Edita Ku�i-Ukaj
Tentimi i Qeveris� s� Kosov�s p�r futjen e edukat�s fetare ne shkolla parainiversitare, �sht� nj� p�rpjekje e pamenduar dhe shum� e rrezikshme n� kontekstin e gjendjes n�p�r t� cil�n jetojm� si shtet i brisht� dhe si komb me tendosje t� brendshme. Kjo �sht� nj� p�rpjekje klandestine e qeveris�, e cila pa ndonj� debat publik, ashtu si� ndodh n� shoq�rit� per�ndimore, vendos p�r nj� ��shtje kaq madhore p�r vendin. Kosova �sht� nj� shtet shum� i ri, andaj prioritet e saj nuk jan� debatet nd�rfetare, por forcimi i shtetit, q� t�i jepet fizionomia reale shtetit. Ne kemi nevoje m� shum� p�r zbatimin e ligjeve dhe p�r nj� sistem shkollor funksional. N� k�t� aspekt, e fundit do t� ishte n� list�n e gjat� t� sfidave p�r krijimin e nj� shteti funksional, edukimi fetar, i cili �sht� nj� formulim krejt�sisht i pakuptimt�. Po, �ka kuptohet me edukim fetar? A din kush se �ka do t� thot� kjo, p�rve� se nj� p�rpjekje e qarqeve ekstreme islamike, n� krye me Partin� e Drejt�sis� dhe p�rkrahur nga Parta Demokratike, q� duan ta destabilizojn� shoq�rin� nga brenda.
Un� q� jam rritur dhe shkolluar n� Per�ndim, k�t� fraz� nuk e kam d�gjuar t� p�rdor�t ndokund n� shtet normale. Kjo p�r faktin se edukimin fetar, nuk duhet ta jap shkolla, por familja, kishat, xhamia, sinagoga dhe objektet tjera fetare. Kjo �sht� p�rpjekje fundamentaliste dhe aspak n� kuad�r t� nevojave p�r arsimimin e shoq�ris�.
Duke qen� e rritur dhe shkolluar ne Suedi, kam m�suar l�nd�n religjion, si l�nd� n� t� cil�n m�sohen t� gjitha fet� bot�rore, duke ja filluar nga feja e par�, Hinduismi, pastaj Budizmi dhe fet� monitoiste Judaizmi, Krishterimi � katolicizmi, ortodoksizmi, protestanizmi, Islami- sunni dhe shia, dhe duke p�rfunduar me sektet e ndryshme t� m�vonshme. Ky model �sht� informues dhe jep t� dh�na t� mjaftueshme mbi normat dhe parimet e feve, por nuk e edukon nx�n�sin sesi duhet femra t� mbulohet n� mosh� t� njom�, apo pse vet�m kjo fe na qenka e past�r?
Un�, ashtu sikurse �do i edukuar n� sistemin suedez, ndjehem shume e prelivigjuar n� k�t� shoq�ri shqiptare, ngase kemi dituri solide p�r t� gjitha religjionet bot�rore. E p�r k�t�, duhet t� fal�nderohet sistemi shkollor suedez, i cili ju jap gjeneratave t� t�ra informacion t� pa indoktrinuar dhe llojllojshm�ri, n�p�rmjet teksteve profesionale dhe natyrisht n�p�rmjet pedagog�ve t� arsimuar n� l�nd�n e religjionit.
�sht� shqet�suese lejimi i edukimit fetar n�p�r shkolla shqipe n� Kosov�. Askush nuk e din se si �sht� e paramenduar ky edukim, kur dihet se tendencat p�r ta fut fen� n� shkolla n� m�nyr� klandestine, vin� n� m�nyr� t� nj�anshme nga qarqet islame n� Kosov�, p�r t� cil�n nuk pajtohen katolik�t, protestant dhe shum� qytetar� agnostik e t� tjer� n� Kosov�. Kosova nuk ka pedagog� t� arsimuar n� l�nd� tjera, e le m� n� k�t� fush�. N�se futen hoxhallar�t a prift�rinjt� n� shkolla, kjo do ta l�ndonte r�nd� arsimin n� Kosov� dhe do t� krijonte tensione t� paparashikuara, kur dihet fakti se shoq�ria e Kosov�s �sht� heterogjene fetarisht dhe me nj� histori specifike. Pra, shqet�simi tjet�r nd�rlidhet me faktin se jemi komb i rrall� q� p�rfaq�sohem ne tri fe. Si do t� edukon k�ta t� rinj dhe ku do t� mbetet kombi? A do t� provokohet urrejtja nd�rfetare mes shqiptar�ve me k�t� veprim qyqar t� qeveris�? Mendja m� thot� se po. Ne jemi duke krijuar nj� shtet t� ri dhe �do dit� e m� shume e shohim se �far� rreziku ka tek ne nga problemet e identitetit shqiptar dhe at� fetar�.
Prandaj, ne nuk jemi t� gatsh�m p�r k�t� edukim fetar, si� po k�rkohet, sepse as q� ka pasur fare debat publik�, e as nuk ka dhe nuk do t� ket� Kosova pedagog� n� k�t� fush� s� paku p�r disa vite. Sipas Kushtetut�s s� Kosov�s, ne jemi shtet laik dhe p�r �far� arsye do t� lejonte Qeveria e Kosov�s mbajtjen e l�nd�s fetare n�p�r shkolla, n� t� cil�n hoxhallar�t do t� i edukonin f�mij�t mysliman, nd�rsa katolik�t, protestant dhe t� tjer�t do ta refuzonin nj� gj� t� till�? Kjo nuk i ngjan shtetit laik, por nj� shtetit religjioz�, themelet e s� cilit mund t� rr�nohen keq. Kosova nuk duhet t� ket� dilema n� rrug�timet e saj drejt� oskidentit, ndryshe, e ardhmja e tij nuk do t� jet� prosperuese.