© AFP. Een euroshop in Athene.
Een bankenrun, een avondklok: het is mogelijk dat het in Griekenland zover komt als het failliet gaat. 'Maar de EU zal het land ook dan niet laten vallen.'
Als een bedrijf failliet gaat, krijgen werknemers van de ene op de andere dag geen salaris meer. De rechtbank stelt een curator aan die tot taak heeft de boedel uit te winnen ten behoeve van de schuldeisers. Soms wordt het hele hebben en houden van een bedrijf verkocht aan de hoogstbiedende op een zogenoemde executoriale veiling.
Zo werkt het niet als een land - of eigenlijk de overheid van een soeverein land - failliet gaat. Griekenland houdt niet op te bestaan. En er komt ook niet iemand van buitenaf die alle activa (bezittingen) van het land gaat verkopen zoals eilanden, antiquiteiten, gronden en opstallen. 'Een faillissement van een land is technisch ingewikkeld en moeilijk te regisseren', zei minister De Jager vorig jaar. De situatie is dit keer nog gecompliceerder, omdat Griekenland geen eigen munt heeft.
Er is ook geen precies scenario van de gevolgen voor het Griekse volk te schetsen. Vast staat dat Griekenland van de ene op andere dag geen kapitaal van buiten meer kan aantrekken als het niet meer aan zijn verplichtingen voldoet. Alle kredietkranen gaan dicht.
Het noodfonds EFSF zal geen nieuwe leningen meer geven aan de Griekse overheid voor herfinanciering van de staatsschuld en de Europese Centrale Bank zal geen liquiditeiten aan Griekse banken meer geven. Ook niemand anders zal Griekenland meer geld uitlenen.
De Griekse banken zullen in het faillissement worden meegesleurd omdat zij hun geld voor een groot deel in waardeloos geworden staatsobligaties hebben belegd. Alle banken zullen de deuren sluiten om een bankrun te voorkomen.
Pinpassen zullen niet meer werken, net zoals creditcards. Fabrieken, die afhankelijk zijn van onderdelen uit het buitenland, zullen de deuren (tijdelijk) moeten sluiten en hun werknemers naar huis sturen. De enige andere oplossing is boter bij de vis geven.
Veel producten (koffie, benzine, zuivel en vlees) die nu voor het overgrote deel worden ingevoerd, zijn moeilijk of niet verkrijgbaar. De politie gaat mogelijk staken, omdat het loon niet meer volledig of helemaal niet wordt uitbetaald.
Misschien zal een avondklok moeten worden ingesteld of zal het leger moeten worden ingeschakeld om voedselrellen te voorkomen. De regering zal noodmaatregelen moeten nemen. In Argentinië werd na het faillissement van 2002 de ruilhandel weer officieel ingevoerd. Argentinië kon nog zelf geld blijven bijdrukken, hoewel de munt waardeloos was geworden. Dat kan Griekenland niet.
Volgens hoogleraar monetaire economie Harald Benink van de Universiteit van Tilburg zal de centrale bank van Griekenland een nieuwe munt moeten invoeren: bijvoorbeeld de nieuwe drachme.
Daarin zullen de overheidsuitgaven worden betaald. Ook alle banksaldi in Griekenland zullen in die munt worden omgezet. Mogelijk zal het bedrag worden beperkt dat de Grieken wekelijks mogelijk opnemen, bijvoorbeeld tot omgerekend 200 euro.
Hoe sterk de drachme is, hangt af van het vertrouwen dat de burgers in de munt zullen hebben. Als er te veel munten worden uitgegeven, leidt dat tot een hoge inflatie. Verwacht wordt dat de nieuwe drachme meteen met mogelijk 50 tot 70 procent wordt gedevalueerd.
Dit betekent dat de lonen ook met dat percentage omlaag gaan, net als de prijzen. Importen worden zo duur dat Grieken weinig meer in het buitenland zullen kopen en dankzij de lagere prijzen veel zullen kunnen verkopen. De handelsbalans zal snel verbeteren, omdat het land heel goedkoop wordt voor toeristen.
De euro zal echter niet uit beeld verdwijnen. Veel Grieken hebben hun euro's al weggezet in het buitenland. Die zullen blijven rouleren. De euro blijft als harde munt naast de boterzachte drachme bestaan.
Benink denkt niet dat de eurozone de rug naar Griekenland zal kunnen toekeren. Als het land al uit de eurozone kan worden gezet - en daarover zijn de deskundigen het niet eens - zal Griekenland toch EU-lid mogen blijven.
'Misschien krijgt Griekenland wel een 'euroholiday' voor een periode van tien jaar', zegt Benink. 'Maar de EU kan Griekenland niet laten vallen, al is het alleen omdat het geen land in chaos zijn achtertuin zal willen hebben. Griekenland krijgt dan dezelfde status als Hongarije. Ook dat land wordt door de EU geholpen - zelfs met geld uit de structuurfondsen, wat veel gunstiger is dan de leningen die Griekenland nu krijgt.'
Zo werkt het niet als een land - of eigenlijk de overheid van een soeverein land - failliet gaat. Griekenland houdt niet op te bestaan. En er komt ook niet iemand van buitenaf die alle activa (bezittingen) van het land gaat verkopen zoals eilanden, antiquiteiten, gronden en opstallen. 'Een faillissement van een land is technisch ingewikkeld en moeilijk te regisseren', zei minister De Jager vorig jaar. De situatie is dit keer nog gecompliceerder, omdat Griekenland geen eigen munt heeft.
Er is ook geen precies scenario van de gevolgen voor het Griekse volk te schetsen. Vast staat dat Griekenland van de ene op andere dag geen kapitaal van buiten meer kan aantrekken als het niet meer aan zijn verplichtingen voldoet. Alle kredietkranen gaan dicht.
Het noodfonds EFSF zal geen nieuwe leningen meer geven aan de Griekse overheid voor herfinanciering van de staatsschuld en de Europese Centrale Bank zal geen liquiditeiten aan Griekse banken meer geven. Ook niemand anders zal Griekenland meer geld uitlenen.
De Griekse banken zullen in het faillissement worden meegesleurd omdat zij hun geld voor een groot deel in waardeloos geworden staatsobligaties hebben belegd. Alle banken zullen de deuren sluiten om een bankrun te voorkomen.
Pinpassen zullen niet meer werken, net zoals creditcards. Fabrieken, die afhankelijk zijn van onderdelen uit het buitenland, zullen de deuren (tijdelijk) moeten sluiten en hun werknemers naar huis sturen. De enige andere oplossing is boter bij de vis geven.
Veel producten (koffie, benzine, zuivel en vlees) die nu voor het overgrote deel worden ingevoerd, zijn moeilijk of niet verkrijgbaar. De politie gaat mogelijk staken, omdat het loon niet meer volledig of helemaal niet wordt uitbetaald.
Misschien zal een avondklok moeten worden ingesteld of zal het leger moeten worden ingeschakeld om voedselrellen te voorkomen. De regering zal noodmaatregelen moeten nemen. In Argentinië werd na het faillissement van 2002 de ruilhandel weer officieel ingevoerd. Argentinië kon nog zelf geld blijven bijdrukken, hoewel de munt waardeloos was geworden. Dat kan Griekenland niet.
Volgens hoogleraar monetaire economie Harald Benink van de Universiteit van Tilburg zal de centrale bank van Griekenland een nieuwe munt moeten invoeren: bijvoorbeeld de nieuwe drachme.
Daarin zullen de overheidsuitgaven worden betaald. Ook alle banksaldi in Griekenland zullen in die munt worden omgezet. Mogelijk zal het bedrag worden beperkt dat de Grieken wekelijks mogelijk opnemen, bijvoorbeeld tot omgerekend 200 euro.
Hoe sterk de drachme is, hangt af van het vertrouwen dat de burgers in de munt zullen hebben. Als er te veel munten worden uitgegeven, leidt dat tot een hoge inflatie. Verwacht wordt dat de nieuwe drachme meteen met mogelijk 50 tot 70 procent wordt gedevalueerd.
Dit betekent dat de lonen ook met dat percentage omlaag gaan, net als de prijzen. Importen worden zo duur dat Grieken weinig meer in het buitenland zullen kopen en dankzij de lagere prijzen veel zullen kunnen verkopen. De handelsbalans zal snel verbeteren, omdat het land heel goedkoop wordt voor toeristen.
De euro zal echter niet uit beeld verdwijnen. Veel Grieken hebben hun euro's al weggezet in het buitenland. Die zullen blijven rouleren. De euro blijft als harde munt naast de boterzachte drachme bestaan.
Benink denkt niet dat de eurozone de rug naar Griekenland zal kunnen toekeren. Als het land al uit de eurozone kan worden gezet - en daarover zijn de deskundigen het niet eens - zal Griekenland toch EU-lid mogen blijven.
'Misschien krijgt Griekenland wel een 'euroholiday' voor een periode van tien jaar', zegt Benink. 'Maar de EU kan Griekenland niet laten vallen, al is het alleen omdat het geen land in chaos zijn achtertuin zal willen hebben. Griekenland krijgt dan dezelfde status als Hongarije. Ook dat land wordt door de EU geholpen - zelfs met geld uit de structuurfondsen, wat veel gunstiger is dan de leningen die Griekenland nu krijgt.'
Bron : De Volkskrant Nederland