Nga Pepe Escobar (Asia Times) Perëndia e futbollit Diego Maradona ka premtuar se nëqoftëse Argjentina – ku ai është trajner – fiton “Kupën e Botës” në Afrikën e Jugut, do të bëjë një paradë i zhveshur nudo përreth obeliskut në qendër të kryeqytetit të Argjentinës, Buenos Aires. Një ngjarje speciale “striptize si kjo sigurisht që do të kënaqte "komunitetin ndërkombëtar" - që ka qenë e zënë me sanksionet e zakonshme ndaj Iranit, ose lëvizjet strategjike në Af-Pak [Afganistan dhe Pakistan] apo piruetet e Izraelit, si dhe zënka e Koresë së veriu më atë të Jugut, po ashtu recesioni në Europë dhe gropa e naftës në gjirin e Meksikës.
Së pari, duhet sqaruar diçka. Këtu ne flasim për "futbollit" i cili është shpikur nga Anglezët (edhe pse Kinë - kush tjetër? –i jepnin shkelmime një topi gati 5000 vjet më parë). Dhe është ky futboll që konsumohet në mbarë botën si lëndë që përmban opiumin e masave. Historiani i madh britanik Eric Hobsbaum ka vënë në dukje se si futbollit ekspozon konfliktit thelbësor të globalizimit: marrëdhënie të komplikuara mes Tregtisë dhe mbajtjes fort emocionalisht, për sa kohë çdo tifoz sportiv është i përfshirë në këtë ndikim emocional dhe racional.
Konflikti është gjithashtu i konsideruar nga tifozët të cilët sot ndjekin ndeshjet në fushë si të thjeshtë në atë që çdo e Kupës së Botës është në realitet: një speciale televizive një muaj që për protagonist lojtarët e futbollit si super-yjet e Hollivudit. Futbolli është industria më e madhe argëtuese në botë - dhe gjithashtu një magnet për pastrimin e parave.
Sa vlen lojtari i vitit, argjentinasi Lionel Messi? 150 milionë, 200 milionë, 300 milionë dollarë? Ka dhe lojtarë të tjerë të famshëm në mbarë botën – portugezi Cristiano Ronaldo, Didier Drogba nga Bregu i Fildishtë, Anglezi Uayne Rooney (dhe pastaj ka nga ata që mungojnë si Brazilian Ronaldinho – që nuk është thirrur – apo kapiteni i Gjermanisë Michel Ballack).
Në këtë botë zvarritëse në zhvillim, si dhe në gjithë Europën, futbolli është sport më i globalizuar, sepse në nënndërgjegjen kolektive në një farë mënyre i thyer disi në modelin e kulturës masive e stilit amerikan – filmat e hollivudit, muzika pop, telenovelat. I vetmi Pushteti i vetëm amerikan nuk mund të kënaqte fantazitë e ritualeve masive – si loja në vetvete, loja si një metaforë për jetën vetë, loja si luftë. Në futboll, Këshilli i Përgjithshëm i OKB-së - me fuqinë e vetos – dhe në fakt është i përfaqësuar nga Brazili, Italia, Argjentina, Gjermania dhe një grup aktiv që pretendon vendin e pestë, nga Anglia dhe Holandë deri tek Spanja dhe Bregu i Fildishtë. Kupa lejon komponentin rekreativ të identitetit kombëtar të të rindërtohen - një luftë me mjete të tjera (për të luajtur). Dëgjoni tingujt e një milioni “vuvuzelash” – një instrument që në Afrikës së Jugut që i ngjan një briri të gjatë do të dëgjohet një sfond gjatë lojës.
Ju luani, ne fitojmë/ Siç tha një herë shkrimtari i njohur uruguajan - dhe fanatik i futbollit - Eduardo Galeano: “FIFA është FMN-ja e futbollit”. Në një mënyrë të përafërt si Fondit Monetar Ndërkombëtar, edhe Federata Ndërkombëtare e Shoqatave të Futbollit është tepër e pasur, tejet i fuqishme dhe menaxhohen prej një lloj klubi ekskluziv njerëzish. “FIFA” është themeluar në vitin 1904. Vetëm 310 vetë punojnë në selinë qendrore në Zyrih. Dhe, vetëm rreth 1.000 punojnë në 208 vende (“vetëm” 192 vende janë anëtare të OKB-së, që punëson mbi 40 mijë vetë). 24 anëtarët e Komisionit të FIFA-s - paguhen rreth 50 mijë dollarë në muaj - dhe e kalojnë kohën e tyre të çmuar duke udhëtuar nëpër botë për të bërë marrëveshje me kompani dhe shtete-kombe. Ashtu si FMN-ja, zëvendësimi është minimal. Shumica e anëtarëve të FIFA-s kanë mbajtur vendet e tyre për më shumë se 15 vjet.
FIFA është përgjegjëse për marketingun e çdo produkti në futbollin profesional, sponsorizimin dhe të drejtat televizive. Ajo është epiqendra e një tregu prej 250 miliardë dollarësh. Në 2009, ka qarkulluar më shumë se 1 miliard dollarë. Vetëm me Kupën e Botës në Afrikën e Jugut, ajo të fituar 3.8 miliardë dollarë.
Ikona e kapitalizmit të egër, FIFA kurrë s’humbet para. Ai është plotësisht e siguruar. Për këtë Kupë të Botës dhe të ardhshmen më 2014 në Brazil, që shkon në shumën 650 milionë dollarë. Si për qeveritë kombëtare, marrëveshjet nuk janë edhe aq ëmbla. Qeveria e Afrikës së Jugut kishte në plan të shpenzonte 450 milionë dollar për Kupën e Botës. Por shpenzimet janë rritur si kërpudha të paktën deri në 6 herë - dhe vazhdojnë të rriten. Kjo përfshinte ndërtimin e pesë stadiumeve të reja dhe rinovimin e pesë të tjerave. Është parashikuar që Durbani të bëhet një pikë referimi në stilin e Muzeut Guggenheim të Bilbao.
Megjithatë, edhe pse treni i shumëpërfolur për shpejtësi nga Pretoria në Johanesburg vjen gjithmonë vonë - ka qenë e hapur vetëm një shtrirje në mes të aeroportit të Johanesburgut dhe lagjes luksoze të Sandtonit, më e pasura (shumica është e bardhë) në një milje katrorë në Afrikë, ku 200 delegatët do të qëndrojnë aty ku presidenti i FIFA-s, super-burokrati Sepp Blater do të flejë, pranë kullave të Mikelanxhelos, i mbrojtur nga pesë truproja dhe banje privat luksoze dhe një mini-bar i furnizuar me porosi të mira vere Chardonnay të Afrikës së Jugut dhe kubeta akulli të Evian-it.
Çdo vend që do të organizojë një Kupë Bote duhet t’u dorëzohet praktikisht rregullave të FIFA-s - duke përfshirë këtu edhe ndryshimet në legjislacionin kombëtar. Katër vjet më parë, Parlamenti i Afrikës së Jugut i ka dhënë statusin Kupës së Botës si "ngjarje e mbrojtur", e rregulluar me ligje të veçanta. Vendi organizator duhet të heqë dorë nga të drejtat për të për çdo gjë, që nga reklamat e marketingu e deri tek perimetri rreth stadiumit (FIFA është në fakt një shtet sovran rreth çdo perimetri të stadiumeve të Afrikës së Jugut). Ashtu si FMN-ja, FIFA nuk është një organizate humanitare. Për kompanitë anëtare, roli i FIFA-s është që të hapë tregjet - në këtë rast në Afrikë. Ja një shembull se si në fakt ajo punon.
Stadium i Athlone, një periferi e varfër me shumicë zezake e qytetit “Cape Town”, do mund të ofronte më shumë vende pune të nevojshme në këtë zonë dhe të vepronte si një katalizator për një proces të hapur rrugësh, ndërtimesh banesash të reja dhe përmirësimin e transportit publik. Në vend të kësaj, FIFA zgjodhi stadiumin Green Point (Pika e Gjelbër), e ndërtuar në mes të detit dhe malit Table, kartolina e preferuar në Cape Town, vetëm pesë minuta nga një qendër luksoze dhe pranë një klubi golfi - i financuar me fonde publike. Një agjent i FIFA-s i tha gazetës së Afrikës së Jugut “Mail dhe Guardian” se miliarda shikues nuk duan të shohin "varfërinë dhe barakat" në TV. Sikur Kupa e Botës nuk po bëhet në një vend që ka një papunësi rreth 40% dhe gjysma e popullsisë jeton me më pak se një dollar në ditë. Së paku, e përjavshmja gjermane “Der Spiegel” ka shpjeguar disa gjëra duke i bërë ca gjëra të qarta, nëpërmjet botimit të një speciale që e krahason etjen europiane të lojtarëve e rinj afrikano-jugorë, si një rrugë e re skllavërie.
Një seri studimesh akademike janë dakord se një vend që organizon Kupën e Botës është më e arsyeshme për të ndërtuar infrastrukturën e nevojshme se sa duke shpenzuar një pasuri në një ngjarje që në fund të fundit është e dobishme vetëm për organizatorët dhe sponsorët. Produktet e licencuar në dispozicion në vend gjatë Kupës së Botës janë të gjitha të bëra në Kinë. Kur më 11 korrik do të jetë gjithcka e mbyllur, jo më pak se 150 mijë punëtorë të Afrikës së Jugut të bëhen të papunë.
Identiteti i Perëndisë/Megjithatë shumica e botës nuk është i vetëdijshme për të gjitha këto deformime; aspekti i mrekullueshëm i futbollit si bota argëtuese e spektaklit është shumë joshëse. Përveç kësaj, është ende shtresa e intrigave Bizantine që ushqejnë këtë “luftë” - një luftë me komandantët dhe ushtarët të dekoruar nga " Runei aziatik" Jong Tae-se, një pak Korean Veriorë, i cili me të vërtetë ka bërë të buzëqeshi kreu e dashur Kim Jong-il, deri në aventurat e Paris Hilton dhe djalë kopertinash e Vanity Fair, Cristiano Ronaldo ("nuk luaj vetëm dhe nuk bëj mrekulli).
Pastaj janë të dështuarit e përjetshëm e Spanjës, të cilët gjithmonë shpresoj se ka ardhur koha e tyre - edhe pse është numri dy në renditjen e FIFA-s dhe ka një rezervë e talentesh, që në fakt mund t’i merrte vendin Brazilit. Pastaj zinxhirin i pakalueshëm i kampionatit Italian, që janë ata që mbajnë titullin, të cilët nuk mund të përjashtohet si mjeshtrat e medhenj që gjithmonë të vinë nga prapa.
SHBA-të mund të jenë e papritura, me një lojë e tyre ultra-efikas, pa klas të madh – sepse Bob Bradley - është një trajner i zgjuar - por shpresat e tyre për një fitore është paksi e ekzagjeruar. Trajneri brazilian Dunga - i trashë, lunatik, arrogant, ish-mbrojtës i cili preferon kuaj mediokër për betejë sesa gjenitë mbrojtëse – është refuzuar nga legjione brazilianësh të cilët do të preferonin të humbasnin me stil, duke luajtur një “jogo bonito” ("një lojë të mirë"). Kurse sot është një “jogo bonito” është e mundshme me një Holandë e cila ka një lojtar si Arjen Roben (nëse shpatulla e tij e plagosur nuk do ta pengojë për të luajtur), Uesley Sneijder dhe Robin van Persie në sulm. Derisa shkon në një jogo bonito, shumica e botës do të kishte qejf të shihte një ekip afrikan duke dhënë shpirtin për të arritur të paktën gjysmë-finale.
Pastaj kemi argjentinasin Messi – që Diego "El Pibe" Maradona e ka përshkruar si njeriu që “xhonglon me Jezusin”. Dhe vetë Maradona - i madh, gjeniu më gjigant të futbollit e të gjitha kohërave, ish-kokainoman, balerin i njohur dhe tani trajner i Argjentinës, i cili është me dhimbje koke sepse nuk di se ku t’i fus 6 sulmuesit fantastik që së bashku kanë bërë rreth 133 gola në këtë sezon.
Përveç lokalitetit turistik të Afrikës së Jugut, është e vështirë për të gjetur një vend më të mirë në botë për të ndjekur në Botë sesa lokalet e zhurmshme të Buenos Aires, ku legjionet e tifozëve të diskutojnë fizikisht dhe metafizikisht përpara televizorit mbi perëndinë me të vërtetë – ose mishërimin e vjetër ( të Maradonës) ose atë të riun (Leo Messi).
*Pepe Escobar është autori vi “Globalisation: How the Globalized World is Dissolving into Liquid War” [“Globalistan: pse bota e globalizuar po shpërbëhet në një luftë të lëngët”) dhe të “Red Zone Blues: a snapshot of Baghdad during the surge” (Blues i zonës së kuqe: një fragment i Bagdadit gjatë operacionit Surge”). Libri i tij më i ri, i sapo publikuar: “Obama does Globalistan” (“Obama po bën Globalistan-in”).
(L. Lita)
Home »
» Politika e madhe e topit të rrumbullakët