I B R A H I M V E L I U
R E S H E T J E
(P o e z i)
TETOVË
2009
Recensues:
Hasan HASANI
Nehas SOPAJ
Parathënia:
Salajdin SALIHU
Salajdin SALIHU
NË VEND TË PARATHËNIES
Poeti shkruan sepse brenda tij këndon Demiurgu.
Poeti shkruan për lexuesin ideal, kurse poezia thotë gjëra të papërkthyeshme.
Poeti shkruan në një gjendje tjetër, rrethuar me hije e fantazma.
Poeti shkruan sepse për të arti është pjesëmarrje, dialog me botën dhe frymëmarrje.
Kur i mungon lexuesi i sotëm, beson në ardhjen e lexuesit të nesërm.
Poeti shkruan dhe s'e honeps hijen e vdekjes.
Poeti shkruan sepse dëshiron që të rrëfehet.
Poeti shkruan, shqipton një klithmë... shpesh nuk i bëjnë përshtypje lavdia, prestigji dhe paraja...
Nëse për të tjerë janë kulme triumfi, për të mund të jenë vetëm fatkeqësi...
Poeti shkruan sepse është i prekur nga një mallkim hyj-nor.
Ka mundësi mos t’i bëjë përshtypje as promovimi i një libri...
Por një poet s’mund të jetë indiferent kur libri i promo-vohet në prag të Ditës së Alfabetit[1]...
Sepse alfabeti është shpikja më e madhe e njeriut, të vetmes qenie që prodhon simbole dhe kulturë;
sepse alfabeti e shenjon gjuhën;
sepse poetët kanë atdhe gjuhën e cila "hap portat e mendimit" (Brodski);
sepse nëpërmjet shkrimit njeriu pushtoi kohën dhe hapësirën;
sepse nëpërmjet shkrimit siguroi një formë tjetër ekzistence;
sepse nëpërmjet shkrimit sublimoi përvojën e atyre që nuk janë dhe u flet atyre që do të vijnë...
Besoj fuqimisht, se libri i poetit Ibrahim Veliu, “Resh etje”, do ta ketë jo vetëm lexuesin e sotëm, por edhe lexuesin e së nesërmes…
II.
Në këtë vend ku “vetëm arrihet dhe përfundon çdo udhëtim” dhe në këtë kohë kur “të vetëpëlqyerit promovojnë raritetet e marrëzisë dhe shpallen heronj kombëtarë”, kur “për një frymëmarrje mund të përjashtohemi nga ëndrra”, kur “anonimët defilojnë shpengueshëm” dhe maskat fillojnë “ushtrimin e shtirjeve dhe stërvitjen e grimasave”, nuk ka gjë më të bukur se sa t’i kthehemi poezisë, të “ëndërrtës, të lehtës, flatërores dhe të shenjtës” (Platoni).
Duke iu kthyer poezisë arrijmë që të shqiptojmë më fuqishëm fjalën NJERI.
Duke e shqiptuar fjalën NJERI zgjojmë respektin për të dhe nuk e shndërrojmë në statistikë.
Duke e lexuar poezinë e Ibrahim Veliut ne pasurojmë vetveten dhe bëhemi më njerëzor...
Poeti Odiseas Elitis thoshte se ne kemi nevojë të shqiptonim fjalën NJERI, për shkak të përbindëshave që duhej t’i shkatërronim brenda vetes, duke aluduar, kështu, në për-balljen mitike ndërmjet Edipit dhe Sfinksit, kur ky i fundit u zhbë sapo u përmend NJERIU.
III.
Ibrahim Veliu, ky njeri i heshtur, i fisëm; ky banor i azilit të kësaj bote, që s’e honeps zhurmën, rrëmujën e rrëmetin, as hosanatë dhe trumbetat, po këndon në heshtje një këngë të dhimbshme, siç është kënga e të gjithë atyre që artin e konsiderojnë si nevojë për të krijuar.
Ai vazhdon që të shkruajë poezi në këtë kohë kur poetët priten, ashtu si në çdo stinë të historisë njerëzore, me për-çmim. Sepse janë arkitektë të qiellit, albatrosë që reflektojnë bukuri mahnitëse atje në lartësitë qiellore, kurse poshtë, pranë kapitenëve të anijes që noton në oqean absurdi, duken si qenie që zgjojnë talljen njerëzore.
Bota gjithmonë kështu i ka pritur poetët dhe kjo atyre s’u ka bërë përshtypje.
Ky keqkuptim ndodh për shkakun se poezinë nuk e lexojmë ne, por kultura jonë.
Kur poezinë s'e gjejmë në vetvete, atëherë fajësojmë poetin dhe e marrim për të krisur.
Bota gjithmonë u është gëzuar spektakleve...
Ibrahim Veliu shkruan poezi në një kohë kur thonë se poezia po shuhet përgjithmonë.
Ai shkruan se është poet, pjesë e racës së atyre që besojnë se për sa kohë njerëzit ëndërrojnë, do të kenë nevojë për poezinë.
Por, poezia, kurdoherë, do të jetë princeshë artesh që jo çdokush do t’i afrohet.
Pranë princeshës janë princërit, kontët e konteshat. Ata që dinë dhe që duan t’i aviten kurorës shkëlqimtare.
IV.
Poeti Ibrahim Veliu nuk është indiferent ndaj zhvillimeve të kohës së tij, por ai nuk e torturon poezinë, nuk e shndërron në pamflet, nuk e zhvesh gjuhën nga magjia. Ai nuk i ka dhënë vetes kurrfarë misioni. Poezinë nuk e ka shndërruar në parullë. Nuk pretendon që të jetë prej ideologëve “me pak ide dhe shumë frymë për të folur” (O.Paz).
Poezia e Ibrahim Veliut përfaqëson një kohë intime dhe personale, e cila, sa do e tillë, është edhe kohë historike dhe sociale (sërish O.Paz).
Në poezinë “Medaljon i falur” i kundërvihet estetikisht shëmtisë, me formë qeniesh që mbartin në qafë dhëmb miu, dhëmb të një brejtësi, të “vetmin medaljon të paturpësisë”.
V.
Poetin më shumë e frymëzon ambienti rural, që është bota dhe përtejbota e tij.
Në atë ambient ai kërkon hijet e më të dashurve - hijen e babait që “iku nga shtëpia një mëngjes me këmishë të krah-nezë dhe këpucë ajri”.
Është kërkim i së munguarës për të cilën kemi nevojë.
Duke i kujtuar ata që i kemi humbur përgjithmonë, ne i ngjallim brenda vetes. U japim jetë.
Jemi të gatshëm t’u falim gjithçka pa kërkuar asgjë si kundërvlerë.
Ai kujton babanë e pamoshë, të urtë, të shumëfishuar, që ruan mistere brenda vetes; babanë e veshur me petk epik që, herë pas here, “var rrebet e ditës” në “degët e gështenjave”.
Ai kujton të ëmën, një grua sqimatare, të fisme, të përku-shtuar. Dy hije që dridheshin “në ethet e njëri tjetrit”.
Derisa në një anë kujton rrënjët e tij, nga ana tjetër komunikon me degët, pra me pasardhësit.
U fal dashuri njerëzore dhe keqardhje për një ikje të ardhshme, dialektike...
VI.
Libri “Resh etje” është i strukturuar si tërësi, i shkruar me një gjuhë të pasur figurative, pa sforcime e stërzgjatje. Çdo pjesë funksionon brenda tërësisë. Si i tillë na krijon kënaqësi estetike. Poezia e Ibrahim Veliut, e ngjeshur me figura, është si ëndrra, e ngatërruar dhe pashpjegueshme. Pikërisht te kjo pamundësi deshifrimi është madhështia e artit.
VII.
Ibrahim Veliu na ka ofruar një libër që do ta ruajë gjithmonë autonominë e tij dhe nuk do të ketë nevojë për autorin. Një libër që, besoj, se nuk do t’i mbyllet horizonti i pritjes. Një libër që e nderon autorin.
LULEVE TË MUROSURA
Viktimave në Monopol të Tetovës
Mbi lëkurë të daulles
dritëhijet thehen trishtë
Në dorë të jevgut
thupra dridhet pafundësisht
Ndërrimi i xhelatëve të rinj
paralajmëron gremisjen e yjeve
dhe mpiksjen e gjakut të freskët
Në shenjë refuzimi
dyert e qytetit mbyllen
lakadredhat ngjyrë vishnje
gëlojnë tej vrimave të minjve
Atdheu kërkohet
edhe para luleve të murosura
në rënkimin e hirit
ku zogu i shpresës ringjallet
dhe ëndrra bëhet më e nartë se vdekja
ETJE E KALLUR
Luftëtarëve të lirisë
ETJE E KALLUR
| |
Ti pikturë e varur në atë treg dritash
kometë që digjesh rrezëllishëm
vetëtimat të regëtijnë çeltinave
dhe tok me rritet e murosura
ujërave të nëntokës kridhesh miklueshëm
Si t’i avitem asaj kodre diellshumë
etjen të ta shuaj me ujin e mirë
dhe plagët t’i lidhi me fasha zefiri
PEIZAZH I ZGJUAR
Prej askujt leje s’kërkoni
me askënd hise nuk ndani
përherë brofni shpengueshëm
buzëqeshjeve në gjumë
roje t’u bëni
Para jush malet përulen devotshëm
shkëmbinjtë tkurren thekshëm
erërat ngujohen trukshëm
kurse lumenjtë nuk ankohen
pse miturisht verbohen
Herë në lule të hardhisë
dhe në bulëz të vesës banoni
herë në polen të luleferrës
e në pluhur yjesh shndërroheni
Prore regëtini mbi peizazhin e zgjuar
dhe tok me djepat e qivuret
Rrugës së Qumështit
rrënjës së gjakut vrujoni
ZAMBAK I MUNDUR
Brodhët me vrajet e pezmatuara
të mos mbeteni të përhimët
Rritët shtat me zambakun e mundur
dhe sërish qitët sytha
nga çdo nyje e lënduar
HIJE TË HARLISURA
Ju hije të harlisura
mes shkëmbinjve të rimtë
ku jeta thërrmohet
dhe ëndrra bëhet dritë
Ju roje në këmisha të bardha
krisma në çdo pritë
XIXËLLONJAT NEVRIKE
Xixëllonjat dhe motakët sallamadi
mbanë asnjë plis i bardhë
asnjë unazë e humbur
Deri te aguliçet e djersitura
vetëm një rrugë
dhe syri sogjetar
që ndjek të përdalët
LULET KRYENEÇE
Në vendlindjen time
lulet janë kryeneçe
dhe nuk firojnë
nga mërmërimat e vetëtimave
gjithnjë në lojë
me shirat nanuritës
duke peshuar të nesërmen
dhe ngjyrat që nuk preken
TI QIELLI I GJAKUT TIM
Sa herë vdekja kaloi këtejpari
Kafkat gojëhapur i lëshuan varret
Lumenjtë nxituan drejt diellit
Kosovë germë e parë e lindjes
Trualli dhe qielli i gjakut tim
Me gjithë ato qivure
Pa një të vdekur
TATUAZHET E AJRIT
Plima zogjsh të shpërndarë
shumohen shkujdesshëm
dhe lëvrojnë qiellin e Sharrit
Trualli gjithandej i plasur
shkëmbinjtë prore gojëhapur
reshon pushi i yjeve
BRITMË E NGRIRË
Atë mbrëmje
toka kundërmoi aromën e lulepjeshkës
hijet vrapuan lodhshëm
pas polenit që e merrte era
Ti nxënësi im i mirë
vazhdove ëndrrat t’i shartosh
me lotin e hardhisë
Shtjella u ngrit beftë sheshit të hënës
kënga e gjinkallës heshti me ngashërim
përroi rënkoi ankueshëm
Gjaku zbriti në rrënjë të luleferrës
drejt peizazhit të ngrirë
SËRISH I LIGJËRON DETIT
Do të ngjitesh gejzerit të dritës
sërish t’i ligjërosh DETIT
për Atdheun Kombin Gjuhën
dhe emrat tjerë konkret
Assesi t’u bindesh qortimeve të përhimëta
dhe kërcënimeve haxhuze matanë grilave
Ti gjithnjë i padëgjueshëm
para ngashënjimeve të balsamosura
dhe llumit bezdisës të meskinëve
GJETHON PRAPA GRILAVE
Ora e gjuetisë fillon pas mesnate
Lakuriqtë ndjekin vezullimën e xixëllonjave
Dallëndyshet protestojnë qortueshëm
mbi çatitë e burgjeve
dhe nëpër dhomat e hetuesisë
Për detin e prapësuar
dhe barkën e fundosur
karafilat shpallen fajtorë
Ti Abeli im
do të kthehesh muajin e shartimit
të digjesh edhe një herë prej fillimit
për degën e ullirit
që gjethon prapa grilave
SI NË FESTAT ILIRE
(Abdylazis Islamit)
Kësaj here
kënga e fyellit është vonuar
dhe agu i mëngjesit nuk feks
Ti me gurin e vendlindjes peng
pas erërave të panjohura
dhe vetëtimave të largëta
deri në sfilitje
Në këtë shtegtim
ngrihesh për të satën herë
dramën e lindjes tënde e dëshiron
Çka mbetur nga kopshti yt i mermertë
pos dritëhijeve që lëvrijnë pafundësisht
dhe etjes së mpiksur
që pikon përsëritshëm
Miku im
loja me zjarrin
nuk është dashur të ndodhi
as në një kohë të largët
kur emër tjetër do të kishe
Ti megjithatë
vazhdon t’i ulish majet
t’i afrosh largësitë
pranë e pranë
si në kohërat pa moshë
në festat ilire
PIKON DRITË
Lisat zgjohen lëvrishëm
Zogjtë digjen luginave
Ti shkel rrënjës së gjakut
Tingujve të nëndheshëm t’u dorëzohesh
Nga maja e shtjellës
Sërish pikon dritë
PIKTURË E DETIT QË LËKUNDET
Andej e këndej detit
Shkëmbinjtë e krehur në erë
Thneglat e kuqe bartin zemërimin
Shelegët i shterin përroskat
Shemrat me qivuret e të përkëdhelurve
Mëndeshave u therin gjinjtë rrefkët
Të vetëpëlqyerit promovojnë raritetet e marrëzisë
Dhe shpallen heronj kombëtarë
PEIZAZH I SHIRAVE TË RIMTË
Në këtë pjerrinë me shira të rimtë
Shkëmbinjtë kundërmojnë aromë algash
Ujërat huazojnë mbarësinë e yjeve
Zogjtë digjen të kërthneztë
Lulet rriten të merakosura
Në këtë peizazh me shira të rimtë
Prometeu i dorëzohet zjarrit të vjedhur
Këtu vetëm arrihet
Përfundon çdo udhëtim
MËKIM ME QUMËSHT YJESH
Në vendlindjen time
Lulet butësisht të egra
Pemët me dhimbjet e shtatëzënisë
Lehonat me lotoret e remta
Burimeve të Sharrit bredhin
Dritën e ujërave
Qumështin e yjeve mbledhin
T’i mëkojnë foshnjat
NGASHËRI E MALL
Sa herë marr udhë mes lisave të vjetër
vrujimi i përroskave dhe fërfërima e zogjve
më ngazëllejnë thekshëm si në asnjë vend tjetër
Ulem mbi gurin e zhuritur në rrezet e arta
të sodis zabelin hejzës përballë
dhe dëgjoj trokun që vjen me të katra
Mes eshkës së thatë dhe gurit të bardhë
shkreptinë ajo xixë që hidhet rrëpirës
farfurinë shpatit e bredh lak më lak
rishtas kthehet - më kridhet në gji
regëtinë ndër brinjë dhe merr flakë në gjak
KTHIMI NGA LEGJENDA
Këtejpari
asnjë gjurmë e drenushës së lajthitur
asnjë hije e krahut të lënduar
pos bareshës dhe kopesë së gurëzuar
që kthehen nga legjenda
VETËTINË BARDHË
Këtu në rrënjë të pjergullës
pranë gurit të lëmës
patkoi i kalit arab
vetëtinë prore bardhë
Këtu te pragu i shtëpisë së vjetër
kam pritur me përdëllim
dielli të lindë më i zjarrtë
hëna të del më e përtërirë
dhe pastaj jam ngjitur kodrës
me zogjtë e shpërndarë
SHIRAT E BARDHË
Ti qokth i mbrëmjeve të bruzta
dhe vetëtimave shterpe
thekshëm ligjëron në këtë blerinë
ku pemët shpërlahen në shirat e bardhë
dhe hijet lëshojnë rrënjë pafundësisht
të rrezatojnë blertë edhe në errësirë
GENTIANËS
Erdhën me paruka
dhe urna të zbrazëta të duar
erë myshku kundërmonin
Sharrit pash më pash i ranë
Gentianës rrënjët t’ia vjedhin
në mbrojtje brofën bimët e egra
dhe hijet e nëntokës
Gjoli i zi ulëriu
mbi shpinë të Demit
që s’i mjaftonte toka
|
DRITA FIRON ETHSHËM
 | |||
| |||
DRITA FIRON ETHSHËM
| |
Andaj detit të prapësuar
fillon shumimi i marimangave
dhe shkulja e brinjëve
Përtej heshtjes së sirenave
nis djegia e këmishëve
në trupin e atletëve
Lulet prore bien në gju
ndërsa drita firon ethshëm
ZBRITJA NË GJYSMËSHTIZË
Shtegut të malit vetëm një rrugë
Troku i vrançit dhe asnjë pendë zogu
Që te maja e kepit e në rrënjë të shelgut
Hijet e mardha rrinë zgjuar
Pranë shtratit të dhëndrit
Lëkura e gjarprit dhe këmisha e mirë
Koka e maces dhe molla e bajrakut
Vetëtimave të bardha dhe hirit të gjakut
S’do t’ua mësojmë prejardhjen
Pa zbritur në gjysmështizë
MARAMENDJA E YJEVE
Zhapinjtë bartin ujë tej bregut
zjarrin mbi pergamene ta shuajnë
kotelet e zeza nxitojnë me zemërim
sheshit të gjysmëhënës
ku bëhet obduksioni i mishit të egër
Loja me urnat
dhe marramendja e yjeve
vazhdon me përulësi
HUDHJA E ZARIT
Zari hudhet me pandehmë
Hijet e pudrosura zmbrapsen
Pushin e yjeve mos e shkelin
Aguliçet protestojnë shqetësueshëm
Bustet belbëzojnë përçart
Të pangjarat japin shpirt pa ritual
LULET E TULATURA
Shkrepat s’janë fajtorë
pse gjurmët s’na përgjaken
Detit mëkot i biem në qafë
për fundosjen e vazave
me ëndrra vjeshtore
Herëkeqja dëgjohet tej ishullit të akullt
ku bëhet shkulja e qerpikëve
dhe tulatja e luleve
LAOKONTI
Gjithnjë para rrugëve asnjanëse
me një daulle të vjetër në krah
britmës së ngrirë ngjitet
hyjve t’u kumtojë
për ajrosjen e kafkave
dhe çeljen e vezëve të gjarprit
KOKËDHEMBJET E PASDITËS
Askush s’do t’na e zë për të madhe
pse vezët e gjarprit
te pragu i derës na i lanë
dhe farën e shtarës
ndër strehë të vjetër e varën
Nuk do të shqetësohemi
për kokëdhembjet e pasdites
koha e Besës së Madhe
ende s’ka kaluar
SYRI QË DIGJET ME PËRGJËRIM
Mes frutave të egra
dhe luleve të vrerosura
kitara e zgjuar
Përreth asnjë gjurmë
e yllit të largët
pos syrit që digjet me përgjërim
PUTHJE E METALTË
Një tymnajë zbret
foleve të zbrazëta
djepave u afrohet ngjethshëm
duke nanurisur me dinakëri
Majë thikës molla e sherrit
Majë shtjellës një kafkë që vërshëllen
Njëra-tjetrën puthin metaltë
TROK NË ERRËSIRË
Është një hap
dhe një dorë rrufake
që afrohen nëpër natë
Dëgjohet një trok
që vjen nga larg
dhe një gur
që i mungon secilit mur
GJITHNJË NË PRITJE
Qiriri soset lodhshëm në dritare
Hëna tkurret përgjumshëm
mes kandrave mishngrënëse
Ti Abeli im
gjithnjë në pritje
të rënies së mollës
nga shtiza e bajrakut
PEIZAZH I MUZGËT
Në këtë peizazh
Me përkrenare zotash të penduar
Hallka e zinxhirë larosh të ndërsyer
Frerë e potkoj kuajsh të pihatur
Lëkurë kurbanesh qethur nën lëkurë
Edhe për një frymëmarrje
Mund të përjashtohemi nga ëndrra
PSHERTIMË
Në rrugën e ndaluar për zogj
Kitara e vjetër dhe shiu që mërmërit
Ti do të kthehesh çmendurisht
Pas helmit shërues në gotën e harrimit
Të zbresësh në rrënjë të Gentianës
Ku mbretëresha psherëtinë
Për këmishën e djegur
Bishtalecat e hedhura në det
Dhe të trokiturat e shumëpritura
HESHTJA E PLEHRAVE
I merakosur u ngjit në pirg të shtjellës
Detit t’i tregojë çehre
Përreth asnjë tymnajë zjarri
asnjë uturimë e largët
pos heshtjes së plehrave
dhe copës së mishit
që i shtohej ndër dhëmbë
Para pasqyrës
i provoi maskat kërcënuese
helmetat dhe kamishat antiplumb
dorezat e zeza dhe syzat e errëta
I pështyn yllit
dhe u shtri përmbys
gjumi ishte nisur në një rrugë tjetër
POLEMIKË ME DËSHTAKËT
Nëpër kolltukë pranë tryezave rrethore
diç nga zjarrmia mblidhet paria
dhe kuvendojnë për çështje gjoja parimore
se ndryshe s’u ka hije alamet burrëria
Disa mjekërruar të tjerët në të murme
me poza falco e këto imituese
porosisin liker dhe çaj me rum
për marifetet e tyre deskridituese
Veç rreth e rrotull s’i bijnë dot trup
me dokrra të vjetra e me naze të reja
pa peris në gojë - halldup e pa turp
çirren e zgërdhihen s’i t’papunët në ndeja
Pasi pihaten duke ndarë receta
duke dhënë vlerësime për vepra e persona
mbi EMRA vënë kryqe - shtojnë etiketa
dhe tym e llum lënë tek e vona
Kështu si shpesh pranë tryezave rrethore
debatojnë matrapazët për çështje madhore
porosisin xhus dhe ndonjë uiski
për aspiratat e sëmura prej karrieristi
SHTRENJTIMI I MASKAVE
Dallëndyshet teksa u larguan
Të pauruarit erdhën me helmeta
Fëmijët defiluan me paterica akulli
Lehonat prore në të zeza
Fytyrat çuditërisht tepruan
Maskat u shtrenjtuan çmendurisht
|
|
DJE ISHTE VERË
PREJARDHJA E ZJARRIT
| |
| |
Ishte vere
Kur zgjohesha natën
Për një lutje të Madhe
Dhe kundroja zjarret
Qe me afroheshin pranë
E s’ua dija prejardhjen
Ishte vere
Kur më mungonte akulli
më tepronte vetmia
dhe i pambrojtur
Nga gjysmëfjalët
DJE ISHTE VERË
Ti zogu im i trembur
Shporoju rrahjeve zemërake ndër brinjë
Dhe ëndrrës që të zgjon frikshëm
Medito për dridhjen e maleve
Përqafimin e yjeve
Dhe dyndjen e rrufeve
Ti zogu im i merakosur
Që në fluturim përflakësh
Në një kohë tjetër
Do ta zësh kometën në të ikur
Dhe do të bindesh
Se dje ishte verë
SHI VERE
Në sfond
Ende s’ka filluar loja e thikave
As thirrja e emrave
Ti biri im i vogël
Ke bekimin tim
Të bëhesh shi vere
Të zbresësh
Në rrënjë të gjakut
Të bëhesh njësh
Me ulërimën ndër brinjë
Dhe të shumohesh me veten
Ohër, 9.10.2007
PËRHERË I MERAKOSUR
Fadil Rifatit
Ti prore i merakosur
Për trokun që ikë çeltinës
Kur kthehesh në krahun e djathtë
Mjekra çuditërisht te rritet
Vetullat çmendurisht te thinjen
Sa larg ylli i mëngjesit
Dhe hapi i babëlokut
Te pragu i derës
Një copë qiell bjeshke
Në bebëza të ka zënë vend
Ti dhe Sharri
Me të gjitha të mirat
TI MALL I LARGËT
Për çdo mbrëmje
Mes një shkurre
një grua zhvishet ngeshëm
Derdh butësisht dritë
Feks tmerrësisht hirshëm
Dhe fshehet magjishëm
Si një mall i largët
PRORE E HËNË
Profesorit tim, Xhevahir Shaqirit
E hënë
edhe në katin e trete
Ku një dritë rri përherë ndezur
Mes xixëllonjave
Miku im i vjetër
Kërkon mollën e fshehur
Për mysafirët e rrallë
Që orëve të vona
Do t’ia çelin derën
E hënë
Edhe Rrugës së Qumështit
Ku yjet përqafohen
Para se të vdesin
E hënë
Edhe këtu
Pranë rënkimit të përroskave
Ku s’dëgjohen hapat e pritjeve
As kënga e vetëtimave
KRUSHQIT E PASMESNATËS
Nëpër të çarat e reve
Dhe përmes grilave të dritares
Një shkulmë rrezesh të remta
Mbi portretin tënd
E dashur të ikim që këndej
edhe kështu lakuriq
Krushqit do t’na ndjekin pas
do të këndojnë çka t’u kujtohet
Ose le t’na shajnë pafundësisht
PARA DRITARES I VETËVRARË
Përreth meje
Rojet e veshura gri
Pikturat kërcënuese
Dhe hijet e gozhduara
Para dritares
Për të satën herë
Mbetem i vetëvrarë
KURRIMI I HIJEVE
Në qytetin tim
Edhe një natë e thinjur
Me rrugë të verbëta
Me parqe të zbrazëta
pa çifte të rinjsh
Sonte
Trenat nuk ndalen
stacioneve të nëntokës
as sirenat s dëgjohen
Brigjeve të largëta
Anijet i kanë braktisur limanet
dhe janë nisur
drejt ishujve të ngrirë
MIRËUPAFSHIM NË NJË PRANVERË TJETËR
Mirupafshim vjeshtë
Në një pranverë tjetër
Kur pemët do të gjethojnë
Para se të çmenden
Dhe lulet do të kaniten
Me qumështin e yjeve
SHPËRNGULJA E DHIMBJES
Dy guralec të bardhë Sharri
Me vete mora
Dhe për në Shën Naum u nisa
Në valët e liqenit i hodha
Dy gur të lëmuet gri
Nga bregu i detit Jon nxora
Dhe këtu në kopshtin tim
Mes luleve të egra i solla
Ndjeva sikur dhimbjes
Që më sëmbon ndër brinjë
vendin përkohësisht ia ndërrova
Golem, 2.08.2008
MURAT ISAKUT
Ti dhe të urtit tjerë
Keni arritur duarplot
Deri te ky breg i ngrirë
Ku bustet pozojnë ngeshëm
Dhe zogjtë gjithandej në të ikur
Këmbëzbathur ngjitesh pjerrinës
Duke çminuar ajrin
Duke fikur zjarret
Para vetes
Pa ditur
Në cilën këngë të Homerit
Do të ndalesh
Në cilën baladë arbëreshe
Do të përflakësh
Tevona të takoj
Para akuariumit të blertë
Me syza dielli
Dhe kapelë vere
Në kërkim të pasqyrës
Qe atë natë gushti te mungoi
kur erërat pushuan
Mbi hirin e zjarrit të fikur
PËRHERË NË TË IKUR
TI s’do të pushosh së djersituri
S’do t’i kthehesh
AS hapit tënd të parë
Gjithnjë në kërkim
Pas lules së kristaltë
Dhe agut të purpur
Që çel në të gdhirë
Ti përherë në të ikur
Ylli im i përndezur
URATË PËR ERËN
Ti ende nuk di
ti rritësh thonjtë
dhe ëndrrat e mëngjesit
Ti qethësh vete
Për çdo mbrëmje
Yjet i zbret ne shuplake
Xixëllonjat në grushte i mbledh
Margaritarë për në llërë e qafë
Ti patjetër emrit t’i shëmbëllesh
Lëndinave pas fluturave të bredhësh
Ne qiellin e hapur
fluturimin e zogjve të ndjekësh
Edhe te gjyshi të kthesh ndonjëherë
Si dallëndyshja kur e viziton folenë
Mbi dritare të cicërosh me mall
Si gjyshja kur të këndonte në djep
Për atë ëndrrën tënde –perlë e rrallë
Dhe pagjumësinë tonë-mikeshën e shpeshte
RRUGËT E BABAIT
| |
| |
GJURMËT E BABAIT
Muza pa e hedhur këmishën në breg
nëna i stërpikte gjurmët me ujin e mirë
Babai ngutej pjerrinës
bastrës t’ia disiplinojë çmendurinë
shtarës t’ia bëjë zap helmin
Dhe kthente me hijet e pasdites
dhe ferrat e murrizit në shpinë
BABAI IM I SHUMËFISHUAR
Babai im nuk brengosej
për ethet që s’e harronin çdo pranverë
ai nuk ankohej as për lythin
që në rrënjë të qerpikëve
i kishte zënë vend
Gjithnjë me fytyrë kah qielli
lutej devotshëm
lulen e rrushit
sëmundja mos e prekë
Përherë mes gjysmëhijeve
dritën e vesës mblidhte
Babai im i urtë
i rreptë
dhe i shumëfishuar
LUTJET E BABAIT
Babai lutej
kopshtit t’i shtohen zogjtë
dhe vrahut të lëmës
troku zemërak i kalit arap
Çdo të premte
Akrepat e orës i kthente prapa
hapin e qiste përtej hijes së vet
dhe kosiste shiun e rimtë
BABAI IMITONTE SHIUN
Babai kur nisej te burimi
që në rrënjë të lisit vrujonte
gjarpri pullali i dilte para
Ai s’e dëshironte këtë ballafaqim
andaj rrugë ndërronte
me shkopin e pjekur të thënës
hijet e pasdites i trazonte
dhe mërmërimën e shiut imitonte
PERLË E HUMBUR
Hëna pa u sosur në dritare
babai dilte megjeve të arës
të korrte hije cullake
Laraska pa u larguar nga çatia
nëna i fikte gacat në ujin e mirë
dhe sëpatën e kthente ndër strehë
Hijet e prindërve të mi
herë djersiteshin në diell
herë tereshin në erë
dhe lodhshëm zdirgjeshin përroit
duke kërkuar stolinë e humbur kaherë
PRIKA E NËNËS
Nëna ime sqimatare
me prehrin plot aguridhe të egra
gërshërët e ndryshkura dhe thonjtë e prerë
lugën e drurit dhe protezat e thyera
prore e merakosur
ndër hije të gështenjës
priste udhëtarin e parë
këto dhurata me testament t’ia falte
ZOGU IM I TREMBUR
Mes kandrave agresive
dhe busteve të krahneztë
ti nuk zë vend
zogu im i trembur
Pahetueshëm u afrohesh
hijeve të tulatura
dhe barit të mirë
ethet ngjethëse t’i kurosh
HESHTJE ULËRITËSE
Babai im
zgjohej me kambanat e nëndheshme
te pragu i derës pengohej në hijen e vet
dhe ngjitej ngutshëm faqekodrës
Mbrëmjeve zbriste
me një plym rrezesh të remta në zverk
rrebet e ditës
në degë të gështenjës i varte
truallin e opingave
për pragun e derës e shkundte
dhe kokë më kokë me nënëloken
në dritën e zjarrit
dhëmballët e prishur numëronin
PRITJET E BABAIT
Gjithnjë galuc
pranë përroskave të dritës
dhe zogjve të dëborës
që hynin shpërfillshëm
nëpër të çarat e derës
Babai prore mendueshëm
shfletonte librin në dorëshkrim
për shartimin e luleve të egra
dhe acarin që kafshonte me tërbim
Nga ai shikim i ritë
s’kuptohej në lutej
ose kërcënohej me hakërrimë
FTOHTËSI VERE
Ishte pasdite gushti
kur pemët e kopshtit tim
e humbën të pamurin
Babai pa plis në kokë
nëna me shaminë në dorë
ndiqnin degdisjet e vetëtimave
dhe dridheshin në ethet e njëri-tjetrit
IKJA E BABAIT
Babai iku nga shtëpia
një mëngjes të mjegullt
me këmishë të krahneztë
dhe këpucë ajri
Nëna e hudhi nënkresën
dhe vrapoi drejt gjolit
ku kridheshin vetëtimat
dhe buluronin demat
UDHËT E BABAIT
Mes pemëve kokulura
dhe hijeve të grisura
udhët e babait
sa të largëta, aq të sheshta
sa të afërta, aq të fshehta
Në këtë peizazh
çdo ditë e hënë
dhe babai im i pamoshë
RESH ETJE
Që te pragu i derës
kokën e gjarprit zullumqar
në nishan e merr
Zogjtë dhe hamshorët
fshihen në pyllin tjetër
Syri sogjetar
ndjek të puthurat e yjeve
dhe qiellin që resh etje
LOTËT E GJYSHIT
Gjyshi im
nuk mbajti zi
kur ujku ia preu delet në torishte
as për kalin nopran
kur të përdalët ia morën pabesisht
Gjyshi im
veç një herë
pas një trokitje në mesnatë
derdhi lot gjaku
HARKU I BRINJËS
Gjyshi im
nuk shkruajti asnjë letër dashurie
as gruan se tradhtoi në jetë
Gjyshja ime
në shenjë besnikërie
nëpër ecejake
setrën e tij mbante krahëve
|
|
DRITËHIJET
|
MBRESA E VRAGË
| |
Udhëtuam me vetëtimat ndër sqetull
kasnecëve s’ua varëm veshin
as hujet e të përdalëve s’i përfillëm
zumë vend në rrënjë të trëndelinës
u shndërruam në erë pëshpëritëse
mbresat e vragshme
në një stinë tjetër
i lamë t’i vjelim
SYRI SOGJETAR
Hijet i braktisin marramenthi ledhet
Plima zogjsh gurëzohen pa kaluar lumin
Kometa ndërron vend mbi vetull të malit
Kashta e Kumtrit në një qiell tjetër rishfaqet
Abelit papritur i rritet mjekra
Thika i ndryshket mes shpatullave
Syri sogjetar i gjarprit
Në kalavesh të bardhë
DRITË NË SFOND
Bijës sime Yllditës
Kukuvriqët dhe kotelet e zeza
Nëpër këmbët e mpira të publikut
Deti kundërmon erë vezësh të prishura
Lisat zbresin ngathët nga pikturat e vjetra
Vetëtimat ngujohen në luginën e rrëshirtë
Anonimët defilojnë shpengueshëm
Ndërsa plehrat dergjin artistikisht
Bija ime
I gjuan ëndrrat tej bregut
Rrëshemet i lëshon nga kosherja
Drita rishfaqet
Tejxhamave të tymosur
KURIMI ME AKSH
Mes shkëmbinjve
dhe hijeve që hirojnë kaltër
vazat e thyera
dhe lulet që dergjin
Rrugëtimi vazhdon
pas yllit që e krijuam vetë
qiellin e plugojmë vragshëm
mërinë e kurojmë me aksh
dhe përkohësisht
shpallemi të pafajshëm
YLLI QË DIGJET BARDHË
Vistër kuajsh frelëshuar
gjithnjë me të katra
pas yllit që digjet bardhë
Hijet kokëqethura
me nga një zile alarmi në qafë
testojnë pagjumësinë
Ceremonia e varrimit të hënës
mbahet në një qiell tjetër
ULURIMË NDËR BRINJË
Trëndelinë
zjarri është fikur në vatër
sofra kaherë rri shtruar
këto kandra zevzeke
varur nëpër rafte
m’i hiq qafe
Maskat dhe erashkat do të ndahen
pasi të fillojë ushtrimi i shtirjeve
dhe stërvitja e grimasave
Loja me lakuriqtë do të ndiqet
pasi të pushojë shiu në sfond
Trëndelinë
Njëri - tjetrit t’ia lidhim sytë
ta mashtrojmë pagjumësinë
vine veshin ne kraharor
dëgjo të rrahurat me sertëllimë
dhe këtë çurg gjaku
që ulurin ndër brinjë
NË ANËN TJETËR TË VJESHTËS
Trëndelinë
kjo ditë ka nisur ters
t’i thejmë të gjitha vazat
pasqyrat e vjetra
dhe në lëkurën e kësaj nate
ta zbrazim këtë heshtje ulëritëse
kurse thikën që krekoset
ta hedhim përtej vjeshtës së madhe
SËMBIM I PËRSËRITSHËM
Ti kopilesha ime
domosdo të kthehesh
një mbrëmje të acartë
për të zënë vend
mes librit tim në dorëshkrim
të mbetesh e rrëshirtë
pa rrudhë të shtuar
pa thinjë të rritur
Kjo patjetër të ndodhi
pasi të digjet mali në brerore
të kthehesh më e trëndafiltë
dhe të më sëmbosh përsëritshëm
THYERJA E DRITËHIJEVE
Kambanat lajmërojnë përsëritshëm
ndërrimin e kafazeve të vjetër
dhe pranimin e klientëve të rinj
Gjithandej ngjitemi pjerrinës
me nga një thumb të ndryshkur në thembra
t’i afrohemi drurit të blertë
dhe foleve të merimangave
ku dritëhijet thyhen sikletshëm
Kujdesshëm shkelim barin
që kundërmon djersën e yjeve
dhe sërish kthehemi me rrungajën
që na shembet ndër brinjë
HESHTJE E TREMBUR
Mes nesh s’ka mbetur gjë tjetër
pos heshtjes së trembur
dhe sendeve pa shpirt
që bashkë me pikturat e vjetra
dhe enët e botëta
do t’i nxjerrim në ankand
ta arsyetojmë pafajësinë
MËRMËRIMË E ACARTË
Hajnesha ime
Eja në një stinë tjetër
mundesh me erërat shpupuritëse
të vjeshtës së madhe
Këtu mes kandrave
që shumohen lëvrishëm
të pret një lugë e harruar ndër sofër
dhe një gacë që i dorëzohet verbimit
Unat e zjarrit
s’do t’i përpushim si dikur
as prushit s’do t’i frymë
Të mundur do të lexohemi sy më sy
dhe do të shkasim rrënjës së pendimit
duke murmuruar acartë
PEIZAZH I PARALIZUAR
Në këtë natë të madhe
s’na duhet bashkëbisedues tjetër
mosmarrëveshjet i kemi tejkaluar kaherë
dënesat dhe ngjyrat e vetmisë
të paparashikueshme për shëndetin që kemi
andaj të kalojmë në një vend tjetër
t’i lexojmë në heshtje mbishkrimet
Në këtë peizazh të paralizuar
s’do të ketë vend për të dy
ata që na dashuronin
nuk janë mes nesh
andaj të urrehemi miqësisht
LIBRAT E BIBLIOTEKËS SIME
Kardiologut Jusuf Rexhepit
Librat e bibliotekës sime
çuditërisht të brishta
ditën vuajnë nga marramendja
natën nga pagjumësia
kaherë shtohen si bleta
ndonjëherë minusohen
si lulet e egra
Librat e bibliotekës sime
si dallëndyshet në erë
herë lëshohen vetëtimthi përtokë
herë ngjiten shigjetë te retë
dhe bashkë me yjet
mërmërisin kokë më kokë
|
PËRQAFIM YJESH
|
GAZ DHE LOT
| |
Nipit tim Erandit
Gjysh ç’është ky tym që të del ndër vetulla
dhe ky prush që të djeg ndër brinjë
afroju dritares në këtë fresk me teka
ndoshta të hiqet gjithë kjo zjarrmi
Nipi im
në këto gropa të errëta - zgavra pakufi
shumë zjarre janë ndezur dhe rishtas janë fikur
vetëtimat kanë gjuajtur dhe tinëz kanë ikur
por sërish kanë mbetur dy gaca në hi
Gjysh
po këto hulli të gjata në mollëza e në ballë
dhe këto tufa të bardha që i ledhatoj me mall
Nipi im
këto brazda të thella që s’mbulohen më kurrë
janë lavrat e pllugut të jetës që s’i kalon dot
po kur të rritesh dhe të bëhesh koxha burrë
mbi to do të hapërosh me gaz dhe me lot
PËRGJËRIM DHE MALL
Time mbesë Erës
Era eja vëmendshëm për parmakë kapur
ngjitu shkallëve një kat më lartë
këtu të pret gjyshi gjithnjë krahëhapur
Me një dhuratë - pekuli të artë
Era mbylle derën
dritaret të rrinë hapur
duart t’i mbushësh me diell
sytë me qiell të kaltërt
Bija ime eja çdo ditë këtu lartë
pranë teje edhe pak më ka mbetur
dhe do të nisem një rruge të gjatë
bashkë me kometën që rrezëllinë mekur
PËRMBAJTJA
Lektura:
Vjollcë BERISHA
Korrektura:
Valbona VELIU
P ë r k u j d e s j a t e k n i k e:
S. S A L I H U
T i r a z h i
500 kopje
Libri u dorëzua në shtyp dhe u botua në tetor të 2009
