Gjergj Fishta -( 1871-1940 )-
Gjergi Fishta (October 23, 1871-December 30, 1940) was an Albanian Franciscan friar, a poet, and a translator.
Born in Fishta te Zadrimes, Fishta studied philosophy and Catholic theology in Bosnia. In 1902, he became the head of the Franciscan gymnasium in Shkodra. From the beginning of April 1919 to 1920, he served as Secretary of the Albanian delegation to the Paris Peace Conference. At the end of 1920, he was elected to parliament by Shkodra, and in 1921 the became the Vice President of the Albanian parliament. In 1924, Fishta supported Fan Noli in his attempt to found a democratic system in Albania. After the establishment of the Zogu Regime, Fishta left willingly to go into exile in Italy in 1925/26, before he resumed his position as teacher and writer in Shkodra. He died in Shkodra in 1940.
Through both his work as a teacher as well as through his literary works, Fishta had a great influence on the development of the written form of his native Gheg Albanian. Fishta worked moreover as a translator (of Moliere, Manzoni, Homer, et al.).
Works
* Lahuta e Malsise«. poems, Zara 1902
* Anzat e Parnasit. satire, Sarajevo 1907
* Pika voese me vone ri botuar si Vallja e Parrizit. Zara 1909
* Shqiptari i qytetnuem. melodrama, 1911
* Vellaznia apo Shen Françesku i Assisi-t. 1912
* Juda Makabe. tragedy, 1914
* Gomari i Babatasit, Shkoder. 1923
* Mrizin e Zanave, Shkoder. 1924
* Lahuta e Malsise. Gesamtdruck, Shkoder 1937
Fishta was the editor of the magazine Hylli i Dritës (1913) and the newspaper Posta e Shypnise (1916-1917).
At Gjergj Fishta: “Gjuha shqype”
Porsi kanga e zogut t´verës,qi vallzon n´blerim të prillit;porsi i ambli fllad i erës,qi lmon gjit e drandofillit;porsi vala e bregut t´detit,porsi gjáma e rrfès zhgjetare,porsi ushtima e nji tërmetit,ngjashtu á´ gjuha e jonë shqyptare.
Ah! po; á´ e ambël fjala e saj,porsi gjumi m´nji kërthi,porsi drita plot uzdajë,porsi gazi i pamashtri;edhe ndihet tue kumbue;porsi fleta e Kerubimit,ka´i bien qiellvet tue flutruen´t'zjarrtat valle t´ameshimit.
Pra, mallkue njai bir Shqyptari,qi këtë gjuhë të Perëndis´,trashigim, që na la i pari,trashigim s´ia len ai fmis;edhe atij iu thaftë, po, goja,që përbuzë këtë gjuhë hyjnore;qi n´gjuhë t´huej, kur s´asht nevoja,flet e t´veten e lèn mbas dore.
Në gjuhë shqype nanat tonashi prej djepit na kanë thánun,se asht një Zot, qi do ta dona;njatë, qi jetën na ka dhánun;edhe shqyp na thanë se Zotipër shqyptarë Shqypninë e fali,se sa t´enden stina e moti,do ta gzojn k´ta djalë mbas djali.
Shqyp na vete, po pik´ má para,n´agim t´jetës kur kemi shkue,
tue ndjekë flutra nëpër ara,shqyp má s´pari kemi kndue:kemi kndue, po armët besnike,qi flakue kanë n´dorë t´shqyptarëvet,kah kanë dekë k´ta për dhé t´Parvet.
Në këtë gjuhë edhe njai Leka,qi´i rruzllim mbretnin s´i a, xúni,në këtë gjuhë edhe Kastriotau pat folë njatyne ushtrive,qi sa t´drisë e diellit rrota,kanë me kenë ndera e trimnive.
Pra, shqyptarë çdo fès qi t´jini,gegë e toskë, malci e qyteta,gjuhën t´uej kurr mos ta lini,mos ta lini sa t´jetë jeta,por për té gjithmonë punoni;pse, sa t´mbani gjuhën t´uej,fisi juej, vendi e zakonikanë me u mbajtë larg kambës s´huej,N´per gjuhë shqype bota mbarëka me ju njohtë se ç´fis ju kini,ka me ju njohtë për shqyptarë;trimi n´za, sikurse jini.
Prandaj, pra, n´e doni fisin,mali, bregu edhe Malcijaprej njaj goje sod t´brohrisim:Me gjuhë t´veten rrnoftë Shqypnia!
Gjergj Fishta (1871-1940)
I pari shkrimtar shqiptar i propozuar për çmim nobel, prozator, poet, përkthyes. "Militant i letërsisë shqipe" - cilësuar nga Lasgush Poradeci. "Poet kombëtar i shqitarëve" - Eqerem Çabej.Më 1913 botoi librin "Mrizi i Zanave" dhe pas 35 vjet pune, më 1937 nxorri "Lahuta e Malcis", një vëllim prej 17 000 vargjesh, që u cilësua si Iliada shqiptare ose Bibla e lëvruesve të shqipes.Ishte kryetar i kongresit të Manastirit dhe propozimi i tij fitoi në unifikimin e alfabetit të gjuhës shqipe. Në tetor 1913 nxjerr revistën "Hylli i drites", ndërsa më 23 tetor 1913 shpalos flamurin kombëtar në kishën e Shkodrës, duke e lidhur atë me drita me xhaminë, për të treguar unitetin mes shqiptarëve. Gjergj Fishta mori shumë medalje të ndryshme nga populli i Shkodrës, i Beratit, mbreti i Austrisë, nga Greqia dhe Turqia dhe Italia.
Marre nga http://www.dardania.de/vb/upload/showthread.php?t=23340