asht policia, i ka than�:
�Ja, prisni nj� minut, merreni k�te dreq pasaporte ndryshojeni at� dreq New Yorku, se jeni duke m� �mendur dhe veni �far� t� doni n� te se ku kam lindur, se nuk po m� lipset asgj�, po desh�t dhe mos ma sillni m� fare�ve� m� lini t� fle rehat, se po t� isha diversant nuk vi p�r t� fjetur n� hotel mu n� qender t� Shkodres, por do shkoja nd�r male, o budallenj�!� dhe i �veshun nga shtrati e n� brek� me �pasaport� n� dor�tregonte Mikeli, u thonte polic�ve: �Na merreni�m� lini rehat�se t� gjitha m�i keni marrur e, po desh�t po u jap dhe brek�t, q� m� ka dhen� shefi juaj�!� I nevrikosun, Pirro i kishte hjek� edhe ata�e ua kishte hjedh� n� korridor�
Ja pra vlera e �pasaport�s� q� kishim na.. shqiptar�t�!
Ja pra, a besoni, se nga �lufta e kllasave��kishte njer�z q� prej asaj �pasaport� arrit�n dhe� mbet�n edhe pa� brek�..!
Kjo asht nj� faqe e librit K.Prennushit, �Rrim� shtremt� e flasim ndrejt�, botue n� Shkoder, n� vitin 1931.
Libri asht ble n� Kor�� dhe ishte n� bibliotek�n e familjes �Kristo Floqi��
Mbas shtetzimit t� sht�pis� komunist�t i mor�n edhe bibliotek�n e Tij� ashtu si Lef Nosit etj.
Sot ashtu si gjithshka e shtetzueme nga pushteti i komunist�ve edhe librat e bibliotek�s s� Familjes s� Nderueme t� dr. avokat Kristo Floqit, jan� prap n� pronsi t� shtetit �demokratik� shqiptar�
Kjo flet� d�shmon shpjegimin e t� Ndjerit Pirro, djalit t� Kristos, ba n� Shkoder rreth vit�ve 1960.
V�llaz�n Shqiptar�!
P�r Pirron�k�ta libra kushtonin �ma shum� se sht�pijat�nd�rsa p�r shum� �institucione� q� u jan� pla�kit� e shtetizue k�ta thesare�SOT k�ta vazhdojn� mos me pas� �asnj� vler� derisa nuk u jep�n pronarit apo institucionit t� ligjsh�m�q� i p�rkasin, edhe pse thohet se ka �institucione t� drejt�sis녔 n� Shqipni.
Fotokopja e librit asht ba nga autori i artikullit n� vitin 1998 n� Bibliotek�n Komb�tare Tiran�.