Abdullah SIDRAN
Abdullah Sidran, akademik, është ndoshta dramaturgu dhe poeti më i shquar boshnjak. Këto poezi janë përkthyer nga gjuha boshnjake dhe janë marrë nga përmbledhja “Sarajevski tabut” (Tabuti srajevas), për të cilën, pos çmimeve tjera, autori është nderuar edhe me atë të PEN Klubit Francez në vitin 1993. (Përkthyesi)
Abdullah SIDRAN
Dinte të ishte kohë
Dinte të ishte kohë kur pëlciste shpirti.
Sytë, zemra dhe duart përplotë frikë kishte
Në çast filloj të përngjaj, në të vdekurit e mi
turrë drush për djegie,
qerdhe e pluhurit të përgjithshëm trupi im ishte
Ka ditur të ishte kohë kur shpirti ka kënduar.
Erës dhe shiut, therrës dhe rrugës, buzëqeshur i ofron mburojë
sikur asnjëherë nuk qe fatkeq, nuk qe as i pezmatuar
as ndonjëherë më ka thyer dëshprimi dhe ligji
i zi i gjërave s’ka sunduar.
Ka ditur të ishte kohë kur shpirt nuk ka.
Në shtëpinë e tij asgjëja qindkrerëshe hapur rri
dhe të errta përbindëshi i mosbërjes gjithandej brirëthit hap
kurse shirat e rreptë të goditjeve, nga askund as bulëza shi.
Tek atëherë ka ulëritur në sy derri i egër i plaguar!
Çdo gjëje shpirti ka ditur t’i bëhet motër dhe i është bërë
por ai kur nuk është, deri mbi botën numri tek kozmik ka sunduar
e butë është dhe e ngrohtë fytyra e llahtarshme e asgjësë.
Rruga nga kemi shkuar
Mbaje mend rrugën nëpër të cilën kemi shkuar.
Do të jetë kjo natë e madhe nënat e motrat na thërrasin
e ne kthehemi, as të gjallë, as të eçtuar më.
Do të jetë kjo natë e madhe: rrugë e vështirë para nesh.
Mbaje mend derën, bregun që e kemi lënë. Foshnjen
tënde të vdekur, dorën e shtangur, syrin e ke të lodhur.
Dhe, jo ujqërisht, por me lotë e me lutje do thërrasësh.
Atje: shtëpia e vdekur, errësira e pragut,
nata pafshehtësi.
Mbaje mend rrugën nëpër të cilën kemi shkuar,
derën, bregun, dorën e argasur të nënës, agun, enën e drunjtë
para shtëpie, ballin e kthjelltë fëmijëror,
mbaje mend që ëndrra të të jetë e bukur dhe e butë!
E dhjetorit
Më zgjoi një natë, para agimit,
të ftohtit, marsi dhe dimri - në zemër
E kujtova për një çast se kush jam, si
e kam emrin, ku jam shtrirë dhe kush frymon
nga ana tjetër e murit (Ndodh ndonjëherë
që të zgjohet njeriu me zemrën e akulluar. Dhe nuk di më
as kush është, as si e ka emrin.)
E mushkëritë përplot dimër.
Sa vite kanë shkuar?
Edhe sa vite duhen kaluar?
Gjithnjë e më marrzishëm dhe më qetë
nga brenda rreh krijesa e akulltë,
farë pëshperit fosfori në terrin e kaltër të dhomës?
A është ora tre apo pesë? Kthehu, thotë
Fëmia, në anën tjetër. Mbylli sytë
fle dhe ëndërro përherë e sërish. Përherë dhe sërish.
Nga ditari 2. 4. 1987
Nuk ditëm ta shndërrojmë në miqësi
dashurinë, që u desh të kalojë. Sa fyerje të panevojshme,
sa plagë të panevojshme! Tash notojmë
në detin e qetë e të ftohtë të dhembjes, dy copa akulli
njëra e gjinisë mashkullore, tjetra e gjinisë femërore.
E kur të kalojë, se edhe kjo, edhe kjo do të kalojë
a do të mundemi ta shohim njëri-tjetrin në sy?
Shënim i mëngjesit
Duhet shikuar edhe pak në tavan.
Shtylla e verdhë dhe e kalbur.
Edhe pak duhen shqiptuar këto fjalë për fatkeqësinë.
Edhe sa gjatë, o Zot?
Pastaj të ngrihesh, të veshësh pantollonat e mëngjesit,
të marrësh sapunin, brushën e dhëmbëve, pastën.
Gjëra të afërme, të marra dhe të dashura.
Të zbresësh pastaj në avlli, në çezmë.
Të lahesh gjatë, t’i heqësh nga fytyra gjurmët e ëndrrës,
ngadalë e më dashuri të lash nofullat
me vëmendje të posaçme atë të lartën.
Aty është shtrati i kundërbimit.
Të marrësh pastaj edhe pak ujë në fyt
të ngrisesh kokën plot kloroform
ta lëshosh zërin e parë të mëngjesit.
Grrr…
Si një mirëmengjes, baba. Mirëmengjes
nënë, vëlla, motër.
Pastaj nga veranda, si kalimthi
të shikosh përmes dritares në qiell e në bahçe.
Në bahçe piqet vishnja, së shpejti arrin koha
e vjeljes. Qielli është kurrfarë, koha edhe sot
do të jetë e ligë, sërish kot
do të pres mysafirë.
Këmisha, kravata, sahati i dorës. Pasqyra
Ndoshta që të mos dallohet?
Dhe të fillosh edhe një ditë
Përkundër të gjithave
Përsëri.
Shënim për shtëpinë
Në shtëpinë tonë
për babain nuk flitet kurrë.
Por ai është në secilën lëvizje dore
të kujdoqoftë, dhe pjesë edhe e lëvizjes së tij,
shenjë apo cilësi. Dhe të gjithë këtë e dimë
derisa, duke e fshehur frikën, heshtim për babain.
Dhe është mirë që është kështu. Vetëm për një fije
të ishte ndryshe do t’i gjasonte trishtimit.
Sepse, ja, përreth këmbëve tona, tashmë të lodhura,
trashëgimtarët shkasin dhe dhomat janë përplot
me cicërimë fëmijësh. Të qeshim, duke hedhur
në ajër trupat e tyre. Të qeshim,
duke i pritur, fatlumë, me duart delikate.
Me duart delikate dhe të ashpra, që vdekjen
tashmë e kanë provuar, e kanë provuar, e kanë provuar…
Shënim për djalërinë
Stinë e bekuar e fëmijërisë sime të vonuar! Si një shenjt i ri, kam ecur qytetit: secilën grua kam mundur ta shoh, sikur të isha unë ai që e dashuron. Mrekullitë kanë ndodhur para fytyrës së shenjtit të ri: shkrepi ngrohtësia nga fytyra e puçërrosur e vajzës, që atë mengjes është zgjuar si grua! Drithërima hyjnore shtrihet nëpër fytyrat e kaltërta të grave të natës, që dalin me mengjes nga ndërtesat e errëta publike! Në tërë qytetin nuk ka mundur të ketë grua të shëmtuar - përderisa atë e donte djaloshi i hershëm. Sepse kam mundur, mundur kam në fytyrën e çdo gruaje të shoh sikur unë të isha ai që e dashuron.
Le të jetë e bekuar mosha ime e djalërisë së vonuar!
Përktheu Smajl Smaka