Din Gjocaj- Mehmeti, poet me origjinë nga Gjakova. Poezia e tij është prezantuar në shumë antologji të poezisë shqipe dhe është përkthyer në mbi 8 gjuhë. Thelbi i poetikës së tij shprehet në konstruktet e tipit: dritë-terr, jetë-vdekje, që zbulojnë natyrën e subjektit lirik, njeriut me shpirt të trazuar e të përçarë më dysh.
Botohen poezitë e fundit të Din Gjocaj- Mehmetit
Poezitë e fundit që poeti i njohur Din Mehmeti i ka lënë në dorëshkrim janë përmbledhur në “Vajet e shiut”, i cili ka dalë nga shtypi.
Ali Jasiqi, redaktor, dhe Halil Haxhosaj, recensent, janë përkujdesur për botimin e poezive të cilat Mehmeti i ka shkruar në kohën kur ka kaluar muajt e fundit të jetës.
“Kjo përmbledhje është dëshmi më e mirë se edhe në ditët e fundit të jetës Mehmeti ka shkruar poezi dhe ka skalitur vargje në momentet e fundit të jetës”, ka thënë Muharrem Kurti, kryetar i klubit letrar “Gjon Nikoll Kazazi” të Gjakovës, klub ky që është themeluar nga vetë Mehmeti,shkruan ''Koha ditore''.
Kjo është vepra e 17-të e poetit të njohur Din Mehmeti, i cili vdiq më 12 nëntor.
Din Gjocaj- Mehmeti lindi në fshatin Gjocaj afër Junikut më 7 maj 1929. Shkollën fillore e kreu në Junik, kurse të mesmen (normalen në Gjakovë). Studioi gjuhën e letërsinë shqipe në Universitetin e Beogradit, ku u diplomua në vitin 1959. Po aty regjistroi edhe studimet pasuniversitare dhe i dha të gjitha provimet, kurse punimin e magjistraturës me titull: “Nëna në strukturën e poezisë lirike familjare shqiptare” e mbrojti në Universitetin e Prishtinës në vitin 1976.
Din Mehmeti ka punuar si inspektor i shkollave në Lipjan në vitet 1952-1954, si gazetar i rubrikës së kulturës në gazetën “Rilindja” në vitin 1959-1962, si profesor i gjuhës dhe i letërsisë shqipe në normalen dhe gjimnazin e Gjakovës në vitet 1962-1967, kurse nga ky vit deri në pension punoi si profesor i letërsisë shqipe në Shkollën e Lartë Pedagogjike “Bajram Curri” në Gjakovë si dhe në Fakultetin e Edukimit në Gjakovë. Me shkrime letrare, me poezi është marrë qysh herët. “Të resë s’anë”, është poezia e tij e parë e botuar në revistën letrare “Jeta e Re” nr. 2, 1949.
Veprat e botuara në Prishtinë:
“Në krahët e shkrepave”, Prishtinë, 1961
“Rini diellore”, Jeta e re, Prishtinë, 1961
“Dridhjet e dritës”, Prishtinë, 1969
“Heshtja e kallur”, Prishtinë, 1972
“Ora”, Prishtinë, 1974
“Ikje nga vdekja”, Prishtinë, 1978
“Fanar në furtuna”, Prishtinë, 1981
“Zogu i diellit”, poezi të zgjedhura, Prishtinë, 1982
“Fatin tim nuk e nënshkruaj”, Prishtinë, 1984
“As në tokë as në qiell”, Prishtinë, 1988
“Gjaku që këndon”, Prishtinë, 1993
“Prapë fillimi”, Prishtinë, 1996
“Lumturia është mashtrim”, Prishtinë, 1999
“Mos vdis kur vdiset”, Prishtinë, 2001
“Verbim i bardhë”, Prishtinë, 2004
“Agu” (dramë), Prishtinë, 1982
Vitin e kaluar (2009) iu botua vepra Kompleti i veprave në pese (5) vëllime.
Veprat e botuara në Tiranë:
“Mallkim gjaku”, “8 Nëntor”, 1973.
“Poezi”, (Përzgjedhje) nga Fatos Arapi, “Naim Frashëri” Tiranë, 1985.
“Klithmë është emri im” , Përzgjedhje e poezive nga vet autori Din Mehmeti, botoi, “Ora”, Tiranë, 2004.
“Zjarri i këngës”, poezi, botoi, Botimet “Onufri”, Tiranë, 2007.
“Vaji i shiut” “Jeta e re” Prishtinë 2010
Në gjuhën serbokroate i janë botuar:
Pesme” (përzgjedhje) e të përkthyera nga Mirko Gashi, “Narodna Knjiga”, Beograd, 1976
“Vreme” (“Koha”), “Jedinstvo”, Prishtinë, 1982
Në gjuhën frënge i është botuar:
“Erdhi koha” (“Il est temps”) antologji përkthyer nga Elisabeth Chabuel, në botim të shtëpisë botuese “META-EDITIONS”, Paris, 2006
Din Mehmeti është autori edhe i shumë panoramave e antologjive në gjuhë të tjera:
“Dega e pikëlluar” (me Sabri Hamitin), Rilindja, Prishtinë, 1979 në gjuhën gjermane, frënge, angleze dhe arabishte (Kuvajt)
“Poeti albanesi in Jugoslavia”, La Battana, Rijeka, 1979
“La parole rinato” - (“Fjalë të rilindura”), (me Giasomo Sekoti), Rilindja, Prishtinë, 1970
Din Mehmeti është prezantuar në shumë panorama e antologji shqiptare në gjuhë të huaja:
“Shtigjet e qëndresës” - “Stazama otpora” (grup përpiluesish) Klubi i punëtorëve letrarë të Kosovës, Prishtinë, 1961
“Panorama e letërsisë shqipe në Jugosllavi” (grup përpiluesish) Enti i Teksteve, Prishtinë, 1964
“Për ty”, Poezi nga Kosova, Naim Frashëri, Tiranë, 1969
“Antologjia e lirikës shqipe” (akad. Rexhep Qosja, Rilindja, 1970 dhe Enti i Teksteve 1985)
“E di një fjalë prej guri”, Antologji e poezisë së Kosovës, Naim Frashëri, Tiranë
“Antologji e poezisë së sotme shqipe në Jugosllavi”, Jehona, Shkup, 1977
“Iz savremene albanske poezije” (Dr. Agim Vinca, Sarajevski Dani Poezije, Sarajevë, 1985)
“Antologjia e përshpirtshme shqipe” (Zgjodhi Anton Nikë Berisha), Prishtinë, 1999
“Poesia del Kosovo” (përgatitur Daniele Gianeane) italisht, 1999
“Antologjia e poezisë shqipe e shek.XX” (zgjodhi dhe përktheu: Kun Stasjens) flamange, Amsterdam, 2000.
“Antologji e poezisë shqipe” (Dr. Ali Aliu) Tetovë, 2000
Katër poetë (zgjodhi e përgatiti Xhevahir Spahiu), Tiranë, 2000
Antologji e poezisë shqipe: “Shqipet dhe malet”, në suedisht
“Sytë që shkrepin dashni” (Poezi të nëntëve), Jeta e re, Prishtinë, 1959
Aiers voix Albaneses dons La Niut chox de txtes presentes et traduits par Alexander Zotos, Paris
“Një gur i çarë”, antologji për Kosovën (përgatitur nga Ali Podrimja) Prishtinë, 2005
“A split stone” (Antologji e përgatitur nga Ali Podrimja) Translated from Albanian Avni Spahiu, Prishtinë, 2006
“Antologia poeziji albanskiej XX Ëieku” (Përgatitur dhe përkthyer në polonisht nga Mazllum Saneja), 2005
Din Mehmeti është prezantuar me panorama të veçanta dhe të përbashkëta në shumë gjuhë të botës të përkthyera nga Robert Elsie dhe Hans-Joachim Lankosh në gjuhën angleze dhe gjermane nëpër revista dhe gazeta.
Shpërblimet e fituara:
1972 - Shpërblimi i Dhjetorit për librin “Heshtja e kallur”
1978 - Shpërblimi i Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës për librin “Ikje nga vetja”
1984 - Shpërblimi i “Rilindjes” dhe Mitingut të poezisë për librin “Fatin tim nuk e nënshkruaj”
2005 - Shpërblimi Kombëtar “Azem Shkreli” për vepër jetësore në krijimtarinë artistike iu nda nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sporteve të Kosovës.
Për krijitarinë poetike të Din Mehmetit kanë shkruar:
Hasan Mekuli, Rexhep Qosja, Ali Aliu, Fatos Arapi, Ali Jasiqi, Adriatik Kallulli, Mensur Raifi, Robert Elsie, Hans-Joachim Lankosh, Ferkli Jorgoni, Drashko Rexhep, Emin Kabashi, Ibrahim Rugova, Agim Vinca, Elisabeth Chabuell, Mehmet Kraja, Basri Çapriqi, Halil Haxhosaj, Hasan Hasani, Jonuz Fetahaj, Besim Muhadri,Flori Bruqi, Pjetër Geci, Fatmir Terziu dhe shumë kritikë të tjerë shqiptarë dhe të huaj.
Din Mehmeti ishte anëtar i kryesisë dhe themelues i Klubit letrar “Gjon Nikollë Kazazi” i Gjakovës, anëtar i PEN Qendrës së Kosovës nga viti 2004.
Vdiq në Gjakovë më 12 nëntor 2010.
ZOG MENDIMI
Duke shprushur mendimin
Lindi një zog i bardhë
Shumë kohë me këngën e vet
Mbolli lule në rrudhat e mia
Shumë kohë syve m’u dha dritë
Rrugë hapave
Sa herë këndonte për mua
Mblidheshin rreth tij
Shpendët gjakatarë për ta ngrënë
Por zogu fshihej në honin
E thellë të Unit tim
Nuk këndonte duke ikur
Me frikë në palcë nuk jetohet
M’i lëshoi në veshë këto fjalë
Me një cicërimë
Dua të fluturoj lart në qiell
Të ndërroj formë
Këngë shiu të bëhem
E të bie mbi tokë
03.05.2010.
O INAT O INAT
O inat o inat
Farë e zezë
E mbjellë
Në gjakun tonë
Shtiresh se fle
E syrin e ndezur
Si të gjarprit në pusi
Duke e pritur gjahun
Për të zgrapua
Pikë e pesë na bëre
S’ke besë fe atdhe
Ngjyrë në fytyrë s’na le
Na nxive skuqe zverdhe
Tokë të djegur na bëre
Je shtrëngatë e zezë e shpirtit
Të përlyer nga urrejtja
Dhëmb i mprehtë bishe
Që kullon gjak mbi dhe
Gjakovë, 20.02.2010.
ËNDËRR E TRISHTË
Mesnatë
Kërcëllitje të egra dhëmbësh
Në shtratin tim
Në çarçafët e bardhë
Ujq të kërleshur
Shkoqnin nga një copë mish
Në trupin time ulërinin
I rrudhja këmbët
E fshehja kokën nën jastëk
Të mos më gjejnë
Bëhesha gjithnjë më hiç
Lutesha për ndihmë
Zoti ishte larg për mua ...
MENDIM KRAHËTHYER
Ku po më çon
Mendimi im krahëthyer
Më tërheq zvarrë
Si bisha sakrificën
E vet në pyll
E s’ më lë të klith
E të lutem s’ më lë
Ku po ma thyen qafën
Mendimi im krahëthyer
Më tërheq dhunshëm
Sikur mos të kisha shpirt
E s’ m’i lë sytë të rigojnë shi
Kur shikojnë të largëtat brigje
Të bardhat
Të nxirat ...
Gjakovë, maj, 2009.
THIRRJET E NËNËS
Rri mendueshëm si një bust
Në kodër të fshatit
Shikon diku në thellësi
Të më shoh
Ku jam e ku s’jam
Të më thotë diçka të shtrenjtë
Që e ruan vetëm për mua
Diçka që ia zë frymën
Që ia zbardhë flokun
Që ia futon jetën
Për ta shpallur zemrën nga e keqja
Për t’i shkundur lotët
Degëzuar fytyrës së zverdhur
ZËRI I NËNËS
Këtu nuk të ka kush mërzi
Të duan guri e druri
Gjethet bari bjeshka verriri
Të duan rrugët shtigjet
Lumenjtë gurgullues urat
Zogjtë cicërojnë për ty
Degëve të pemëve
Të duan ajri shiu dielli
Edhe çiftelia edhe fyelli të duan
Të do vendi e kuvendi
Të duan gurët e murit të shtëpisë
Trarët kulmi me strofuj lejlekësh
Eja birë të m’i bësh shpirtit dritë
Se jeta është sa çel e mbyll sytë
E nata është e pafund
ORA E VDEKJES
(Elegji me rastin e vdekjes së vëllait
tim Halit Gjocit)
1.
Ora tetë e mëngjesit Liti vdiq
Shkoi buzagaz në krahët e një përralle
Të pafund ishte vapë dielli shkrumbonte
Klithmat dhe gjëmat rreth tij e pastaj
Më bëhej shkretëtirë në dhomë shpirti
Sa digjej sa bëhej akull ora në mur
Sy i verbuar akrepat pikonin ngjyrë
Të zezë askush s’dinte ç’kohë ishte
Koha kishte dalë jashtë vetes jashtë
Njerëzve askush s’i përngjante vetes
Dhoma i fshinte lotët merrte frymë
Me vështirësi ndërronte ngjyrat herë
Të kuqen mbi të zezën herë të zezën mbi
Të kuqen mbi të verdhën të lulesën
Drita villte pikëllimin e pikëllimi
Bëhej akullnajë ishte ora tetë e
Mëngjesit Liti vdiq
2.
Kush të stërkeqi kështu Lit
S’jam mësuar të të shoh gojëmbyllur
Syngrirë ti më thoshe: plumbi i pushkës
Nuk më shpon s’ka zjarr që më djeg
S’ka lumë që më mbyt njeriu s’duhet
Të vdes për së gjalli pa i zbrazë të
Gjitha fjalët pa kënduar një këngë
Pa shkrepur asnjë pushkë pa e bërë për
Kosovën asnjë luftë na thoshe se
Jetën duhet ta fitosh duke ecur
Përpara për ta bërë shpirtin
Shesh të dritës dhe dashurisë
Vëllathi im i mirë më thuaj kush
T’i shkuli rrënjët që i kishe të
Përlidhura për eshtrat e trollit
T’i heshtë hidhëruar rreth teje
Edhe lotët e ajrit po ngrijnë
3.
Mos vajtoni për të lëreni të fle
Si shqiponja në çerdhen e vet
Është duke fluturuar në krahët
E ëndrrave përtej dritës territ
Për ta gjetur një tjetër jetë
Shikojeni sytë i ka drejtuar
Nga qielli për ta gjetur yllin
E vet që do t’i prijë rrugës së
Pafund nëpër natë mos klithni
Për të mos thoni kulla mbeti
Shkret shikojani ballin e ka log
Betejash sytë plot fitore duke
Luftuar kundër korbave që krrokatnin rreth
Djepave mos gjëmë se do t’ia
Merrni pahin do t’ia zverdhni
Burrërinë trimërinë është kalorës
I paepur furtunave lëreni të hyjë
Në përjetësinë e vet të papërlotur
4.
Pres të më flasësh ti heshtë ti ke
Çka të thuash pastroje shpirtin nga
Fjalët e liga o sot o kurrë bëhu
Ai që ishe. Mos jeta është sot
Në të sotmen shihet e shkuara dhe e
Ardhmja. Na jetojmë në të gjitha kohërat
Dhe me të gjitha vdesim nuk shkohet pa
U dëlirë nga myshqet e fjalëve pa lënë
Gjurmë nuk shkohet nuk vdiset për së gjalli
Kurrë s’të kam parë kështu vëllathi im
Të përmbytur me ngjyrë të zbehtë si tash
Me sy të ëndërrt të drejtuar kah retë
Kurrë s’të kam parë kaq të tretur kaq
Tjetër afër teje rri si një cung i zi
Po pres të më flasësh kot heshtja i jep
Heshtjes heshtje mbjellin gjëmë bluajnë
Jetën derdhin lot mbi gjithçkafën që
Shihet e s’shihet se jeta është pjesë
E dhimbjes buzëqeshje e mashtruar
5.
Mjegull e zezë mbi kokën tënde Lit
I verbon sytë fjalët mendimet ëndrrat
Zhgjëndrrat rrugët sheshet thyejnë qafën
Shtyhen e pështyhen shtrydhen e ndrydhen
Jeta bartë ngjyrën e vdekjes vdekja atë
Të jetës asnjë fjalë s’i jep shpresë
Fjalës asnjë këngë nuk zbret në shpirt
Mjegull e futuar mbi kokën tënde Lit
Afër teje jam e nuk po më sheh nuk e
Meritoj hidhërimin tënd unë të doja shumë
Ti e di këtë e tash je bërë tufan e
Më bëre të huaj jo jo i yti jam në
Gjinjtë e një nëne kemi thithë puthjet
E saj na kanë rritur mjegull e zezë
Mbi kokën tënde ka rënë Lit ke rënë
Pas shtatë kodrave të zeza në orbitën
E territ në atë botë të përjetshme
Ku vdesin edhe ëndrrat ku hi bëhet jeta
VAJET E SHIUT
DRUNJËZIMI I SHPIRTIT
Kur lufta e shkretoi fshatin tim
E njerëzit ikën e s’u kthyen më
Ndodhi një hata më tha miku im
Pylli i rrëqethur si një bishë e uritur
Iu vërsul fshatit dhe pasi e kafshoi
Egërsisht atje ku kishte mbetur
Gjurmë njeriu e futi nën Perandorinë
E vet të verdhë e fshati dhe shpirt
Tash sa herë shkoi atje për t’u çmallë
Shoh hije njerëzish nëpër drurë
Nuk dëgjoj as këngë as vaje
Vetëm varrezat atje në breg
Më flasin me duar të ngritura:
Na jemi këtu më thonë të lidhur
Për damarët e tokës sonë
S’kemi ku të shkojmë
Më vjen të qajë por të ngrirë i kam lotët
Ndjej se si pylli ma ngjyros
Shpirtin me trunjëzon ma lidhë
Për rrënjët e veta të mos i largohem më kurrë
Gjakovë, 2001
PËRJETËSI
Kur shkoj në fshatin e lindjes
Gjithçka zgjohet
Gjethet duke u rënë defeve
Përqafohen
Bari tregon ëndrrat e rritës së vet
Lumi i këndon burimit nën shkëmb
Njerëzit dalin të më përshëndesin
Nga zjarrishtat e këngëve të gjata
Që e lidhin jetën me vdekjen
Shkëmbinjtë flasin shkëmbese
Si njerëzit
Retë e futuara çmendurisht ikin qiellit
Zogjtë shfaqin koncert festiv
Toka m’i tregon bredhjet lojërat
Dashuritë zënkat e bëra
Ma kthen tërë jetën
Më bën të përjetshëm
SHKRONJAT
Një shkronjë e bardhë
Në letrën e zezë ngrirët
Një shkronjë e zezë
Në letrën e bardhë shkrihet
Si dy perandori armike
I shkëmbejnë vetëtimat
Në fund të ëndrrave të thara
Ku fillon hiri i jetës
E bardha e ngjyros të zezën
E zeza të bardhën
E shpirtëzojnë njëra- tjetrën
Para se të vdesin
2008
EC E DIJE KUJT I TAKON
JETA IME
Ec e dije kujt i takon jeta ime
Ndoshta zogut të agullimës
Që u dogj në pyllin e zi –
Zogut të shenjtë që la hirin
E krahëve të bardhë
Për kaltri e diell
Apo vajeve të shiut
Që shkruan simfoninë e pikëllimit
Për ditën e thithur
Nga terri i pafund
Ec e dije kujt i takon jeta ime
Ndoshta fërfëllizave dimërore
Që bartin hirin e oxhakut tim
Të vrarë nga rrufetë
Apo shkëmbit të çmendur mbi fshat
Që pëlcet përbrenda e nuk flet ...
ARTI I RËNIES SOLEMNE
Në parkun e qytetit
Gjethet e drurëve
Bien mbi kokën time
Të përdyllura
Të thara të rrudhura
Si fytyra ime
Bien krenarisht të pikëlluara
Duke shfaqë balet –
Artin e rënies solemne
Dikur ato hapnin pllaja të blerta
Shkretëtirave të shpirtrave
Të mos vdiste dashuria
TERRI MBRETËRIA E PËRJETSHME E NJERIUT
KARNEVALET E HIJSHME
Karnavalet mbaruan
Bota u qesh u përqesh
U bë u zhbë ndryshe
Pati të qeshura të zjarrta
Pati edhe aso të përlotura të ngrira
Një frymë e fortë u lëshua mbi dhe
Lëkundi gjithçka
Shkuli me rrënjë lisat legjendarë
Ranë edhe maskat e jetës së mashtruar
Ranë edhe ngjyrat e fytyrave
Rrugët e dritës u mbushen me baltë
Urat e kalbura mbi lumenjtë e kuq
Nuk i mbanin hapat
Mbeti vetëm shkretia e përdjegur nga rrufetë
Jeta e vdekja mesveti për t’i ushtruar dhëmbët
Njeriu zbriti në fund të njeriut
Me pishtarë të ndezur
Poshtë atje në fund të botës pa diçka
Dhe u kthye i tmerruar flokëzbardhur
E lanë edhe sytë
KJO KAFSHË E ZEZË
Kjo natë e tërbuar kafshon
Ku zemra pikon helm
Ku shpirti dhemb
Nga terri që ndrydh
Mihi thellë në vete
Për të gjetur shpëtim
Kot ... Ndjej se si përtyp
Se si i ngul dhëmbët e zi
Deri në asht deri në klithmë
Kjo kafshë e zezë
Që nuk vdes kurë ...
LULE DRITE
(Zeqë Shehut)
U nise nga etjet e përdjegura
Për të arritur në Bregun e Bardhë
Lumenj pa ura
Rrugë të gjarpinjtë
Krrokama korbash mbi kulla
Por ti nuk ndaleshe
Bëhej furtunë
Rrufetë vrisnin lisat e gjatë
E mbi ty qielli rigonte lot
Por ti nuk ndaleshe
Zemrën e bëre fanar
Rrugës së gjatë nëpër natë
Dhe kur e gjete veten e gjallë në vete
Mbolle lule drite në besimin tënd
Gjakovë, 15. 12. 2009.
LAVROVE KOKËN E LETRËS
SË BARDHË
(Ali D. Jasiqit)
Ku e gjete atë penë magjike
Që rrëshqet si rreze
Në tokën e letrës së bardhë
O Ali Jasiqi
Lëvron me të
Derisa prek në ujë
Derisa prek në zjarr
Derisa ndeshesh në lot
Mbolle farën e re
Atje ku s’e kalbin shirat
Atje ku s’e ngrijnë akullnajat
Për t’i dhënë jetës dritë
10.02.2010.
KOSOVA IME E VOGËL
(Mbesës sime Donika Gjocit)
Ti je ylber
Që ndriçon jetën
Dhe qiellin tim Donikë
Zi je valë kënge
Dritë zjarri
Ti je gjeth shpresash
Bulëz pranvere
Në shpirtin e gjyshit tënd
Ti je zogëz e bardhë
Që fluturon lart
Për t’u dhënë edhe yjeve dritë
Ti je gjithçka që i mbështjell
Ëndrrat e mia të mos ngrijnë
Të mbaj në shuplaka të duarve
Të rris në rrezet e syve të mi
Të ruaj në zemrën time
Donikë – Kosova ime e vogël
Donikë – Atdheu im
UNI IM
Shumë herë të munda
Betejave uni im
Ishte kohë e rrufeve
Shumë herë më munde
Furtunave të shpirtit
Ishte kohë e rënieve
Jeta ime terrishtë e pafund
Askund fituesi i fatit
E VËRTETA
Më mirë të bie të shikosh
Diku përtej brigjeve të zeza
T’i biesh në fund të fundit vetes
E të mos kthehesh më kurrë
Më tha miku im i vjetër
Sepse në këtë botë
E vërteta është gënjeshtër e bukur
Pështymë e njeriut të sëmurë
Nga ndyrësirat
DIMRI NË DHOMËN TIME
Qielli i mendimeve
Reshë borë
Toka e ndjenjave të zjarrta
E shkrinë
E herë akull
E herë flakë
Në dhomën time
Shtrëngatë
Gjakovë, 06. 01. 2010.
SONTE JAM I PAFAT
Sonte jam i pafat
Përkundem në njëmijë klithma
Në djepin e ëndrrave krahëdjegura
Që vdesin mizorisht në mua
Pa i dëgjuar askush
E hap dritaren jashtë natë mbi qytet
Një zë më vjen nga larg
Kthehu në dritën që krijove vet më thotë
Këndo gëzohu mos u përlot
Se gjithçka kalon shpejt
Vetëm terri mbetet mbretëria
E përjetësisë së njeriut
E SHI BIE
Kurrsesi të largohemi
Nga akullnajat e fjalëve
Kurrsesi t’i këpusim zinxhirët e territ
E shiu qan
E shiu qan
Qull e tashmja
Zjarrishtë e ardhmja
Është e mundur
Njeriu të bëhet gur
E mundur është
Të pshurrin idhujt
Në krahët e bardhë
Të lirisë
ASKUSH S’ NDALET
Të gjithë ecin
Kah brigjet e dritës
Tokë e plakur nga gjaku
Qiell i shkretë pa asnjë yll
Rrugët e përgjakta
E lumenjtë e tërbuar pa ura
Por askush nuk ndalet
Askush nuk kthehet prapa
Të gjithë e kërkojnë vdekjen e tyre përpara ...
ME VETMINË
Në dhomën time
Të zverdhur nga mërzia
I thashë vetmisë
Merri rrudhat e degëzuara
Të ballit tim
Që bartën shirat
E pikëllimeve të viteve
Shkreptimave të vetëtimave
Që të bëhem zog
Për t’i kapur kaltrit e qiellit
Këtë s’mund ta bëj kurrë
Ma ktheu e mërrolur vetmia
Sepse do të më shitonin
Retë e përbishura
Duke menduar se je ti
Po deshe fshehu thellë
Në heshtjen time të përjetshme
Lëre jetën të flet për ëndrrën e vet
Merr frymë lirisht
Zot bëhu ...
E KISHA NJË SHPRESË-JETË
E kisha një shpresë-jetë
Që m’i kishte hije jetës
Por kishte shumë zjarr në vete
E donte një botë tjetër
Një tjetër jetë
Ishte ajo mbi të gjitha shpresë-jetët
Që më mbështillte me dritën e vet
Kur më gërryente terri
Fytyrës m’i jepte pranverë
Kur zbehej
Mendimit guxim
Kur ligështohej
Erdhi një mjegull e zezë
Më e zezë se vet e zeza
E të gjitha të zezave
Dhe ma shitoi egërsisht
E ma bëri shpirtin gropë
Të zjarrit të fikur
Pa të gjuha më trokëllin
Si gur i mullirit në të thatë
Fjalët s’ më rrinë bashkë
As ndaras s’ më rrinë
Pa të jam lis që thahet në këmbë
Pa asnjë gjeth
Shpesh më shfaqet në ëndërr
Si një flakë
Vjen e ma ngrit kokën lartë
Për t’i parë mrekullitë e qiellit
Ma drejton shtatin e kërrusur
Për të ecur drejt kah brigjet ...
Gjakovë, 07. 05. 2009.
RRUGËT E MËRZITURA
Të shkreta janë rrugët e qytetit tim
Sepse ato i bren vetmia
Të përhirta të përmjegullta
Të përklithura të përvara
Dhe nuk të çojnë më te Urat e Bardha
Mbi lumenjtë e zi
Në mesnatë dëgjoj përtypje të egra
Janë ato që kafshohen mes veti nga mërzia
E dimri u tregon përralla mbi një hiç të zi
Që këndon mbi bregun e thinjur të një kodre
FJALA JOTE I JEP SHPIRT FJALËS
Fjala jote i jep shpirt fjalës
E bulëzojnë lulet
Me gazin e mendimeve
Mbulon shkretëtirën e njeriut
Retë ikin si bisha të plagosura
Kur ndeshën me ëndrrat e tua
Ti ndez pishtarë drite
Për ta përshkrumbur terrin
Që gërryen eshtrat e yjeve
Fjala i jep shpirt fjalës
E kalaja e së bukurës ngritët
Je rritës i kallinjve edhe në tokën e djegur
Që nxjerrin tufën
Edhe në sytë e njeriut
03.01.2010.
JETON NË MUA NJË NJERI
Jeton në mua një njeri i vetmuar
Herë e rrah gjoksin me grushte
Herë i shkul flokët
Në fytyrën e tij ngjyra të përziera
Është vështirë të nxjerrësh të bardhën
Në të zezën të zezën në të kuqen të kuqen
Në të verdhën të verdhën
Jeton pra në mua një njeri i heshtur
Që ua mbajti në shuplaka rrufeve zjarret
KARRIGE MBI KARRIGE
Në kafenenë e qytetit
Karrige të zbrazura
Shtiren të fjetura
Por sytë flaka shtigjesh
Rreth tyre hije të vdekshme njerëzish
Ulën në to ngritën
Rrëzohen çohen
Vrasin vriten
Mizorisht vdesin
Kthetrave të mprehta të lakmive
E karrigia mbi karrige –
Këngë e vjetër
E karrigia nën karrige –
Klithje e re
FSHATI I VDEKUR
As njerëz as kofshë
Vetëm gjethet frymojnë
As tinguj çiftelish
As ligjërime fyejsh
Vetëm kroi gurgullon pikëllim
As dyer të hapura për miq
As pritje as përcjellje
Vetëm bar i keq pragjeve
E livadhe të pakositura
E mollë të pavjela
Vetëm krrokama korbash
Mbi kulmet e shtëpive të shkreta
LOJËS I RAMË NË FUND
Lojës i ramë në fund
Kur shikohemi në pasqyrë
Na vjen t’i shkulin flokët
Të pështyhemi të klithim
Nga njëri-tjetri të ikim
Pa mend në kokë
Vetëtimat lapsa prej zjarri
Shkruajnë biografinë e territ
Të syve tanë
Tani s’kemi pse ankohemi
Edhe ne mësuam ta vrasim veten
Në mënyrë të re duke buzëqeshur
Njeriu i përbishur rri zgjuar ...
RECITAL DASHURIE
Sonte
Do të doja t’i shprushja
Furtunat e gjakut tim
Për t’i gjetur kockat
E dashurisë time të tretur
Më tha një miku im
Do të doja të digjem
Të futohem për të
Si thëngjilli i harruar
Në gropën e zjarrit të fikur
Sonte miku im sonte
Do të doja të bëja
Në gjumë sy në shtratin
E ëndrrave të hënës
Para se të vdisja
NË PRAG TË DIMRIT
Qielli i vrugët
Retë notojnë me nervozizëm hapësirës
Zogj shihen më rrallë
Pemët e zhveshura fishkëllejnë
Rrugët më të zbrazura
Njerëzit ecin më shpejt
Fytyrat më të zbehta
Më të rrudhura
Fjalët më të dhunshme
Më të ftohta
Parqet e zbrazura
Nga takimet ndarjet
Riga shirash e mërmërima
Po hyjmë në dimër
SI TË IK NGA TI
Si të ik nga ti
Kah t’ia mbaj
Si të shpëtoj
Nga vetja si të të shlyej
Më vjen pas si hije e lules
Më del përpara prapa
Më përvidhesh në mendime
M’i merr shikimet
Rrugët urat
Ëndrrat zhgjëndrrat
Më strukesh në rrudhat e ballit
Në zjarrishtat e ndjenjave
Të ndjej në gjak
S’kam si të të nxjerr
Të shoh me shpirt me gjuhë
Me duar me fjalë me heshtje
Me këngë me vaj
Të shoh me terrin
Me dritën time
Ma mban trupin drejt
Si kallinj plot fryte
E kur vdekja troket në derë
Më mbulon me rrezet e syve tu
Atëherë vdekja ulërin
Duke ikur nga unë
UNË E POEZIA
Dua të ik nga poezia
Të mos më gjejë më kurrë
Më zverdhi më rrudhi meit më bëri
Nuk më la as fjalë as pështymë në gojë
Më ndrydhi më shtrydhi
Nga unë bëri ngjyrë të zezë të kuqe të verdhë
Për t’i pështyrë idhujt e përlyer
Ajo shpirtin e vet e mbolli
Në shpirtin tim natën nëpër hënë
Në një trup për të bulëzuar
Dy shpirtra përgjithmonë
Por unë ndryshe marr frymë në të
Ndryshe ajo në mua frymon
Për çdo ditë më gërryen deri në eshtra
Për të jetuar e lirë pa mua
Në humnerat e letrës së bardhë ...
GJITHNJË MË LARG VETES
Gjithnjë më larg vetes
Më i përakullt
Fjalët s’ më rrinë në gjuhë
Në letër s’rrezatojnë
Ikin të ndërkryera e më lënë
Hambar të boshatisur
Gjithnjë e më shumë
Po më tërheq zvarrë vetmia
Nëpër një pyll të mërdhirë
Pa asnjë zog
Nëpër qiell të thinjur
Pa asnjë yll
Gjithnjë më i përhumbur
Me hiq
ARTI I RI I VDEKJES
Në botë ka festë
Ngritën zbresin
Flamuj të bardhë
Ushtrohet arti i ri i vdekjes
Vdekjes pa dhimbje
Pa lot pa klithje
Askush s’ka
Ku të fshihet
Nga vetvetja
VETMIA IME E SHKALLUAR
Mbi kokat tona të përdyllura
Mullinj të tërbuar bluajnë
Toka varrezë kolektive yjesh
Në qiell vriten mes veti rrufetë
Rrugët pështymë e zezë
Shpresat mizorisht japi shpirt
Vetmia ime e shkalluar
Maj, 1999.
GJAKU I DRITËS
As vet s’e di ku po shkoj
Në këtë natë që ulërin
Rrugët më çojnë zjarrishtave të mendimeve
E më kthejnë në hiçin tim të moçëm
Tash e di se humbjet
Nuk janë krejt humbje
As fitoret krejt fitore
As unë krejt unë
As vet s’e di ku po e thyej qafën
Në këtë natë më të zezë se korbi
Rrugët më çojnë në varrezat e shpresave
Ku pëlciti edhe shkëmbi
E më kthejnë atje ku shkelet gjaku i dritës
Gjakovë, 28.03.2010.
JETA JONË KOLLITJE
Kur flas me mikun tim
Në telefon ia përcjell
Fjalët duke u kollitur
Duke u kollitur
Më përgjigjet edhe ai
Telefoni mezi merr frymë
I fshin djersët
Edhe ai kollitet
Qielli ngjyrë hiri
Toka në buzë të dimrit
Jeta jonë kollitje ...
UNË DHE FJALËT
Herët fillova t’i bluaja
Fjalët e mia
E prej tyre të bëja hi
Rrugës vdisnin nga pagjakësia
E m’i braktisnin ëndrrat
Për një botë tjetër
Nuk gjenin dalje nga terri
As urë për të kaluar lumin e gjakut
As gacë në hi për ta ndezur zjarrin e jetës
Fat e pata të më gërryente nata
Si qeni i uritur eshtrat
Herët nisa t’i digjja fjalët e mia
E më flakën e tyre të shkruaja
Emrin tim në fletën e kaltër të qiellit
Të mos vdesin shpresat
Gjakovë, 2010.
PAMJE E TRISHTË
Qielli saç i nxirë
Toka pa ngjyrë
Mezi marr frymë
Ditët po ngrijnë
Frikë ...
EMRAT PA NGJYRË
Ëndrrat e fjalëve digjen
Xhepat e mendimeve ngrijnë
Emra pa ngjyrë
KUR VETËM ISHA
Një natë kur vetëm isha
Ndjeva një gërryerje në dhomë
U ngrita e shikova në çdo skutë
Rreth dritareve nën shkallë kudo
Kot asgjë
U shtriva në krevat
E fillova të mendoja
Kur papritmas përsëri zhurma
E gërryerjes edhe më e fuqishme
U enda nëpër dhomë si i çmendur
Derisa më në fund e kuptova
Se gërryente vetmia
Si qen i zi eshtrat e gjuajtura në rrugë
IKJE NGA VETJA
Shikime të gjarpërinjtë
Fytyra të akullta të përbishura
Buzëqeshje të egra
Dashuri të ftohta
Pa ngjyrë pa zjarr gjak
Urrejtje të zgjuara te secili
Ikje e vetes nga vetja
ASKUSH S’ DI CILI ËSHTË
Mendimet janë kthyer përmbys
Dhe vdesin mjerisht
Në Sheshin e Hyjnive
Dashuria vetëvritet
Pa lot pa klithmë
Njeriu tek njeriu
E sheh terrin e dritën e vet
Dhe nga vetvetja ik
Askush s’e pranon
Se është ai që është
Varrezat e mendimit
Po shtohen çdo ditë ...
Gjakovë, Mars, 2009.
MEDITIM I VERDHË
Shtëpia ime buzë rrugës kryesore
Natë vetëm në ballkon
Veturat shkojnë e vijnë
Me shpejtësi marramendëse
Njëra m’i merr duart
Tjetra këmbët
Pastaj mendimet gëzimet
E më lënë një zhurmë të egër
Që vdes shpejt
Nata derdhet ngadalë në gjumë
Ndërsa unë pres të më kthehen
Pjesët e marra
E në pritje tjetërsohem
E shikoj veten në pasqyrë
Tmerr ik nga vetja
ISHTE KOHË E RRUFEVE
(Zbrazët)
JETA
Nëpër dyert e spitalit D
Njerëzit hynë e dalin
Ditë e natë
Roja e portës si ushtar prej bronzi
E ka humbur durimin
S’do të flasë me askënd
Kur nata mbështjell spitalin
Me çarçaf të zi
Shfaqen hijet e të vdekurve
Nëpër pavijone nëpër dhomat e të sëmurëve
Shikojnë fytyrat e tyre zverdhake
Sytë e tyre të lodhur flasin përçartë
Hynë në sallat e ngrënies
Ngjiten në katin më të lartë
Zbresin shkallëve poshtë
Ndërrojnë emrat ngjyrat e fytyrave
Vendet kohërat
Grinden pështyhen shtyhen përshtyhen
Rrihen vriten për të bërat të pabërat
Për të mundurat e të pamundurat
Ndërsa plepat e gjatë përreth
Shkëmbejnë mesazhe si ushtarakët në front
Këndojnë këngët e furtunave të egra
Që zbresin nga malet si gjëmë e qiellit
Në mëngjes jeta zgjohet herët
Me një buzëqeshje të shndritshme
U jep frymë të sëmurëve
Derdh mbi ta gaz shpresa
Për të shpëtuar të mundurën
Gjakovë, 10.02.2010.
ART I BARDHË
Dimër deri në fund të shikimit tim
Heshtje e bardhë
Gjithçka fle në shtratin e bardhë
Drurët mbajnë mbi supe
Peshën e dhimbjes së bardhë
Ëndërrojnë këngët e blerta të gjetheve
Që kishin dikur
Njerëzit mbrëmjeve të gjata
Ecin me pishtarë në duar
Shtigjeve të legjendave
Për të mësuar si vdiset madhërisht
Sytë s’kanë ç’të bëjnë
Hapën dhe mbyllën bardh
Art i bardhë –
Mbi shkretëtirën e mendimit të zi
Gjakovë, Mars, 2010
KËNDOJMË E LUTEMI
Tinëzisht nga mjekët
Pimë duhan në dhomën e fjetjes
Nga zhgënjimet thurin ëndrra
Për të fluturuar diku larg
Për të mos u kthyer më
Kur fjalët lehin si qentë
E ulërijnë
Korridoreve të krisura nervash
Fillon përleshja mes nesh
Deri vonë
E pastaj ia shtrijmë duart
Miqësisë e dashurisë njëri-tjetrit
E ndajmë jetën dhe vdekjen
Në mënyrë të barabartë
Këndojmë dhe lutemi ...
Gjakovë,
Spital, 14.01.2009.
NJERIU NUMËR
I numëroj pllakat
E korridorit të spitalit
Derisa bëhem numër –
Një numër që shumëzohet
Me një zog të kaltër në hapësirë
Që mblidhet me shpresë të thyer
Që zbritët me një vetëtimë
Që pjesëtohet me një gjëmë
Motrat më shikojnë flasin diç mes veti
Zverdhën skuqën dhe ikin shpejt
Llambadhet e dhomave të të sëmurëve
I mbyllin sytë njëra pas tjetrës
E pastaj gjithçka i nënshtrohet
Perandorisë së ëndrrave
Gjakovë,
Spital, 18. 01. 2009.
E BARDHA NË TË ZEZËN
Të bardhë mjekët motrat
Hije zotash rreth meje
I bardhë korridori
Të bardhë muret muret e dhomave
Të bardha fjalët mendimet
Ëndrrat zhgjëndrrat
Të bardha ilaçet injeksionet
Antibiotikët diklofenët
Të bardha dhimbjet klithjet
Thirrjet ankesat lutjet lotët
Të bardha vdekjet nga të bardhat
Në prehrin e të zezës
MË E SHTRENJTA ËSHTË NGRËNË
O zhgënjim
I dritës së territ tim
Mos më gërryej në shpirt
Si qeni eshtrat në rrugë
Më e shtrenjta është ngrënë
Ma lë një dritare të hapur
Të më thithin sytë dritë
Të lirë ma lë një shteg
Për të arritur në Kodrën e Bardhë
Të më këndojnë fjalët
Të më rrisin lule mendimet
Më lë bile pakëz gaz në fytyrë
Më të hijshme të më duken rrudhat
Të mos thahem në këmbë si lis i vetmuar
Qiellit që po resh pikëllim
Më e shtrenjta është ngrënë ...
NJERIU I BARDHË
(Mikut tim Dr. Rifat Lilës)
Kur gjumi bën tortura mbi mua
Kur më klithin fjalët e më vajtojnë mendimet
E shpirti më bëhet zjarrishtë dhembjeje
Vjen tek unë
E zbret thellë në mua
Njeriu i bardhë
Që për të tjerët jeton
Për t’i shkrumbuar hijet e uritura të mortjes –
Hijet e futuara që gërryejnë mbi kokën time
Kur qielli pikon verdh zi
E toka bëhet shkretëtirë në sytë e mi
Vjen si një vetëtimë njeriu i bardhë
Duke qarë terrin e mllefosur
Me flakadan e ndërgjegjes
Dhe sjell shpresën e tretur të jetës
Fjalëve m’u jep gaz
Jetës këngë
Pranverës blerim
Qiellit dritë
Gjakovë, 2 Maj 2008.
HERË NË TË DJATHTË
HERË NË TË MAJTË
Në një dhomë të spitalit
Unë vet i gjashti
Të bërë shportë nga injeksionet
Shikoheshim në heshtje
Kur kthehesha në krahun e djathtë
Një i sëmur më shikonte
Me sy të përçartur
Kur kthehesha në të majtin
Më tmerronte një tjetër
I zverdhur si meit
Kur kthehesha në shpinë
E shikoja llambadhen
Se si skuqej
Se si futinë bëhej
I mbyllja sytë
Askund gjumi
Vetëm terri i uritur
Kafshonte diçka të shtrenjtë
Mbi mua ...
Gjakovë,
Spital, Janar, 2009.
KUR TË VISH TEK UNË
Motër moj
Kur të vish tek unë
Mos u bë akullnajë të lutem
Nxjerr nga vetja një buzëqeshje
Dhe më mbulo të mos ngrij
Motër moj
Mos më lë të klith
E të bëj gjëmë
Në sytë e tu
Pi dritë një yll
Që nuk fiket kurrë
Gjakovë,
Spital, 2009.
NJERËZ TË FLAKUR NGA RËNIET
Fjalët i kanë të përhirta
Nuk dinë cilën ta hedhin
Cilën ta ruajnë për ditën e fundit
Mbahen fortë për shtyllat e ëndrrave
Të mos rrëzohen
Janë njerëz të harruar –
Të plakur nga rëniet
Dhe s’i besojnë më as robit as Zotit
As dritës as territ
Të vërtetat i mbushin me gënjeshtra
Gjakovë,
Spital, Maj 2009.
PËLCITJE
Jashtë nata e tërbuar ulërin
Si bishë e uritur
Brenga unë në luftë të pafund
Me veten time
Të gjitha orenditë e dhomës
Më shikojnë pikllueshëm
Llambadhja herë ngrin herë pikon shi
Të ngrohtë mbi mua
E pastaj nga një flakë e brendshme
Bëhet copë – copë
(2008)
(Përgatiti për botim Flori Bruqi)
Botohen poezitë e fundit të Din Gjocaj- Mehmetit
Poezitë e fundit që poeti i njohur Din Mehmeti i ka lënë në dorëshkrim janë përmbledhur në “Vajet e shiut”, i cili ka dalë nga shtypi.
Ali Jasiqi, redaktor, dhe Halil Haxhosaj, recensent, janë përkujdesur për botimin e poezive të cilat Mehmeti i ka shkruar në kohën kur ka kaluar muajt e fundit të jetës.
“Kjo përmbledhje është dëshmi më e mirë se edhe në ditët e fundit të jetës Mehmeti ka shkruar poezi dhe ka skalitur vargje në momentet e fundit të jetës”, ka thënë Muharrem Kurti, kryetar i klubit letrar “Gjon Nikoll Kazazi” të Gjakovës, klub ky që është themeluar nga vetë Mehmeti,shkruan ''Koha ditore''.
Kjo është vepra e 17-të e poetit të njohur Din Mehmeti, i cili vdiq më 12 nëntor.
Din Gjocaj- Mehmeti lindi në fshatin Gjocaj afër Junikut më 7 maj 1929. Shkollën fillore e kreu në Junik, kurse të mesmen (normalen në Gjakovë). Studioi gjuhën e letërsinë shqipe në Universitetin e Beogradit, ku u diplomua në vitin 1959. Po aty regjistroi edhe studimet pasuniversitare dhe i dha të gjitha provimet, kurse punimin e magjistraturës me titull: “Nëna në strukturën e poezisë lirike familjare shqiptare” e mbrojti në Universitetin e Prishtinës në vitin 1976.
Din Mehmeti ka punuar si inspektor i shkollave në Lipjan në vitet 1952-1954, si gazetar i rubrikës së kulturës në gazetën “Rilindja” në vitin 1959-1962, si profesor i gjuhës dhe i letërsisë shqipe në normalen dhe gjimnazin e Gjakovës në vitet 1962-1967, kurse nga ky vit deri në pension punoi si profesor i letërsisë shqipe në Shkollën e Lartë Pedagogjike “Bajram Curri” në Gjakovë si dhe në Fakultetin e Edukimit në Gjakovë. Me shkrime letrare, me poezi është marrë qysh herët. “Të resë s’anë”, është poezia e tij e parë e botuar në revistën letrare “Jeta e Re” nr. 2, 1949.
Veprat e botuara në Prishtinë:
“Në krahët e shkrepave”, Prishtinë, 1961
“Rini diellore”, Jeta e re, Prishtinë, 1961
“Dridhjet e dritës”, Prishtinë, 1969
“Heshtja e kallur”, Prishtinë, 1972
“Ora”, Prishtinë, 1974
“Ikje nga vdekja”, Prishtinë, 1978
“Fanar në furtuna”, Prishtinë, 1981
“Zogu i diellit”, poezi të zgjedhura, Prishtinë, 1982
“Fatin tim nuk e nënshkruaj”, Prishtinë, 1984
“As në tokë as në qiell”, Prishtinë, 1988
“Gjaku që këndon”, Prishtinë, 1993
“Prapë fillimi”, Prishtinë, 1996
“Lumturia është mashtrim”, Prishtinë, 1999
“Mos vdis kur vdiset”, Prishtinë, 2001
“Verbim i bardhë”, Prishtinë, 2004
“Agu” (dramë), Prishtinë, 1982
Vitin e kaluar (2009) iu botua vepra Kompleti i veprave në pese (5) vëllime.
Veprat e botuara në Tiranë:
“Mallkim gjaku”, “8 Nëntor”, 1973.
“Poezi”, (Përzgjedhje) nga Fatos Arapi, “Naim Frashëri” Tiranë, 1985.
“Klithmë është emri im” , Përzgjedhje e poezive nga vet autori Din Mehmeti, botoi, “Ora”, Tiranë, 2004.
“Zjarri i këngës”, poezi, botoi, Botimet “Onufri”, Tiranë, 2007.
“Vaji i shiut” “Jeta e re” Prishtinë 2010
Në gjuhën serbokroate i janë botuar:
Pesme” (përzgjedhje) e të përkthyera nga Mirko Gashi, “Narodna Knjiga”, Beograd, 1976
“Vreme” (“Koha”), “Jedinstvo”, Prishtinë, 1982
Në gjuhën frënge i është botuar:
“Erdhi koha” (“Il est temps”) antologji përkthyer nga Elisabeth Chabuel, në botim të shtëpisë botuese “META-EDITIONS”, Paris, 2006
Din Mehmeti është autori edhe i shumë panoramave e antologjive në gjuhë të tjera:
“Dega e pikëlluar” (me Sabri Hamitin), Rilindja, Prishtinë, 1979 në gjuhën gjermane, frënge, angleze dhe arabishte (Kuvajt)
“Poeti albanesi in Jugoslavia”, La Battana, Rijeka, 1979
“La parole rinato” - (“Fjalë të rilindura”), (me Giasomo Sekoti), Rilindja, Prishtinë, 1970
Din Mehmeti është prezantuar në shumë panorama e antologji shqiptare në gjuhë të huaja:
“Shtigjet e qëndresës” - “Stazama otpora” (grup përpiluesish) Klubi i punëtorëve letrarë të Kosovës, Prishtinë, 1961
“Panorama e letërsisë shqipe në Jugosllavi” (grup përpiluesish) Enti i Teksteve, Prishtinë, 1964
“Për ty”, Poezi nga Kosova, Naim Frashëri, Tiranë, 1969
“Antologjia e lirikës shqipe” (akad. Rexhep Qosja, Rilindja, 1970 dhe Enti i Teksteve 1985)
“E di një fjalë prej guri”, Antologji e poezisë së Kosovës, Naim Frashëri, Tiranë
“Antologji e poezisë së sotme shqipe në Jugosllavi”, Jehona, Shkup, 1977
“Iz savremene albanske poezije” (Dr. Agim Vinca, Sarajevski Dani Poezije, Sarajevë, 1985)
“Antologjia e përshpirtshme shqipe” (Zgjodhi Anton Nikë Berisha), Prishtinë, 1999
“Poesia del Kosovo” (përgatitur Daniele Gianeane) italisht, 1999
“Antologjia e poezisë shqipe e shek.XX” (zgjodhi dhe përktheu: Kun Stasjens) flamange, Amsterdam, 2000.
“Antologji e poezisë shqipe” (Dr. Ali Aliu) Tetovë, 2000
Katër poetë (zgjodhi e përgatiti Xhevahir Spahiu), Tiranë, 2000
Antologji e poezisë shqipe: “Shqipet dhe malet”, në suedisht
“Sytë që shkrepin dashni” (Poezi të nëntëve), Jeta e re, Prishtinë, 1959
Aiers voix Albaneses dons La Niut chox de txtes presentes et traduits par Alexander Zotos, Paris
“Një gur i çarë”, antologji për Kosovën (përgatitur nga Ali Podrimja) Prishtinë, 2005
“A split stone” (Antologji e përgatitur nga Ali Podrimja) Translated from Albanian Avni Spahiu, Prishtinë, 2006
“Antologia poeziji albanskiej XX Ëieku” (Përgatitur dhe përkthyer në polonisht nga Mazllum Saneja), 2005
Din Mehmeti është prezantuar me panorama të veçanta dhe të përbashkëta në shumë gjuhë të botës të përkthyera nga Robert Elsie dhe Hans-Joachim Lankosh në gjuhën angleze dhe gjermane nëpër revista dhe gazeta.
Shpërblimet e fituara:
1972 - Shpërblimi i Dhjetorit për librin “Heshtja e kallur”
1978 - Shpërblimi i Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës për librin “Ikje nga vetja”
1984 - Shpërblimi i “Rilindjes” dhe Mitingut të poezisë për librin “Fatin tim nuk e nënshkruaj”
2005 - Shpërblimi Kombëtar “Azem Shkreli” për vepër jetësore në krijimtarinë artistike iu nda nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sporteve të Kosovës.
Për krijitarinë poetike të Din Mehmetit kanë shkruar:
Hasan Mekuli, Rexhep Qosja, Ali Aliu, Fatos Arapi, Ali Jasiqi, Adriatik Kallulli, Mensur Raifi, Robert Elsie, Hans-Joachim Lankosh, Ferkli Jorgoni, Drashko Rexhep, Emin Kabashi, Ibrahim Rugova, Agim Vinca, Elisabeth Chabuell, Mehmet Kraja, Basri Çapriqi, Halil Haxhosaj, Hasan Hasani, Jonuz Fetahaj, Besim Muhadri,Flori Bruqi, Pjetër Geci, Fatmir Terziu dhe shumë kritikë të tjerë shqiptarë dhe të huaj.
Din Mehmeti ishte anëtar i kryesisë dhe themelues i Klubit letrar “Gjon Nikollë Kazazi” i Gjakovës, anëtar i PEN Qendrës së Kosovës nga viti 2004.
Vdiq në Gjakovë më 12 nëntor 2010.
ZOG MENDIMI
Duke shprushur mendimin
Lindi një zog i bardhë
Shumë kohë me këngën e vet
Mbolli lule në rrudhat e mia
Shumë kohë syve m’u dha dritë
Rrugë hapave
Sa herë këndonte për mua
Mblidheshin rreth tij
Shpendët gjakatarë për ta ngrënë
Por zogu fshihej në honin
E thellë të Unit tim
Nuk këndonte duke ikur
Me frikë në palcë nuk jetohet
M’i lëshoi në veshë këto fjalë
Me një cicërimë
Dua të fluturoj lart në qiell
Të ndërroj formë
Këngë shiu të bëhem
E të bie mbi tokë
03.05.2010.
O INAT O INAT
O inat o inat
Farë e zezë
E mbjellë
Në gjakun tonë
Shtiresh se fle
E syrin e ndezur
Si të gjarprit në pusi
Duke e pritur gjahun
Për të zgrapua
Pikë e pesë na bëre
S’ke besë fe atdhe
Ngjyrë në fytyrë s’na le
Na nxive skuqe zverdhe
Tokë të djegur na bëre
Je shtrëngatë e zezë e shpirtit
Të përlyer nga urrejtja
Dhëmb i mprehtë bishe
Që kullon gjak mbi dhe
Gjakovë, 20.02.2010.
ËNDËRR E TRISHTË
Mesnatë
Kërcëllitje të egra dhëmbësh
Në shtratin tim
Në çarçafët e bardhë
Ujq të kërleshur
Shkoqnin nga një copë mish
Në trupin time ulërinin
I rrudhja këmbët
E fshehja kokën nën jastëk
Të mos më gjejnë
Bëhesha gjithnjë më hiç
Lutesha për ndihmë
Zoti ishte larg për mua ...
MENDIM KRAHËTHYER
Ku po më çon
Mendimi im krahëthyer
Më tërheq zvarrë
Si bisha sakrificën
E vet në pyll
E s’ më lë të klith
E të lutem s’ më lë
Ku po ma thyen qafën
Mendimi im krahëthyer
Më tërheq dhunshëm
Sikur mos të kisha shpirt
E s’ m’i lë sytë të rigojnë shi
Kur shikojnë të largëtat brigje
Të bardhat
Të nxirat ...
Gjakovë, maj, 2009.
THIRRJET E NËNËS
Rri mendueshëm si një bust
Në kodër të fshatit
Shikon diku në thellësi
Të më shoh
Ku jam e ku s’jam
Të më thotë diçka të shtrenjtë
Që e ruan vetëm për mua
Diçka që ia zë frymën
Që ia zbardhë flokun
Që ia futon jetën
Për ta shpallur zemrën nga e keqja
Për t’i shkundur lotët
Degëzuar fytyrës së zverdhur
ZËRI I NËNËS
Këtu nuk të ka kush mërzi
Të duan guri e druri
Gjethet bari bjeshka verriri
Të duan rrugët shtigjet
Lumenjtë gurgullues urat
Zogjtë cicërojnë për ty
Degëve të pemëve
Të duan ajri shiu dielli
Edhe çiftelia edhe fyelli të duan
Të do vendi e kuvendi
Të duan gurët e murit të shtëpisë
Trarët kulmi me strofuj lejlekësh
Eja birë të m’i bësh shpirtit dritë
Se jeta është sa çel e mbyll sytë
E nata është e pafund
ORA E VDEKJES
(Elegji me rastin e vdekjes së vëllait
tim Halit Gjocit)
1.
Ora tetë e mëngjesit Liti vdiq
Shkoi buzagaz në krahët e një përralle
Të pafund ishte vapë dielli shkrumbonte
Klithmat dhe gjëmat rreth tij e pastaj
Më bëhej shkretëtirë në dhomë shpirti
Sa digjej sa bëhej akull ora në mur
Sy i verbuar akrepat pikonin ngjyrë
Të zezë askush s’dinte ç’kohë ishte
Koha kishte dalë jashtë vetes jashtë
Njerëzve askush s’i përngjante vetes
Dhoma i fshinte lotët merrte frymë
Me vështirësi ndërronte ngjyrat herë
Të kuqen mbi të zezën herë të zezën mbi
Të kuqen mbi të verdhën të lulesën
Drita villte pikëllimin e pikëllimi
Bëhej akullnajë ishte ora tetë e
Mëngjesit Liti vdiq
2.
Kush të stërkeqi kështu Lit
S’jam mësuar të të shoh gojëmbyllur
Syngrirë ti më thoshe: plumbi i pushkës
Nuk më shpon s’ka zjarr që më djeg
S’ka lumë që më mbyt njeriu s’duhet
Të vdes për së gjalli pa i zbrazë të
Gjitha fjalët pa kënduar një këngë
Pa shkrepur asnjë pushkë pa e bërë për
Kosovën asnjë luftë na thoshe se
Jetën duhet ta fitosh duke ecur
Përpara për ta bërë shpirtin
Shesh të dritës dhe dashurisë
Vëllathi im i mirë më thuaj kush
T’i shkuli rrënjët që i kishe të
Përlidhura për eshtrat e trollit
T’i heshtë hidhëruar rreth teje
Edhe lotët e ajrit po ngrijnë
3.
Mos vajtoni për të lëreni të fle
Si shqiponja në çerdhen e vet
Është duke fluturuar në krahët
E ëndrrave përtej dritës territ
Për ta gjetur një tjetër jetë
Shikojeni sytë i ka drejtuar
Nga qielli për ta gjetur yllin
E vet që do t’i prijë rrugës së
Pafund nëpër natë mos klithni
Për të mos thoni kulla mbeti
Shkret shikojani ballin e ka log
Betejash sytë plot fitore duke
Luftuar kundër korbave që krrokatnin rreth
Djepave mos gjëmë se do t’ia
Merrni pahin do t’ia zverdhni
Burrërinë trimërinë është kalorës
I paepur furtunave lëreni të hyjë
Në përjetësinë e vet të papërlotur
4.
Pres të më flasësh ti heshtë ti ke
Çka të thuash pastroje shpirtin nga
Fjalët e liga o sot o kurrë bëhu
Ai që ishe. Mos jeta është sot
Në të sotmen shihet e shkuara dhe e
Ardhmja. Na jetojmë në të gjitha kohërat
Dhe me të gjitha vdesim nuk shkohet pa
U dëlirë nga myshqet e fjalëve pa lënë
Gjurmë nuk shkohet nuk vdiset për së gjalli
Kurrë s’të kam parë kështu vëllathi im
Të përmbytur me ngjyrë të zbehtë si tash
Me sy të ëndërrt të drejtuar kah retë
Kurrë s’të kam parë kaq të tretur kaq
Tjetër afër teje rri si një cung i zi
Po pres të më flasësh kot heshtja i jep
Heshtjes heshtje mbjellin gjëmë bluajnë
Jetën derdhin lot mbi gjithçkafën që
Shihet e s’shihet se jeta është pjesë
E dhimbjes buzëqeshje e mashtruar
5.
Mjegull e zezë mbi kokën tënde Lit
I verbon sytë fjalët mendimet ëndrrat
Zhgjëndrrat rrugët sheshet thyejnë qafën
Shtyhen e pështyhen shtrydhen e ndrydhen
Jeta bartë ngjyrën e vdekjes vdekja atë
Të jetës asnjë fjalë s’i jep shpresë
Fjalës asnjë këngë nuk zbret në shpirt
Mjegull e futuar mbi kokën tënde Lit
Afër teje jam e nuk po më sheh nuk e
Meritoj hidhërimin tënd unë të doja shumë
Ti e di këtë e tash je bërë tufan e
Më bëre të huaj jo jo i yti jam në
Gjinjtë e një nëne kemi thithë puthjet
E saj na kanë rritur mjegull e zezë
Mbi kokën tënde ka rënë Lit ke rënë
Pas shtatë kodrave të zeza në orbitën
E territ në atë botë të përjetshme
Ku vdesin edhe ëndrrat ku hi bëhet jeta
VAJET E SHIUT
DRUNJËZIMI I SHPIRTIT
Kur lufta e shkretoi fshatin tim
E njerëzit ikën e s’u kthyen më
Ndodhi një hata më tha miku im
Pylli i rrëqethur si një bishë e uritur
Iu vërsul fshatit dhe pasi e kafshoi
Egërsisht atje ku kishte mbetur
Gjurmë njeriu e futi nën Perandorinë
E vet të verdhë e fshati dhe shpirt
Tash sa herë shkoi atje për t’u çmallë
Shoh hije njerëzish nëpër drurë
Nuk dëgjoj as këngë as vaje
Vetëm varrezat atje në breg
Më flasin me duar të ngritura:
Na jemi këtu më thonë të lidhur
Për damarët e tokës sonë
S’kemi ku të shkojmë
Më vjen të qajë por të ngrirë i kam lotët
Ndjej se si pylli ma ngjyros
Shpirtin me trunjëzon ma lidhë
Për rrënjët e veta të mos i largohem më kurrë
Gjakovë, 2001
PËRJETËSI
Kur shkoj në fshatin e lindjes
Gjithçka zgjohet
Gjethet duke u rënë defeve
Përqafohen
Bari tregon ëndrrat e rritës së vet
Lumi i këndon burimit nën shkëmb
Njerëzit dalin të më përshëndesin
Nga zjarrishtat e këngëve të gjata
Që e lidhin jetën me vdekjen
Shkëmbinjtë flasin shkëmbese
Si njerëzit
Retë e futuara çmendurisht ikin qiellit
Zogjtë shfaqin koncert festiv
Toka m’i tregon bredhjet lojërat
Dashuritë zënkat e bëra
Ma kthen tërë jetën
Më bën të përjetshëm
SHKRONJAT
Një shkronjë e bardhë
Në letrën e zezë ngrirët
Një shkronjë e zezë
Në letrën e bardhë shkrihet
Si dy perandori armike
I shkëmbejnë vetëtimat
Në fund të ëndrrave të thara
Ku fillon hiri i jetës
E bardha e ngjyros të zezën
E zeza të bardhën
E shpirtëzojnë njëra- tjetrën
Para se të vdesin
2008
EC E DIJE KUJT I TAKON
JETA IME
Ec e dije kujt i takon jeta ime
Ndoshta zogut të agullimës
Që u dogj në pyllin e zi –
Zogut të shenjtë që la hirin
E krahëve të bardhë
Për kaltri e diell
Apo vajeve të shiut
Që shkruan simfoninë e pikëllimit
Për ditën e thithur
Nga terri i pafund
Ec e dije kujt i takon jeta ime
Ndoshta fërfëllizave dimërore
Që bartin hirin e oxhakut tim
Të vrarë nga rrufetë
Apo shkëmbit të çmendur mbi fshat
Që pëlcet përbrenda e nuk flet ...
ARTI I RËNIES SOLEMNE
Në parkun e qytetit
Gjethet e drurëve
Bien mbi kokën time
Të përdyllura
Të thara të rrudhura
Si fytyra ime
Bien krenarisht të pikëlluara
Duke shfaqë balet –
Artin e rënies solemne
Dikur ato hapnin pllaja të blerta
Shkretëtirave të shpirtrave
Të mos vdiste dashuria
TERRI MBRETËRIA E PËRJETSHME E NJERIUT
KARNEVALET E HIJSHME
Karnavalet mbaruan
Bota u qesh u përqesh
U bë u zhbë ndryshe
Pati të qeshura të zjarrta
Pati edhe aso të përlotura të ngrira
Një frymë e fortë u lëshua mbi dhe
Lëkundi gjithçka
Shkuli me rrënjë lisat legjendarë
Ranë edhe maskat e jetës së mashtruar
Ranë edhe ngjyrat e fytyrave
Rrugët e dritës u mbushen me baltë
Urat e kalbura mbi lumenjtë e kuq
Nuk i mbanin hapat
Mbeti vetëm shkretia e përdjegur nga rrufetë
Jeta e vdekja mesveti për t’i ushtruar dhëmbët
Njeriu zbriti në fund të njeriut
Me pishtarë të ndezur
Poshtë atje në fund të botës pa diçka
Dhe u kthye i tmerruar flokëzbardhur
E lanë edhe sytë
KJO KAFSHË E ZEZË
Kjo natë e tërbuar kafshon
Ku zemra pikon helm
Ku shpirti dhemb
Nga terri që ndrydh
Mihi thellë në vete
Për të gjetur shpëtim
Kot ... Ndjej se si përtyp
Se si i ngul dhëmbët e zi
Deri në asht deri në klithmë
Kjo kafshë e zezë
Që nuk vdes kurë ...
LULE DRITE
(Zeqë Shehut)
U nise nga etjet e përdjegura
Për të arritur në Bregun e Bardhë
Lumenj pa ura
Rrugë të gjarpinjtë
Krrokama korbash mbi kulla
Por ti nuk ndaleshe
Bëhej furtunë
Rrufetë vrisnin lisat e gjatë
E mbi ty qielli rigonte lot
Por ti nuk ndaleshe
Zemrën e bëre fanar
Rrugës së gjatë nëpër natë
Dhe kur e gjete veten e gjallë në vete
Mbolle lule drite në besimin tënd
Gjakovë, 15. 12. 2009.
LAVROVE KOKËN E LETRËS
SË BARDHË
(Ali D. Jasiqit)
Ku e gjete atë penë magjike
Që rrëshqet si rreze
Në tokën e letrës së bardhë
O Ali Jasiqi
Lëvron me të
Derisa prek në ujë
Derisa prek në zjarr
Derisa ndeshesh në lot
Mbolle farën e re
Atje ku s’e kalbin shirat
Atje ku s’e ngrijnë akullnajat
Për t’i dhënë jetës dritë
10.02.2010.
KOSOVA IME E VOGËL
(Mbesës sime Donika Gjocit)
Ti je ylber
Që ndriçon jetën
Dhe qiellin tim Donikë
Zi je valë kënge
Dritë zjarri
Ti je gjeth shpresash
Bulëz pranvere
Në shpirtin e gjyshit tënd
Ti je zogëz e bardhë
Që fluturon lart
Për t’u dhënë edhe yjeve dritë
Ti je gjithçka që i mbështjell
Ëndrrat e mia të mos ngrijnë
Të mbaj në shuplaka të duarve
Të rris në rrezet e syve të mi
Të ruaj në zemrën time
Donikë – Kosova ime e vogël
Donikë – Atdheu im
UNI IM
Shumë herë të munda
Betejave uni im
Ishte kohë e rrufeve
Shumë herë më munde
Furtunave të shpirtit
Ishte kohë e rënieve
Jeta ime terrishtë e pafund
Askund fituesi i fatit
E VËRTETA
Më mirë të bie të shikosh
Diku përtej brigjeve të zeza
T’i biesh në fund të fundit vetes
E të mos kthehesh më kurrë
Më tha miku im i vjetër
Sepse në këtë botë
E vërteta është gënjeshtër e bukur
Pështymë e njeriut të sëmurë
Nga ndyrësirat
DIMRI NË DHOMËN TIME
Qielli i mendimeve
Reshë borë
Toka e ndjenjave të zjarrta
E shkrinë
E herë akull
E herë flakë
Në dhomën time
Shtrëngatë
Gjakovë, 06. 01. 2010.
SONTE JAM I PAFAT
Sonte jam i pafat
Përkundem në njëmijë klithma
Në djepin e ëndrrave krahëdjegura
Që vdesin mizorisht në mua
Pa i dëgjuar askush
E hap dritaren jashtë natë mbi qytet
Një zë më vjen nga larg
Kthehu në dritën që krijove vet më thotë
Këndo gëzohu mos u përlot
Se gjithçka kalon shpejt
Vetëm terri mbetet mbretëria
E përjetësisë së njeriut
E SHI BIE
Kurrsesi të largohemi
Nga akullnajat e fjalëve
Kurrsesi t’i këpusim zinxhirët e territ
E shiu qan
E shiu qan
Qull e tashmja
Zjarrishtë e ardhmja
Është e mundur
Njeriu të bëhet gur
E mundur është
Të pshurrin idhujt
Në krahët e bardhë
Të lirisë
ASKUSH S’ NDALET
Të gjithë ecin
Kah brigjet e dritës
Tokë e plakur nga gjaku
Qiell i shkretë pa asnjë yll
Rrugët e përgjakta
E lumenjtë e tërbuar pa ura
Por askush nuk ndalet
Askush nuk kthehet prapa
Të gjithë e kërkojnë vdekjen e tyre përpara ...
ME VETMINË
Në dhomën time
Të zverdhur nga mërzia
I thashë vetmisë
Merri rrudhat e degëzuara
Të ballit tim
Që bartën shirat
E pikëllimeve të viteve
Shkreptimave të vetëtimave
Që të bëhem zog
Për t’i kapur kaltrit e qiellit
Këtë s’mund ta bëj kurrë
Ma ktheu e mërrolur vetmia
Sepse do të më shitonin
Retë e përbishura
Duke menduar se je ti
Po deshe fshehu thellë
Në heshtjen time të përjetshme
Lëre jetën të flet për ëndrrën e vet
Merr frymë lirisht
Zot bëhu ...
E KISHA NJË SHPRESË-JETË
E kisha një shpresë-jetë
Që m’i kishte hije jetës
Por kishte shumë zjarr në vete
E donte një botë tjetër
Një tjetër jetë
Ishte ajo mbi të gjitha shpresë-jetët
Që më mbështillte me dritën e vet
Kur më gërryente terri
Fytyrës m’i jepte pranverë
Kur zbehej
Mendimit guxim
Kur ligështohej
Erdhi një mjegull e zezë
Më e zezë se vet e zeza
E të gjitha të zezave
Dhe ma shitoi egërsisht
E ma bëri shpirtin gropë
Të zjarrit të fikur
Pa të gjuha më trokëllin
Si gur i mullirit në të thatë
Fjalët s’ më rrinë bashkë
As ndaras s’ më rrinë
Pa të jam lis që thahet në këmbë
Pa asnjë gjeth
Shpesh më shfaqet në ëndërr
Si një flakë
Vjen e ma ngrit kokën lartë
Për t’i parë mrekullitë e qiellit
Ma drejton shtatin e kërrusur
Për të ecur drejt kah brigjet ...
Gjakovë, 07. 05. 2009.
RRUGËT E MËRZITURA
Të shkreta janë rrugët e qytetit tim
Sepse ato i bren vetmia
Të përhirta të përmjegullta
Të përklithura të përvara
Dhe nuk të çojnë më te Urat e Bardha
Mbi lumenjtë e zi
Në mesnatë dëgjoj përtypje të egra
Janë ato që kafshohen mes veti nga mërzia
E dimri u tregon përralla mbi një hiç të zi
Që këndon mbi bregun e thinjur të një kodre
FJALA JOTE I JEP SHPIRT FJALËS
Fjala jote i jep shpirt fjalës
E bulëzojnë lulet
Me gazin e mendimeve
Mbulon shkretëtirën e njeriut
Retë ikin si bisha të plagosura
Kur ndeshën me ëndrrat e tua
Ti ndez pishtarë drite
Për ta përshkrumbur terrin
Që gërryen eshtrat e yjeve
Fjala i jep shpirt fjalës
E kalaja e së bukurës ngritët
Je rritës i kallinjve edhe në tokën e djegur
Që nxjerrin tufën
Edhe në sytë e njeriut
03.01.2010.
JETON NË MUA NJË NJERI
Jeton në mua një njeri i vetmuar
Herë e rrah gjoksin me grushte
Herë i shkul flokët
Në fytyrën e tij ngjyra të përziera
Është vështirë të nxjerrësh të bardhën
Në të zezën të zezën në të kuqen të kuqen
Në të verdhën të verdhën
Jeton pra në mua një njeri i heshtur
Që ua mbajti në shuplaka rrufeve zjarret
KARRIGE MBI KARRIGE
Në kafenenë e qytetit
Karrige të zbrazura
Shtiren të fjetura
Por sytë flaka shtigjesh
Rreth tyre hije të vdekshme njerëzish
Ulën në to ngritën
Rrëzohen çohen
Vrasin vriten
Mizorisht vdesin
Kthetrave të mprehta të lakmive
E karrigia mbi karrige –
Këngë e vjetër
E karrigia nën karrige –
Klithje e re
FSHATI I VDEKUR
As njerëz as kofshë
Vetëm gjethet frymojnë
As tinguj çiftelish
As ligjërime fyejsh
Vetëm kroi gurgullon pikëllim
As dyer të hapura për miq
As pritje as përcjellje
Vetëm bar i keq pragjeve
E livadhe të pakositura
E mollë të pavjela
Vetëm krrokama korbash
Mbi kulmet e shtëpive të shkreta
LOJËS I RAMË NË FUND
Lojës i ramë në fund
Kur shikohemi në pasqyrë
Na vjen t’i shkulin flokët
Të pështyhemi të klithim
Nga njëri-tjetri të ikim
Pa mend në kokë
Vetëtimat lapsa prej zjarri
Shkruajnë biografinë e territ
Të syve tanë
Tani s’kemi pse ankohemi
Edhe ne mësuam ta vrasim veten
Në mënyrë të re duke buzëqeshur
Njeriu i përbishur rri zgjuar ...
RECITAL DASHURIE
Sonte
Do të doja t’i shprushja
Furtunat e gjakut tim
Për t’i gjetur kockat
E dashurisë time të tretur
Më tha një miku im
Do të doja të digjem
Të futohem për të
Si thëngjilli i harruar
Në gropën e zjarrit të fikur
Sonte miku im sonte
Do të doja të bëja
Në gjumë sy në shtratin
E ëndrrave të hënës
Para se të vdisja
NË PRAG TË DIMRIT
Qielli i vrugët
Retë notojnë me nervozizëm hapësirës
Zogj shihen më rrallë
Pemët e zhveshura fishkëllejnë
Rrugët më të zbrazura
Njerëzit ecin më shpejt
Fytyrat më të zbehta
Më të rrudhura
Fjalët më të dhunshme
Më të ftohta
Parqet e zbrazura
Nga takimet ndarjet
Riga shirash e mërmërima
Po hyjmë në dimër
SI TË IK NGA TI
Si të ik nga ti
Kah t’ia mbaj
Si të shpëtoj
Nga vetja si të të shlyej
Më vjen pas si hije e lules
Më del përpara prapa
Më përvidhesh në mendime
M’i merr shikimet
Rrugët urat
Ëndrrat zhgjëndrrat
Më strukesh në rrudhat e ballit
Në zjarrishtat e ndjenjave
Të ndjej në gjak
S’kam si të të nxjerr
Të shoh me shpirt me gjuhë
Me duar me fjalë me heshtje
Me këngë me vaj
Të shoh me terrin
Me dritën time
Ma mban trupin drejt
Si kallinj plot fryte
E kur vdekja troket në derë
Më mbulon me rrezet e syve tu
Atëherë vdekja ulërin
Duke ikur nga unë
UNË E POEZIA
Dua të ik nga poezia
Të mos më gjejë më kurrë
Më zverdhi më rrudhi meit më bëri
Nuk më la as fjalë as pështymë në gojë
Më ndrydhi më shtrydhi
Nga unë bëri ngjyrë të zezë të kuqe të verdhë
Për t’i pështyrë idhujt e përlyer
Ajo shpirtin e vet e mbolli
Në shpirtin tim natën nëpër hënë
Në një trup për të bulëzuar
Dy shpirtra përgjithmonë
Por unë ndryshe marr frymë në të
Ndryshe ajo në mua frymon
Për çdo ditë më gërryen deri në eshtra
Për të jetuar e lirë pa mua
Në humnerat e letrës së bardhë ...
GJITHNJË MË LARG VETES
Gjithnjë më larg vetes
Më i përakullt
Fjalët s’ më rrinë në gjuhë
Në letër s’rrezatojnë
Ikin të ndërkryera e më lënë
Hambar të boshatisur
Gjithnjë e më shumë
Po më tërheq zvarrë vetmia
Nëpër një pyll të mërdhirë
Pa asnjë zog
Nëpër qiell të thinjur
Pa asnjë yll
Gjithnjë më i përhumbur
Me hiq
ARTI I RI I VDEKJES
Në botë ka festë
Ngritën zbresin
Flamuj të bardhë
Ushtrohet arti i ri i vdekjes
Vdekjes pa dhimbje
Pa lot pa klithje
Askush s’ka
Ku të fshihet
Nga vetvetja
VETMIA IME E SHKALLUAR
Mbi kokat tona të përdyllura
Mullinj të tërbuar bluajnë
Toka varrezë kolektive yjesh
Në qiell vriten mes veti rrufetë
Rrugët pështymë e zezë
Shpresat mizorisht japi shpirt
Vetmia ime e shkalluar
Maj, 1999.
GJAKU I DRITËS
As vet s’e di ku po shkoj
Në këtë natë që ulërin
Rrugët më çojnë zjarrishtave të mendimeve
E më kthejnë në hiçin tim të moçëm
Tash e di se humbjet
Nuk janë krejt humbje
As fitoret krejt fitore
As unë krejt unë
As vet s’e di ku po e thyej qafën
Në këtë natë më të zezë se korbi
Rrugët më çojnë në varrezat e shpresave
Ku pëlciti edhe shkëmbi
E më kthejnë atje ku shkelet gjaku i dritës
Gjakovë, 28.03.2010.
JETA JONË KOLLITJE
Kur flas me mikun tim
Në telefon ia përcjell
Fjalët duke u kollitur
Duke u kollitur
Më përgjigjet edhe ai
Telefoni mezi merr frymë
I fshin djersët
Edhe ai kollitet
Qielli ngjyrë hiri
Toka në buzë të dimrit
Jeta jonë kollitje ...
UNË DHE FJALËT
Herët fillova t’i bluaja
Fjalët e mia
E prej tyre të bëja hi
Rrugës vdisnin nga pagjakësia
E m’i braktisnin ëndrrat
Për një botë tjetër
Nuk gjenin dalje nga terri
As urë për të kaluar lumin e gjakut
As gacë në hi për ta ndezur zjarrin e jetës
Fat e pata të më gërryente nata
Si qeni i uritur eshtrat
Herët nisa t’i digjja fjalët e mia
E më flakën e tyre të shkruaja
Emrin tim në fletën e kaltër të qiellit
Të mos vdesin shpresat
Gjakovë, 2010.
PAMJE E TRISHTË
Qielli saç i nxirë
Toka pa ngjyrë
Mezi marr frymë
Ditët po ngrijnë
Frikë ...
EMRAT PA NGJYRË
Ëndrrat e fjalëve digjen
Xhepat e mendimeve ngrijnë
Emra pa ngjyrë
KUR VETËM ISHA
Një natë kur vetëm isha
Ndjeva një gërryerje në dhomë
U ngrita e shikova në çdo skutë
Rreth dritareve nën shkallë kudo
Kot asgjë
U shtriva në krevat
E fillova të mendoja
Kur papritmas përsëri zhurma
E gërryerjes edhe më e fuqishme
U enda nëpër dhomë si i çmendur
Derisa më në fund e kuptova
Se gërryente vetmia
Si qen i zi eshtrat e gjuajtura në rrugë
IKJE NGA VETJA
Shikime të gjarpërinjtë
Fytyra të akullta të përbishura
Buzëqeshje të egra
Dashuri të ftohta
Pa ngjyrë pa zjarr gjak
Urrejtje të zgjuara te secili
Ikje e vetes nga vetja
ASKUSH S’ DI CILI ËSHTË
Mendimet janë kthyer përmbys
Dhe vdesin mjerisht
Në Sheshin e Hyjnive
Dashuria vetëvritet
Pa lot pa klithmë
Njeriu tek njeriu
E sheh terrin e dritën e vet
Dhe nga vetvetja ik
Askush s’e pranon
Se është ai që është
Varrezat e mendimit
Po shtohen çdo ditë ...
Gjakovë, Mars, 2009.
MEDITIM I VERDHË
Shtëpia ime buzë rrugës kryesore
Natë vetëm në ballkon
Veturat shkojnë e vijnë
Me shpejtësi marramendëse
Njëra m’i merr duart
Tjetra këmbët
Pastaj mendimet gëzimet
E më lënë një zhurmë të egër
Që vdes shpejt
Nata derdhet ngadalë në gjumë
Ndërsa unë pres të më kthehen
Pjesët e marra
E në pritje tjetërsohem
E shikoj veten në pasqyrë
Tmerr ik nga vetja
ISHTE KOHË E RRUFEVE
(Zbrazët)
JETA
Nëpër dyert e spitalit D
Njerëzit hynë e dalin
Ditë e natë
Roja e portës si ushtar prej bronzi
E ka humbur durimin
S’do të flasë me askënd
Kur nata mbështjell spitalin
Me çarçaf të zi
Shfaqen hijet e të vdekurve
Nëpër pavijone nëpër dhomat e të sëmurëve
Shikojnë fytyrat e tyre zverdhake
Sytë e tyre të lodhur flasin përçartë
Hynë në sallat e ngrënies
Ngjiten në katin më të lartë
Zbresin shkallëve poshtë
Ndërrojnë emrat ngjyrat e fytyrave
Vendet kohërat
Grinden pështyhen shtyhen përshtyhen
Rrihen vriten për të bërat të pabërat
Për të mundurat e të pamundurat
Ndërsa plepat e gjatë përreth
Shkëmbejnë mesazhe si ushtarakët në front
Këndojnë këngët e furtunave të egra
Që zbresin nga malet si gjëmë e qiellit
Në mëngjes jeta zgjohet herët
Me një buzëqeshje të shndritshme
U jep frymë të sëmurëve
Derdh mbi ta gaz shpresa
Për të shpëtuar të mundurën
Gjakovë, 10.02.2010.
ART I BARDHË
Dimër deri në fund të shikimit tim
Heshtje e bardhë
Gjithçka fle në shtratin e bardhë
Drurët mbajnë mbi supe
Peshën e dhimbjes së bardhë
Ëndërrojnë këngët e blerta të gjetheve
Që kishin dikur
Njerëzit mbrëmjeve të gjata
Ecin me pishtarë në duar
Shtigjeve të legjendave
Për të mësuar si vdiset madhërisht
Sytë s’kanë ç’të bëjnë
Hapën dhe mbyllën bardh
Art i bardhë –
Mbi shkretëtirën e mendimit të zi
Gjakovë, Mars, 2010
KËNDOJMË E LUTEMI
Tinëzisht nga mjekët
Pimë duhan në dhomën e fjetjes
Nga zhgënjimet thurin ëndrra
Për të fluturuar diku larg
Për të mos u kthyer më
Kur fjalët lehin si qentë
E ulërijnë
Korridoreve të krisura nervash
Fillon përleshja mes nesh
Deri vonë
E pastaj ia shtrijmë duart
Miqësisë e dashurisë njëri-tjetrit
E ndajmë jetën dhe vdekjen
Në mënyrë të barabartë
Këndojmë dhe lutemi ...
Gjakovë,
Spital, 14.01.2009.
NJERIU NUMËR
I numëroj pllakat
E korridorit të spitalit
Derisa bëhem numër –
Një numër që shumëzohet
Me një zog të kaltër në hapësirë
Që mblidhet me shpresë të thyer
Që zbritët me një vetëtimë
Që pjesëtohet me një gjëmë
Motrat më shikojnë flasin diç mes veti
Zverdhën skuqën dhe ikin shpejt
Llambadhet e dhomave të të sëmurëve
I mbyllin sytë njëra pas tjetrës
E pastaj gjithçka i nënshtrohet
Perandorisë së ëndrrave
Gjakovë,
Spital, 18. 01. 2009.
E BARDHA NË TË ZEZËN
Të bardhë mjekët motrat
Hije zotash rreth meje
I bardhë korridori
Të bardhë muret muret e dhomave
Të bardha fjalët mendimet
Ëndrrat zhgjëndrrat
Të bardha ilaçet injeksionet
Antibiotikët diklofenët
Të bardha dhimbjet klithjet
Thirrjet ankesat lutjet lotët
Të bardha vdekjet nga të bardhat
Në prehrin e të zezës
MË E SHTRENJTA ËSHTË NGRËNË
O zhgënjim
I dritës së territ tim
Mos më gërryej në shpirt
Si qeni eshtrat në rrugë
Më e shtrenjta është ngrënë
Ma lë një dritare të hapur
Të më thithin sytë dritë
Të lirë ma lë një shteg
Për të arritur në Kodrën e Bardhë
Të më këndojnë fjalët
Të më rrisin lule mendimet
Më lë bile pakëz gaz në fytyrë
Më të hijshme të më duken rrudhat
Të mos thahem në këmbë si lis i vetmuar
Qiellit që po resh pikëllim
Më e shtrenjta është ngrënë ...
NJERIU I BARDHË
(Mikut tim Dr. Rifat Lilës)
Kur gjumi bën tortura mbi mua
Kur më klithin fjalët e më vajtojnë mendimet
E shpirti më bëhet zjarrishtë dhembjeje
Vjen tek unë
E zbret thellë në mua
Njeriu i bardhë
Që për të tjerët jeton
Për t’i shkrumbuar hijet e uritura të mortjes –
Hijet e futuara që gërryejnë mbi kokën time
Kur qielli pikon verdh zi
E toka bëhet shkretëtirë në sytë e mi
Vjen si një vetëtimë njeriu i bardhë
Duke qarë terrin e mllefosur
Me flakadan e ndërgjegjes
Dhe sjell shpresën e tretur të jetës
Fjalëve m’u jep gaz
Jetës këngë
Pranverës blerim
Qiellit dritë
Gjakovë, 2 Maj 2008.
HERË NË TË DJATHTË
HERË NË TË MAJTË
Në një dhomë të spitalit
Unë vet i gjashti
Të bërë shportë nga injeksionet
Shikoheshim në heshtje
Kur kthehesha në krahun e djathtë
Një i sëmur më shikonte
Me sy të përçartur
Kur kthehesha në të majtin
Më tmerronte një tjetër
I zverdhur si meit
Kur kthehesha në shpinë
E shikoja llambadhen
Se si skuqej
Se si futinë bëhej
I mbyllja sytë
Askund gjumi
Vetëm terri i uritur
Kafshonte diçka të shtrenjtë
Mbi mua ...
Gjakovë,
Spital, Janar, 2009.
KUR TË VISH TEK UNË
Motër moj
Kur të vish tek unë
Mos u bë akullnajë të lutem
Nxjerr nga vetja një buzëqeshje
Dhe më mbulo të mos ngrij
Motër moj
Mos më lë të klith
E të bëj gjëmë
Në sytë e tu
Pi dritë një yll
Që nuk fiket kurrë
Gjakovë,
Spital, 2009.
NJERËZ TË FLAKUR NGA RËNIET
Fjalët i kanë të përhirta
Nuk dinë cilën ta hedhin
Cilën ta ruajnë për ditën e fundit
Mbahen fortë për shtyllat e ëndrrave
Të mos rrëzohen
Janë njerëz të harruar –
Të plakur nga rëniet
Dhe s’i besojnë më as robit as Zotit
As dritës as territ
Të vërtetat i mbushin me gënjeshtra
Gjakovë,
Spital, Maj 2009.
PËLCITJE
Jashtë nata e tërbuar ulërin
Si bishë e uritur
Brenga unë në luftë të pafund
Me veten time
Të gjitha orenditë e dhomës
Më shikojnë pikllueshëm
Llambadhja herë ngrin herë pikon shi
Të ngrohtë mbi mua
E pastaj nga një flakë e brendshme
Bëhet copë – copë
(2008)
(Përgatiti për botim Flori Bruqi)